تحوالتامیدبخشدردانشگاهها

تقریباً 6 ســال از عمر دولت تدبیر و امید میگذرد در این

رئیس جمهوری به همــراه وزرای خود برنامههای مختلفــی را در حوزههــای اجتماعــی، سیاســی، فرهنگــی و اقتصادی به اجرا درآورده است. یکــی از مهمتریــن برنامههــای دولت رســیدگی به وضعیت دانشــگاهها بود. از همان روزهای اولی که دولت تدبیر و امید روی کار آمــد شــخص رئیــس جمهــوری تــاش کــرد تا ســرو ســامانی به وضعیت آشــفته دانشــگاه دهد. همــان روزها به اطاع رئیس جمهوری رســاندیم که ســایه نهادهای امنیتی را از سر دانشگاه بردارد. بــه دولــت گفتیم کــه متأســفانه برخی از نهادهــای خارج از دانشــگاه برای دانشــگاه تصمیم میگیرند. رسیدگی به این موضوعات هم برای رئیس جمهوری بسیار مهم بود. در حقیقــت اگــر بخواهیم نگاهی بــه عملکرد وزارت علوم بویــژه در دولت دوازدهم داشــته باشــیم باید توجه ویژه به سیاســتهای دولت دهم در حوزه دانشــگاه داشته باشــیم. فضای دانشگاهها در دولت نهم و دهم بحرانی و سیاسی بود. بخش مهمی از وظایف دانشگاه به نهادهای خارج از دانشگاه واگذار شده بود و رؤسای دانشگاهها در زمینه فعالیتهای فرهنگی، آموزشــی و حتی گزینش اســتاد کمترین اختیارات را داشــتند از ایــنرو باید در ارزیابی دولت برای آموزش عالی بــه این نکتهها توجه کرد که قبل از دولت یازدهم چه اتفاقاتی در دانشگاهها افتاده است. در روزهای اول روی کار آمدن دولت، رئیس جمهوری از این موضوعات آگاه شــد که در بخــش آمــوزش عالی هر وزیر را بگذارد اختیارات چندانی ندارد، چرا که نهادهای باالدستی برنامههای خود را به وزیر میدهند و او و دانشگاه را کنترل میکنند. با این حال آقای روحانی صدای دانشــگاه را شــنید و سعی کرد این موضوع را مدیریت کند او توجــه به مســأله دانشــگاه را در اولویت برنامههــای خود قــرار داد. در این باره هم وزرایی به مجلس پیشــنهاد کرد تا بتوانند اختیار وزارت علوم و اســتقال دانشــگاه را برگرداننــد. در دوره اول و دوم ریاســت جمهوری دولــت تدبیر و امید، نیروهای مورد اعتمــاد جامعه دانشــگاهی که اعتبار آموزش عالی بودند به مجلس معرفی شــدند اما این افراد از مجلس رأی اعتماد نگرفتند یا استیضاح شدند. در نهایت هم رئیس جمهوری افرادی را به مجلس معرفی کرد که همســو با سیاستهای دولت باشند و فکــر میکنم در این بخش وزرایی که بر ســر کار آمدند تقریباً موفق عمل کردند. این وزرا همســو با سیاســتهای دولت بودند و سعی کردند اختیارات و استقال دانشگاه را به آنها برگردانند. موضــوع مــورد بحــث دیگــر کــه بــرای دانشــگاه و دانشــجو از اهمیت بســیاری

اســت توجــه به فعالیتهای دانشــجویی اســت. مــا دانشــگاهیان بر ایــن باوریــم فعالیــت نهادمند در دانشــگاهها تنها از طریــق ایجاد و تــداوم فعالیت تشــکلهای دانشــجویی از انجمنهای سیاســی گرفته تا کانونهای فکری و فرهنگی ممکن است. این تشــکلها فرصتی است برای طرح و پیگیری مطالبات دانشجویی. در همه جای دنیا دانشجو پرسش گر و منتقد است و دولت این موضوع را بخوبی میداند. قبل از سال 92 فعالیت دانشجویان محدود بود. آنها بخوبی نمیتوانستند فعالیت کنند در ایــن بــاره وزیران علوم دولت تاش کردند تا این مســأله را تعدیل کنند. فکر میکنم تــا حدودی هم موفق بودند، اما این تاش کافی نیســت و باید برنامههای دیگری را برای دانشجویان در دانشگاه به اجرا درآورند. در ایــن ســالها البتــه فعالیتهای سیاســی دانشــجویان به رســمیت شــناخته شــد. تشــکلهای اصاحطلــب مجوز فعالیت گرفتند این درحالی اســت که ســابق بر این فقط تشــکلهای اصولگرا میتوانســتند در دانشگاه فعالیت کنند اما هماکنون شاهد مجوز دادن به 120 تشــکل جدید هســتیم. البته آن دســته از تشکلهایی که در دولت مهــرورزی لغــو مجوز شــدند هم دوبــاره روی کار آمدند. الزم اســت اشــاره کنم همه دانشــجویان عاقهای به فعالیت سیاســی ندارند. بنابراین این موضوع را دانشگاهها میدانند و اجازه فعالیتهای صنفی و فرهنگی را به دانشــگاهها دادهاند بســیاری از دانشجویان در کانونهای فرهنگی عضو هستند و در چارچوب قانون آزادانه فعالیت میکنند. وضعیــت مدیــران دانشــجویی هم مســأله مهم دانشــگاهیان بود. تــا آنجایی

ممکــن بود دولــت و وزیر علوم تــاش کرد که مدیران همســو بــا دولت را در دانشــگاهها قرار دهد. ســابق بر این رؤســای دانشــگاهها با توصیه و اجبار روی کار میآمدنــد امــا در این دوران ما شــاهد بودیم که وزیران علــوم انتخابهای خوبی در حوزه رؤسای دانشگاهها داشتند. موضوع ســاماندهی کیفی دانشــگاهها هم در این ســالها به طور جدی پیگیری

متأسفانه در سالهای اخیرشاهد رشد قارچ گونه دانشگاه در کشور بودیم، دانشگاههایی که یکشبه و با توصیه افراد خاص راهاندازی میشدند، این دانشگاهها کیفیــت الزم را نداشــتند و خروجــی آنهــا هم به هیــچ عنوان به نفع نیازهای کشــور نبود. گسترش رشتههای دانشگاهی در حوزه تحصیات تکمیلی و فروش پایان نامه و پژوهش نتیجه همان سیاســتهای غلط در ســالهای قبــل از دولت آقای روحانی اســت کــه فکر میکنم در این زمینــه وزارت علوم باید فعالیت بیشــتری انجام دهد، البته در حال حاضر شــاهد ادغام برخی از دانشــگاهها هســتیم دو هزار و 600 ســایت دانشگاهی به دو هزار و 200 سایت کاهش پیدا کرد. در زمینه جذب استادان همچنان با مشکات بسیاری مواجه هستیم. استادان

در بخشهای مختلــف تواناییهای خوبی دارند که باید در صنعت بیشــتر از حاال از آنها اســتفاده کرد. برخی از اســتادان جذب کشــورهای خارجی میشــوند و حقوق و دریافتی خوبی هم دارند بسیاری از اعضای هیأت علمی از دریافتی هایشان گلــه دارنــد آنهــا وضعیــت کاری خودشــان را با اســتادان وزارت بهداشــت مقایســه میکننــد و بــر ایــن باورند کــه وزارت علــوم در ایــن زمینه کوتاهــی کرده اســت. البته در ایــن زمینــه برخــی از اســتادان و دانشــجویان بــا هم مهاجــرت کردهانــد. موضوع خــروج نخبــگان باید مورد توجــه وزارت علوم قرار گیرد البته بر ایــن باورم که نه تنها وزارت علوم بلکه همه دســتگاههای دولتی باید به ســرمایههای انســانی خود بیشتر توجه کنند.

علــوم در زمینــه پژوهش فعالیتهای بســیار مهم و تأثیرگــذاری انجام داده اســت. راهانــدازی اســتارتاپها و شــرکتهای دانــش بنیــان و پارکهــای علــم و فناوری یکی از مهمترین دســتاوردهای وزارت علوم در این دوره اســت. باید تاش شود تا این فعالیتها به سمت صنعت سوق پیدا کند و البته من از وضعیت پژوهشــی وزارت علــوم به خاطر گســترش فعالیتهای شــرکتهای نــوآور حمایت میکنم. موضــوع مهم دیگر، مســأله اجتماعــی و فرهنگی وزارت علوم در دانشــگاهها

در ســالهای قبــل از دولــت تدبیــر و امیــد بــا بســیاری از دانشــجویان برخورد امنیتی و فعالیتهای فرهنگی دانشــجویان هم محدود میشد. دانشجویان ســتاره دار میشــدند و دانشــگاه ابــزاری بــرای مقابلــه با شــفافیت شــد. در حقیقت فعالیت دانشجویان بسیار پرهزینه شد. بــه مــوازات ایــن انــزوا، میــزان آســیبهای اجتماعــی در میان دانشــجویان بشــدت افزایــش پیــدا کــرد. منــع بســیاری از دانشــجویان از فعالیتهــای ســازنده میــزان افســردگی، بی تفاوتی و انواع انحرافات را در دانشــگاه باال برد. در این ســالها وزارت علوم فعالیتهای بسیاری برای فعالیتهای فرهنگی دانشجویان انجام داده است اما الزم است دانشجویان با مهارتهای زندگی آشنا شوند.