بازارهدفگردشگریایران 004میلیونشهروندکشورهایهمسایهاست
دولتهــای مختلــف «گردشــگری» را جایگزیــن اقتصــاد نفتــی میداننــد. حســن روحانــی رئیسجمهــوری دولــت یازدهم و دوازدهم هم از این قاعده مســتثنی نیســت. دوره او اما یک ویژگــی منحصربــه فــرد دارد؛ فرجام برجــام و تحریــم دوباره. بــه اعتقاد کارشناســان تحوالت سیاســی ایــران در جهان هــم در زمان تصویــب برجــام و هم در زمــان تحریم فرصــت بزرگ صنعت گردشــگری ایران اســت. حال این ســؤال پیش میآید که آیا دولت روحانی توانســته اســت از فرصت پیــش آمده برای رشــد صنعت گردشــگری و افزایش ورود گردشــگران ســود ببرد. به مناســبت هفته دولت با «علی اصغر مونسان» رئیس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کشور به گفتوگو نشستیم تا پاسخ این سؤال را بدهد. ■ برنامه سازمان برای جذب گردشگرانی از 10 کشور اول و هدف که کشورهای همسایه و منطقه است، چیست؟ کشورهای منطقه بهدلیل قرابت فرهنگی، نزدیکی مســافت و تنوع دسترسی همواره بــرای همــه کشــورها جــذاب بودهانــد و 85 درصــد بــازار گردشــگری کشــورها را شــکل میدهنــد. ایــن امــر بــرای ایــران نیــز صــادق اســت. از میــان 10 کشــور اول بــازار هــدف گردشــگری ایــران، 7 کشــور همســایه جمعیتــی 400 میلیــون نفری و ســه کشور چین، روســیه و هند با ما قرابت فرهنگــی دارند. معتقدیــم که جاذبههای گردشــگری ایران بنابر اصل همسایگی در این کشــورها شناخته شدهتر است. راهبرد اول بــرای توســعه ایــن بازارهــا برقــراری ارتباطــات و تعامــالت نزدیــک دولتــی و بخــش خصوصــی اســت. بــا اغلــب ایــن کشورها یادداشــت تفاهم، برنامه اجرایی یــا کمیتــه فنــی همکاریهــای مشــترک گردشــگری داریــم کــه تفاهمنامههــای خوبــی نیــز بیــن بخــش خصوصــی ایــن کشــورها برقرار است. راهبرد دوم استفاده از ظرفیــت ســازمانهای تخصصــی ماننــد ECO، IORA، OIC ...و اســت کــه تقریبــاً همه کشــورها در آن عضو هســتند و پیونــد دارنــد. مباحــث گردشــگری را در ایــن ســازمانها فعــال کردهایــم. راهبــرد ســوم؛ راهبرد انطبــاق بازار بــا محصوالت گردشــگری مــا و اســتفاده از مزیتهــای گردشگری ایران اســت؛ محصوالتی مانند گردشــگری تاریخــی و فرهنگی، ســالمت، زیارتــی، VFR و طبیعت گردی که نســبت به کشــورهای همســایه رقابتی اســت و هر یــک از ایــن محصــوالت بــرای بازارهایــی جــذاب هســتند و بــر آن تمرکــز داریم. در کنار ایــن موارد از ظرفیــت ابزارهایی چون گردشــگری الکترونیــک بــرای معرفــی و جــذب گردشــگران کشــورهای همســایه استفاده میشود. ■ دولــت روحانــی هــم بــه روی آوردن گردشگران چینی تأکید میکند؛ برنامههای سازمان برای آوردن چینیها چیست؟ ابتــدا تحقیقــات بــازار را برای گردشــگران ایــن کشــور انجــام دادیــم و برنامــهای نوشــتیم. در این برنامه ســعی شــد که اول نقشــه راه داشته باشــیم یعنی ما بهدنبال 5 ســال کار و ســپس جــذب یــک درصــد گردشــگران خروجــی چینی هســتیم. دوم اینکــه مشــخص کردیم کــه بازار هــدف ما در چین چه اســتانهایی هســتند. 7 استان را هدفگــذاری کردیــم. برنامــهای میــان مــدت و برنامــه اقــدام یــک ســاله بــرای آن تدویــن شــده کــه دارای پیوســتهای تبلیغاتــی و دیجیتــال مارکتینگ اســت. از نظــر عملی هم ســعی داریم که این هدف را بــا اســتفاده از همافزایــی دســتگاهها و ارگانهای فرابخشی به سرانجام برسانیم؛ یعنــی از ظرفیتهــای وزارت امــور خارجه در لغــو روادیــد اســتفاده کردیــم. بهدنبال آن هســتیم تا به کمــک وزارت امور خارجه از ظرفیــت مســافران ترانزیــت ایــن کشــور نیــز بیشتر بهره ببریم. وب ســایت اصلی و رفرنــس را در پرتــال Visitiran بــه زبــان چینــی نیز ارائــه میکنیم که بــزودی با این زبــان هــم بــاال میآیــد. در فضــای مجازی آنها یعنی در Wechat یک صفحه رســمی بــرای ایران خواهیم داشــت کــه آن هم در آینــدهای نزدیــک عملیاتــی میشــود. در حــال حاضــر اســتانهای مقصــد مــا برای بازار چین، بروشــورهای چینی را بارگذاری کردهانــد که در صورت ســرچ شــدن امکان پاسخ وجود داشته باشد و به همین منظور اقــالم تبلیغاتی به زبان چینی تهیه و چاپ شده است. برای ذینفعان کلیدی این بازار در حال فراهمسازی بستر آموزش هستیم تا متناســب با ویژگیهای این بازار توانمند شــوند. ســعی کردیــم در بخــش تعامالت دولتــی نیــز گامهایــی را بــرای هماهنگــی برداریــم. همچنیــن عناصــر کلیــدی بــازار گردشــگران خروجــی را در کشــور چیــن شناسایی کردیم و تالش داریم ارتباط بین بخشهای خصوصی خود و آنها را تقویت کنیم. ■ چینیهــا هنوز ایــران را بــا عراق اشــتباه میگیرند. این مسأله نشان میدهد که ما در تبلیغات ضعف داریم. برنامه سازمان برای تبلیغات جدی چیست؟ نقــد شــما وارد اســت، در حــوزه بازاریابــی گردشــگری قوی عمل نشده و این موضوع هــم بــه ضعــف در حــوزه دانشــی و هم به خدمــات پشــتیبانی و تأمیــن منابع مرتبط است. بنابراین عالوه بر روشهای متداول و کالسیک بازاریابی و تبلیغات، تمرکز خود را روی تبلیغــات در فضــای مجازی کشــور چیــن قرار دادیــم، بــزودی خبرهای خوبی در ایــن حوزهها خواهیم داشــت. دعوت از اینفلوئنســرها، برگزاری تورهای آشناسازی بــرای خبرنــگاران و وبــالگ نویســان را در کنار تورآشناســازی بــرای تورگردانان دنبال میکنیــم. معتقدیــم کــه در بســتر IT و عصر الکترونیــک خود مردم بهترین مبلغ هستند. تحقیقات بازار ما این قابلیت را در بین گردشــگران چینی بیــش از پیش تأیید میکند. ■ در حــال حاضــر چقــدر گردشــگر چینــی داریم؟ در ســال گذشــته بیش از 52 هزار گردشــگر چینــی وارد ایران شــدند. در ســه ماهه اول امســال نیــز نزدیــک بــه 11 هــزار گردشــگر چینی وارد ایران شدند. ■ بخش خصوصی معتقد اســت که ســهم مؤثــری از گردشــگران عــراق نــدارد و آنهــا هیأتی و خارج از آژانس وارد کشور میشوند و سهم مالی به گردشــگری نمیرسانند. نظر شما چیست؟ بــا شــما هــم عقیــده نیســتم کــه بخــش خصوصی ما این برداشــت را داشــته باشد چــرا کــه این موضــوع میتواند توســط یک آژانس دار بیان شــود که تا حدودی درست هــم هســت ولــی هتــل دار مــا در مشــهد، ویــال دار مــا در شــمال، بیمارســتان بخش خصوصــی ما در تهران و شــیراز و ســنندج ایــن نظر را ندارد. بیش از 30 درصد ســهم بازار گردشــگری مــا مربوط به کشــور عراق اســت. بلــه بــه دلیــل ویژگیهــای فرهنگی چنــدان تمایل به ســفرهای گروهی ندارند ولــی مقاصــد اصلی مــا هم در طــول زمان تــا حــدود زیــادی خــود را بــا آنهــا انطبــاق دادهانــد. کمی مشــکل در مرزهــا داریم که باید با هماهنگی سایر دستگاهها آن را حل کنیم ولی اینکه بخواهیم از مبدأ مشــکل را حل کنیم این طرز فکر اشــتباهی است چرا که گردشــگر عراقی این جوری شکل گرفته است. ■ البتــه ایــن نظــر انجمــن صنفــی دفاتــر خدمات مسافرت هوایی و جهانگردی است و با توجه به اسکان مسافران عراقی در خانه اقــوام و ایرانیانــی کــه روزگاری مقیم عراق بودنــد و امــروز در مشــهد زندگــی میکنند، نمیتوانــد دور از واقعیت باشــد. همچنین منتقدان ادعا دارنــد که دولت روحانی نه از برجام برای آوردن گردشــگر ســود برده و نه امروز از تحریم و ارزان شــدن سفر. نظر شما در این خصوص چیست؟ البتــه منتقــدان ایــن حــق را دارنــد و آزاد هســتند کــه عملکــرد دولــت را نقــد کننــد. منتهــا در مباحث کارشناســی بایــد دید که آمــار و اعداد و ارقام چه میگویند. شــرایط