درطرحشفافیتدولت فرهنگ شاگرد اول است

گفتوگو با حسین انتظامی رئیس سازمان سینمایی

■ ادامهازصفحه1 ■ از طرف دیگر، مبارزه با فســاد و بیعدالتی با هــدف افزایش اعتماد عمومــی هم یکی از شعارهای شما از بدو مدیریتتان بر سازمان سینمایی بوده و شفافســازی در اختصاص بودجههــا براســاس آن پیــش رفته اســت. شفافســازی در زیرمجموعههــای ســازمان سینماییتاکنونچهدستاوردهاییداشته؟از نگاهشماافقپیشرویاینتصمیمچیست وقراراستتاکجاپیشبرود؟

یکــی از رویکردهای جــدی وزیر محترم فرهنگ و ارشــاد اســامی شــفافیت اســت و خوشــبختانه بهدلیــل همیــن رویکــرد، در حــال حاضــر وزارت فرهنــگ بیــن همه دستگاههای کشور، شاگرد اول است. اتفاقی که البته خیلی هم دور از ذهن نبوده؛ چراکه وزیــر فرهنــگ، رئیــس کمیســیون انتشــار و دسترســی آزاد به اطاعات است وزارتخانه خــودش بایــد در ایــن زمینــه الگو و پیشــرو باشد. شفافیت همانطور که شما هم اشاره فرمودیــد، به افزایش اعتمــاد عمومی و به تبع آن به افزایش ســرمایه اجتماعی منجر میشود.دروجهکارکردی،اوالًمانعتبعیض یــا خلــق ضوابــط مــندرآوردی میشــود و ثانیاً، پاســخگویی را افزایش میدهد. چون مبنــای هر سیاســت یــاًفعالیت یــا اولویت یــا تخصیصــی باید قبا اعام شــده باشــد. البته وجه عالی شــفافیت، مشارکتپذیری اســت. یعنــی دســتگاه در تدویــن ضوابط و سیاســتها هم نمیتواند خــودش را عقل کل بدانــد. همــه حوزههــای وزارت فرهنگ و ارشــاد اســامی بــا تأکیــد و نظــارت جدی وزیــر، این موضــوع را دنبــال میکنند. البته انتشــار عملکرد مالی یا فهرست یارانهها و کمکها که االن دارد انجام میشود و تداوم هم مییابد، شــاید پیش پا افتادهترین وجه شــفافیت باشــد. انتشــار ضوابط به شــکلی روشن و جزئی، فهرست مجوزها، فهرست متقاضیــان مجوزهــا، انتشــار قراردادهــای باالتــر از حــد متوســط، یعنــی ۳۳ میلیــون تومان و حتی انتشار مکاتبات روزانه در زمره این موارد اســت؛ مواردی کــه همانطور که میدانید، در ســازمان سینمایی شروع شده و تا پایان شــهریور، همه مــوارد بهطور کامل محقــق میشــود و تــداوم مییابــد. در این زمینه از نقش نظارتی و دیدهبانی رســانهها و کنشگــران هم باید اســتقبال کنیم. چون در ســایه شــفافیت، هزینههــای نظــارت هم بــه حداقــل میرســد. شــفافیت یعنی پیشبینیپذیری. یعنی فرد قبل از مراجعه بــه مــا و بــا مطالعــه مقــررات باالدســتی و شیوهنامههایی که منتشر شده، بتواند پاسخ مــا بــه درخواســت خــودش و درخواســت شــبیه خــودش را کــه از ســوی فــردی دیگر داده میشــود حــدس بزند. مطمئن شــود تبعیضی رخ نمیدهد یا یک شب، ضابطه ســاخته نشده اســت؛ بداند حمایتهای ما با چــه فرمولهایی صــورت میگیرد. حتی برخــی مکاتبــات عــادی ما جنبــه حمایت دارد. وقتــی میبینــد ایــن نامــه را منتشــر کردهایــم، حــق دارد عیــن همــان را بــرای خودش، در صورتی که شــرایط مشابه دارد، بخواهد. البته کار سختی است. در کشوری که به دالیل تاریخی یــا نفتپایه بودن اقتصاد آن، معمــوالً نهاد دولت پاســخگو نبــوده و مخاطب هم به لحــاظ فرهنگی هیچوقت حق خودش نمیدانســته ایــن مطالبات را پیگیری کند، شکســتن یک پنــداره قدیمی و تثبیت شــده، ســخت اســت. اما راهی جز ایــن نداریــم و مدیرانی که مقاومــت دارند، اگــر قابــل اصاح یــا رشــد نیســتند، قاعدتاً جای خود را به مدیرانی میدهند که به این حرفها و رویکردها باور دارند. ■ براســاس رویکــرد شفافســازی شــما در نهادهــای زیرمجموعه ســازمان ســینمایی، همه رویدادها باید ظرف 45 روز بعد از پایان، فهرستدقیقهزینههاودرآمدخودرااعالم کنند. این اتفاق در جشــنواره فیلم فجر افتاد و بازخوردهــای مثبتــی هم داشــت. از نحوه عملیاتیشدناینتصمیمدرموردجشنواره جهانــی و رویدادهــای دیگــر هــم رضایــت دارید؟

به مســئوالن جشنواره تذکرات الزم داده شده، حدس میزنم تا روزی که گفتوگوی مــا منتشــر میشــود، عملکــرد مالــی ایــن جشنواره هم منتشر شده باشد. ■ در همین راستا کارشناسان سینمای ایران همواره از ازدیاد جشــنوارههای ســینمایی در کشور گله داشتهاند. به اعتقاد آنها بسیاری از این جشنوارهها صرفاً محلی برای هزینهکرد بودجه نهادها و سازمانهای مربوطه هستند و کمک زیادی به ارتقای کیفی سینمای ایران نمیکنند؟ نظر شما درباره این ایراد چیست و به نظرتان جشنوارهها برای تبدیل شدن به بســتری هدفمند چه الزاماتی را باید رعایت کنند؟

جشنواره یکی از وجوه سیاستگذاری است کــه از طریــق آن اســتعدادها بــروز میکنند و در قالبی رقابتی از ایدههای جســارتآمیز در فرم و محتوا هم حمایت میشــود. جشنواره از ایــن جهــت جریانســاز اســت. امــا تقلیل وزارت فرهنگ و ارشــاد اســامی توسط خود ما بــه وزارت صــدور مجوز و برگــزاری رویداد نادرســت اســت. بودجههایــی کــه از منابــع عمومــی در اختیــار مــا قــرار میگیــرد، بهتــر اســت در خدمت تولید و آمــوزش قرار گیرد. سیاســت عمومــی در ســازمان ســینمایی و البته کلیت وزارت فرهنگ و ارشــاد اســامی بازنگــری در جشنوارههاســت. بــه ایــن معنا کــه در راســتای سیاســت عمومــی دولت، که عقبنشینی به نفع صنوف و عقبنشینی به نفــع بخش خصوصی اســت، از تصدیگری در جشــنوارهها فاصلــه بگیریــم؛ حداقــل جشنوارههاییکهضرورتتداومبرگزاریآنها توســط دولت با عامت سؤال مواجه است یا رویدادهاییکهپختگیوآمادگیبرگزاریآنها در صنــوف یا بخــش خصوصی وجــود دارد. بهنظــر من حتی تعدد و تکثر جشــنوارههای صنفی یــا تخصصی یا جشــنوارههای بخش خصوصی هیچ اشــکالی ندارد. این رویدادها بتدریــج وزن و مرجعیــت پیــدا میکننــد و مــواردی که نتوانند به وزن الزم برســند، خود بــه خــود به نفــع آنهایــی که مرجعیــت پیدا میکننــد، به محاق خواهنــد رفت. به همین جهت سازمان سینمایی هم در فاصله کمتر از یک ســال، برگزاری بعضی جشــنوارههای خــود را بــه صنــوف واگــذار میکند تــا از آنها حمایت شــود. ضمن اینکه حتی در مواردی که خــودش برگزار میکند، به ســمت جذب حامی مالی حرکت میکنــد تا همانطور که عرض کردم، سهم کمتری از منابع محدودی که در اختیار سازمان سینمایی است. برای این موارد هزینه شــود، تا بتوانیم ســهم بیشتری بــه آمــوزش و تولیــد بویــژه توجه بــه جوانان فیلمسازواستعدادیابیدرهمهمناطقکشور و حمایــت از اکــران آثــار فرهنگی اختصاص بدهیم. ■ در سخنرانیتان در مراسم تودیع و معارفه مدیران ســازمان ســینمایی از رونق تولید در ســینمای چند ســال اخیر گفتید که نگذاشته ســینمای ایران مقابــل فشــارهای اقتصادی کمر خم کند. یکــی از دالیل ایــن رونق، ورود جدیتر بخش خصوصی به ســینما و شبکه نمایشخانگیاستکهالبتهحواشیایهم به همراه داشــته اســت. به نظرتان ســازمان سینمایی برای جلوگیری از بروز این حواشی و به حداقل رساندن آسیبهای مفروض در حوزههای قضایی و حقوقی چه تصمیماتی میتواند اتخاذ کند؟ اساساً ورود به این حوزه راازوظایفسازمانسینماییمیدانید؟

فرمایش شــما دو نکته یا دو زاویه بحث دارد. یکــی از انتظــارات بحقــی کــه فعاالن حــوزه فرهنــگ و هنــر و رســانه از وزارت فرهنگ و ارشاد اسامی دارند، همین است. یعنی اگر ایــن وزارت، مرجعیت دارد، یکی از وجوه مرجعیت این است که در کشاکش ورود سایر دستگاهها بتواند از حقوق فعاالن مرتبط با خود دفاع کند و مجوزش در همه جا و نزد همه معتبر باشــد. تا نقطه آرمانی هنــوز فاصلــه داریــم ولــی بــا تمهیداتی که صــورت گرفته به گفته فعاالن صنفی، فضا به ســمت آرامش بیشتر حرکت کرده. البته همانطــور کــه عــرض کــردم نباید بــه این بســنده کنیــم. زاویه دوم هم ســهم بیشــتر بخــش خصوصــی در تولیــدات ســینمایی اســت که همه مــا از این اتفاق مبــارک باید اســتقبال کنیم. خوشــبختانه سینما نسبت به ســایر حوزههــای تولید فرهنگی، آســیب کمتــری از تحــوالت اقتصــاد کان دیــده و اقتصاد سینما روند رو به رشد خود را حفظ کرده است. دستگاه سیاستگذار هم آمادگی دارد عــاوه بر اقداماتی کــه انجام میدهد، مواردی را که فعاالن برای تســهیل کسب و کارشان الزم میدانند، دنبال کند تا در سایه قانونگذاری یا رویهســازی، تحولی که اشاره فرمودید،شتاببگیرد. ■ اصــالح ســاختار نهادهــای تابــع وزارت فرهنــگ و ارشــاد پیــش از مدیریت شــما بر سازمان ســینمایی در دســتور کار بوده و شما هم بر ادامــه آن تأکید کردهایــد. این تصمیم تاکنون چه دستاوردهایی داشته و قرار است تا کجا پیــش برود؟ کوچکســازی ســازمان سینمایی به نظر شما در نهایت چه کمکی به سینمایایرانخواهدکرد؟

ایــن یک اصل مســلم اســت کــه حجم بــزرگ نهــاد دولــت، اختالآفرین اســت.