نذر آب در سرزمین نیمروز

گزارش «ایران» از وضعیت بیآبی و خشکسالی سیستان و بلوچستان

این روزها با اینکه در سومین ماه فصل تابســتان به سر میبریم اما سیستان و بلوچســتان هنــوز گرمایــی بــاالی 40 درجــه را تجربه میکنــد، این در حالی اســت که آنچه مردم این خطه پهناور را عــذاب میدهد، گرمای هوا نیســت بلکــه نبود آب، اقتصاد و زندگی مردم را به زیر خط فقر رسانده خط فقری که تصور آن برای مردم پایتختنشــین و سایر شهرهای کشور غیرممکن است. باید بــروی و از نزدیــک ببینی تا عمق دردی را کــه سیســتانیها و بلوچهــا میکشند، با پوست و استخوانت حس کنی.

سیســتان و بلوچســتان، ســرزمین نیمــروز بهدلیــل مســاحت زیــادی کــه دارد روســتاهای متعــددی را در خــود جــای داده اســت، روســتاهایی کــه کیلومترهــا از هــم فاصلــه دارند و راههــای ارتباطــی آنها نیــز غیراتوبانی و خطرناک اســت. مردم این روســتاها بــا معضــات زیــادی از جملــه نبــود امکانــات اولیــه، آب، غــذا، اعتیــاد و بیکاری دست و پنجه نرم میکنند.

محتــرم آبــاد، روســتایی کــه کمتــر میتــوان نام روســتا روی آن گذاشــت یکــی از مناطــق محرومی اســت که به محض اینکه چشمت به آن میخورد مــوج محرومیــت را در آن میتوانــی براحتــی لمــس کنــی. در ایــن گرمــای نفســگیر، اهالی، تنها دو ساعت در روز آب دارند و همزمان نوســانات شــدید بــرق هــم گــذران زندگــی را ســختتر کــرده اســت. یخچالهــا بــه خاطــر همین نوســانات برق به کــرات خراب میشــوند و زندگی را دشــوار میکنند. بهدلیــل نبود آب ســالم کودکان درگیر بیماریهــای زیــادی هســتند. در یــک مــاه اخیــر شــش کــودک ایــن منطقــه بــه هپاتیــت مبتــا شــدهاند. امکانات پزشــکی در این روســتا تقریبــاً نزدیک به صفر اســت و مــردم مجبورند برای انجــام آزمایــش و مراجعه به پزشــک تا ایرانشــهر طــی طریق کننــد. هرچند بهدلیل شــرایط بد اقتصادی بســیاری از مردم از درمــان بیماریهای خود یا فرزندانشــان ســرباز میزنند، در ســال گذشــته چندیــن کــودک بهدلیــل تب باال و نبود امکانات پزشــکی جان خود را از دســت دادنــد. امکانــات پزشــکی روســتای محترمآبــاد و بســیاری از روســتاهای دیگــر اســتان تا حــدی کم اســت که خانوادهها نمیتوانند از پس ختنه کردن پسران خود برآیند.

مریم 35 ســاله اســت و پنج فرزند دارد. در پاســخ بــه این ســؤال که برای درمــان بیماریهــای بچههــا چــکار میکنــی، میگویــد: «مــا زیــاد دکتــر نمیرویــم بیشــتر از روشهای ســنتی اســتفاده میکنیــم مثــاً پشــت گوش بچههــا را با تیغ میبریــم (حجامت)، امــکان پرداخــت هزینههــای دوا و دکتــر را نداریــم.» کمکــم درد دلــش باز میشود. سیســتان و بلوچستانیها خیلــی خجالتــی هســتند مخصوصــاً زنهــا و بچههــا وقتــی چشمشــان بــه خبرنگارها میافتد، فاصله میگیرند، بــا خوشــرویی و از در دوســتی وارد میشــوم و خــودم را بــه آنهــا نزدیــک میکنــم. عکاسهــا از همیــن فرصت استفاده میکنند و تند و تند از سوژهها عکاســی میکننــد. ایــن همــه فقــر و محرومیــت باور کردنی نیســت. از لیا زن دیگری که مشــغول گلدوزی است ســؤال میکنم درآمدتان از کجاست؟ شــوهرت چــه کاری دارد؟ ســرش را بــه زیــر انداختــه، جــواب میدهــد که شــوهرم بیکار اســت، تا 10 ســال پیش کپرنشین بودیم اما حاال صاحبخانه شــدهایم امــا چه خانــهای؟ نــه حمام داریــم و نــه دستشــویی. پنــج خانواده از یــک دستشــویی مشــترک اســتفاده میکنیم.

هــوا رو بــه تاریکــی مــیرود صدای طبل و دهل بلند میشــود. عروسی در راه اســت. بــه ماشــین گل زده نزدیک میشوم. عروس را نمیبینم چند مرد خوشحال و شاد در ماشین نشستهاند، سؤال میکنم عروس خانم کجاست؟ گفتند ما عــروس را بیرون نمیآوریم. عــروس نبایــد در ماشــین عــروس بنشــیند. دامــاد میگوید: «امشــب دو دامــاد داریــم و دو عــروس، بیــکاری، فقــر و نبود آب، زندگی را ســخت کرده با اینکه فوق لیسانس دارم، بیکارم اما با این همه مشکل باز هم میخندیم، بازهــم امیــد داریــم و باز هم شــادیم. البتــه در کنار این مشــکات شــاهدیم مســئوالن دولــت هــم تاشهــای خودشــان را بــرای ریشــه کنــی فقــر و ایجاد اشتغال انجام میدهند.»

روســتاهایی ماننــد محترمآبــاد در سیســتان و بلوچســتان زیــاد هســتند، محمودآبــاد، چــاه احمــد، اللآبــاد، صیــادان، گلآباد، نوک آبــاد، زرآباد و کهیر و خیلی روســتاهای دیگر منطقه همگــی از بیآبی و نبود امکانات اولیه رنــج میبرنــد. اما ایــن مردم بــه طرز عجیبــی، نجیب و قانع هســتند. وقتی همراه بــا نیروهــای هال احمــر برای توزیــع اقــام درون خانههــا رفتــم در چشــمان تکتــک اهالــی از کــودک تا جوان چه زن و چه مرد بارقههای امید همــراه بــا تواضع و تشــکر از ته قلب را به چشم دیدم و لمس کردم. سیستان و بلوچســتان آبــاد میشــود، بــا همت مردم و دولت.

امســال بــرای دومیــن بار ســازمان هال احمر به طور جدی برای کاهش آســیبها و مشکات ناشــی از کمآبی در مناطق محروم این استان همچون دیگــر اســتانهای کشــور کــه از بیآبی رنج میبرند، اقدامات ویژهای داشت.

بهگــزارش «ایــران»، مدیرعامــل جمعیت هال احمر اســتان سیستان و بلوچســتان بــا بیــان اینکــه بیــش از دو دهــه اســت که اســتان خشکســالی را تجربــه میکنــد، میگویــد: امســال بارندگی داشتیم ولی چون بارندگیها رگبــاری اســت زیــاد مؤثــر نیســتند. از آنجایــی کــه بســیاری از کســب و کارها ماننــد کشــاورزی و صیــادی بــه آب مربوط میشــود مردم دچار مشکات عدیدهای شدند. بیشتر مردم سیستان و بلوچســتان درگیر شــدهاند. بســیاری مهاجرت کردهاند و به مشــهد، تهران و یزد کوچ کردهانــد. باید به فکر مردم منطقــه بــود. طــرح «نــذر آب» در همیــن راســتا امســال هم مانند ســال گذشــته در این اســتان خدماترسانی داشــته اســت. در ســه محــور تأمیــن آب، ســامتمحور و معیشــتمحور فعالیت داشتیم. در 11 نقطه در استان سیستان و بلوچســتان بهصورت کاماً داوطلبانه توسط خیرین از خرید تانکر گرفتــه تــا خریــد ســبدهای حمایتــی، معیشــتی و فرهنگــی خدماترســانی انجام گرفته است.

رسول راشــکی در ادامه با اشاره به خدمــات پزشــکی و درمانــی توضیــح میدهــد: در نقاطــی که دچار مشــکل هســتند خدمــات پزشــکی، درمانــی و دارویی توســط پزشکان و متخصصان آن هــم بهصــورت داوطلبانــه صورت گرفتــه اســت. بــا اعــام ســازمان آب و فاضــاب روســتایی 520 روســتا دچار مشــکل کمآبی هســتند. خیرین هــم در ایــن خصــوص ورود کــرده و تانکرهــای آب در اختیــار ایــن مناطق قــرار میگیــرد. در ســال گذشــته در برخــی مناطق کــه بحرانهــا ادامهدار بــود، خیرین کمکهای خــود را ادامه داده و نیازمنــدان را رهــا نکردنــد. در طرح «نذر آب» تا پایان شــهریور ماه، از 11 استان مختلف کشور برای اجرای طرح به اســتان سیســتان و بلوچستان میآینــد. ســال گذشــته 1265 تانکــر داده شــده امســال 1974 تانکر از هزار لیتــری تــا 7 هــزار لیتــری بــر اســاس مناطــق روســتایی و تعــداد خانوارها، جاگذاری میشود.