آخرینبازماندهازیکنسلفراموششده

سردیس «میرســیدمحمد محیط طباطبایی» همزمان با شــصت و هفتمین نشســت تهرانشناســی در برج طغرل رونمایی شد.

شــادروان محیــط طباطبایــی را میتوان از آخرین بازماندههای نســل مشــروطه دانســت کــه از ســال 1280 تــا 1304 شــکل گرفت؛ نســلی که در جریانهای اجتماعی-فرهنگــی آن زمانــه تربیــت شــده و بعدها آبشــخور فرهنگی و اجتماعی بسیاری از گرایشها و مفاهیمی شدند که در دهههای بعد شکل گرفت. او متعلق به زمانهای بود که محققان حاضر در آن سالها اغلب جامعیتی قابل توجه در حوزههای مختلف داشتند و مانند محققان روزگار فعلی جزئینگر نبودند. اما اگــر قرار باشــد با نگاهی شــخصیتر از پــدرم بگویم باید به مادربزرگ پدریام بهعنوان نخستین معلم او اشــاره کنم. زنی که از محضر اســتادان بنام روزگار خــود برخــوردار شــده بــود و تمــام داشــتههایش از جمله فلسفه را به فرزند خود منتقل کرد.

شــاید جالــب باشــد بدانیــد کــه وقتــی پــدرم به تهــران آمد تا خانــه بخرد نزدیکی بــه کتابخانه تنها دغدغهاش در انتخاب بود، با تکیه بر همین مســأله هــم خانــهای خرید که به کتابخانــه مجلس نزدیک بــود. از مادربــزرگ پــدریام که بگذریــم مهمترین و تنهــا معلــم او تا آخــر عمر کتــاب بــود. آنقدر که حتی مادربزرگ وصیت کرده بود میراثی را که برای پســرش به جا گذاشته در راه خرید کتاب صرف کند. او در رسالهنویســی هم شــیوهای خاص خود داشت و طی ســالهای زندگیاش توانســت به بررسی 600 موضــوع بپــردازد. اولیــن مقالــهای کــه از او منتشــر شــد بــه ســال 1302 و آخریــن هــم بــه ســال 1371 بازمیگردد. او به اســتخدام وزارت معارف درآمد و تا زمان بازنشســتگی در آن مشــغول شد و سالهای بســیاری هــم بــه تدریــس در مــدارس مختلــف پرداخــت. در همان ســالها بــرای نخســتین مرتبه تعریفــی از واژه رایــزن ارائه کرد و دو ســال بهعنوان رایــزن فرهنگی بــه هند رفت و چندین ســال هم در کشــورهای عربــی مشــغول فعالیت شــد. او همواره جایگاه خود را روزنامهها و نشــریات میدانست و از این جهت هم مدیریت نشریات مختلفی را برعهده داشــت و با بســیاری از آنها هم همکاری داشــت. با وجود بیمهــری وزارت علــوم هیچگاه در دانشــگاه تدریس نکرد و در عوض برای نزدیک به 20 سال هر پنجشــنبه در برنامه رادیویی دانش گســتر سخنرانی کرد. او شاعر هم بود اما هیچگاه مجموعه اشعارش به شــکل یکجا منتشر نشد و در صدد انتشار یکجای مقاالت و اشــعار او در فرصت مناسب هستم. شاید جالب باشــد کــه بدانیــد از مقالههــای او حــدود 20 عنوان کتاب چاپ نشده در دسترس است.