تاریخ مجسم تئاتر ایران
داریــوش اســدزاده ایــن روزهــا به دلیــل ناراحتــی تنفســی ناشــی از کهولت سن در بیمارستان بستری اســت. ایــرج راد به همیــن بهانه از اهمیت اســدزاده در تاریخ هنر ایران میگوید.
داریــوش اســدزاده را بایــد بهدرســتی تاریــخ شــفاهی تئاتر ایــران دانســت و یــک عمــر حضــورش را بهعنــوان حضــوری پرفــروغ و مؤثــر بهخاطــر آورد. در این چند ســال اخیر هم با وجود کهولت سن و کسالتهایی که داشت و دارد، هرجا به حضــورش نیاز بود میآمد و باعث خوشــحالی و قوتقلب میشــد. خود این مســأله جای تشــکر دارد چون هر کسی در این سن دیگر نه تاب و توان و نه حوصله چنین مراسمهایی دارد. اما او از هیچ قدمــی برای هنــر این مملکــت، حتــی در این حد فروگذار نکرده و امیدوارم باز هم ســایه این حضور مســتدام بماند. اســدزاده در طــول زندگیاش چه در حوزه تئاتر و چه در ســینما و تلویزیون، همیشــه نقشهــای متفاوتــی ایفا کــرده و مثالً نقــش او در اللهزار، بهواسطه حضوری که در تئاتر نصر و آنچه در این تئاتر اتفاق افتاد و باعث شــکلگیری نســل تازهای در تئاتر ما شــد قابل لمس و اهمیت است. خودش هــم یکی دو کتاب نوشــت از خاطراتش و ایــن خاطرهها میتواند جزو اســنادی باشــد که ما بــرای رجــوع به تاریــخ هنر تئاتــر ایــن مملکت به آن نیــاز داریــم. زحمت رشــد و پیشــرفت تئاتر ما همیشه بر دوش بزرگان و زحمتکشهایی مانند اسدزادهها بوده و اینکه جوانهای ما امروز آنچنان او را نمیشناســند و با خدماتش آشنا نیستند جای تأسف دارد.
مــن گزارشــی شــفاهی در قالــب گفتوگویــی طوالنــی با او داشــتهام کــه این گفتوگو در آرشــیو خانــه تئاتــر ایران نگهداری میشــود. اســدزاده در این گزارش شفاهی، به تفصیل درباره تئاتر نصر و هر آنچه در آن اتفاق افتاد و باعث و بانی اتفاقات نــو و بــروز و ظهــور هنــر تئاتــر شــد توضیــح داده اســت. بههر روی، اســدزاده نامی مهم در هنر این مملکت است و باید نام و قدرش به اندازه شأن و منزلتی که دارد پاس داشته شود. من آرزو میکنم همیــن روزها ســالمت خــود را به دســت بیاورند و از بیمارستان مرخص شــوند. وقتیًمیخواهم در ذهن خــود آثار او را مرور کنم واقعــا نمیتوانم به یک کار خاص تکیه کنم چون اســدزاده منشــأ خیر و حرکتهــای بــزرگ در هنــر ما بــوده و جایگاهی دارد ممتاز. متأســفانه بســیاری از همدورهایهای آقــای اســدزاده در قید حیات نیســتند و بخشــی از خاطرات و گذشته هنر ما با آنها کمرنگ یا از بین رفته است و این تاریخ همان چیزی است که ما به آن نیاز داریم.