تجار و دیپلمات ها در پاریس
روحانی و مکرون باز هم با یکدیگر گفتوگو کردند عراقچی امروز با همراهی یک هیأت اقتصادی راهی فرانسه میشود / ظریف: امکان بازگشت از اجرای گام سوم وجود خواهد داشت
گــروه سیاســی/ تغییــر بخــش قابــل توجهــی از طــرح پیشــنهادی فرانســه در نتیجــه مذاکــرات ۵ ســاعته تلفنی حســن روحانــی و امانوئل مکــرون در چند تماس تلفنی و سفر قریبالوقوع عراقچــی به پاریــس، ناگفتهای بود که محمــود واعظــی، رئیس دفتــر رئیس جمهــوری ایــران در توضیــح رونــد گفتوگوهــای برجامــی ایــران و غرب مطــرح و عیان کرد. واعظــی در حالی شــنبه شــب این خبــر را اعــام کرد که ســاعتی پیش از آن رؤســای جمهوری ایــران و فرانســه در گفتوگویی تلفنی مذاکــرات مفصلــی را در تکمیــل رایزنیهــای برجامــی از ســر گذرانــده بودند. رئیــس دفتــر رئیــس جمهــوری ایران میگویــد پذیــرش خواســتههای تهــران از ســوی اروپــا به پدیدار شــدن نشانههای پیشرفت در روند مذاکرات انجامیده اســت و چه بســا ســفر مهم عراقچی با همراهــی هیأت اقتصادی به فرانســه بتواند تکلیف این موضوع را روشــن کند که آیا ایران در شانزدهم شــهریورماه (پایــان ضرباالجــل) گام ســوم خــود مبنــی بــر متوقــف کــردن بخــش دیگــری از تعهــدات هستهایاش را برمیدارد یا نه. ■ موضــوع گفتوگوهــای محرمانــه تهران و پاریس چیست؟
رؤســای جمهوری ایران و فرانســه در هفتههــای اخیــر گفتوگوهــای مهــم و مفصلــی را بــا مأموریــت حفــظ موجودیــت برجــام پشــت ســر گذاشــتهاند؛ توافقــی کــه در یک ســال گذشــته در نتیجــه بدعهدیهــای مســتمر دولــت امریــکا در معــرض مخاطراتــی جــدی قــرار گرفته اســت. شــتاب گرفتن گفتوگوهــای دوجانبه ایران و فرانســه در آستانه پایان یافتن ضرباالجــل تهــران بــرای برداشــتن گام ســوم، موضعی نشــانهمند از این رویــداد اســت کــه اروپــا بــرای متوقف کردن گام ســوم از ســوی ایران، دستور کاری را بــرای محقق کردن بخشــی از تعهدات اقتصادی خود در قبال ایران به مرحله اجرا درمیآورد.
پیشتــر «ایــران» از حــذف گزینــه مذاکــره دربــاره برنامههــای موشــکی ایــران از بســته پیشــنهادی پاریــس خبــر داده بــود. بســتهای کــه بــا ســه موضــوع پیشــنهادی مکــرون بــه ایــران همــراه بــود و رئیــس جمهوری فرانســه در طــرح پیشــنهادیاش در ازای کمــک اقتصــادی 15 میلیــارد یورویــی بــه ایــران خواهــان گفتوگــو بــا ایران دربــاره برنامههای موشــکی، بنــد غــروب برجــام و مســائل مــورد مناقشــه در منطقــه شــده بــود. چنان که پیشبینی میشــد این پیشــنهاد با مخالفــت صریــح تهــران روبهرو شــد و در پاســخ مکتوبــی کــه بــه واســطه رفــت و آمدهــای ظریــف بــه پاریــس تحویل داده شــد، خواسته غرب برای گفتوگــو پیرامــون برنامــه موشــکی ایــران از روی میز مذاکرات کنار رفت و طرفیــن توافق کردند که گفتوگوهای خــود را با تمرکــز بر موضــوع برجام و تحقــق منافع اقتصادی ایــران در کنار رایزنی درباره چند موضوع منطقهای از جملــه یمــن، مناقشــه در خلیــج فارس و دریای ســرخ ادامه دهند. این در حالــی اســت کــه اوج رایزنیهــای برجامی پاریس و تهران هفته گذشــته و همزمــان بــا میزبانــی فرانســه از نشســت گــروه 7 انجــام شــد و مکرون پیشــنهادات رد و بدل شــده بــا تهران را در هماهنگی با 7 کشور این نشست مــورد پیگیــری قــرار مــیداد. ظریــف برای تکمیل و پیگیری این گفتوگوها تا «بیاریتز» فرانسه هم رفت و کوشید خطــوط قرمز قابل اعتنــای جمهوری اســامی را در رونــد مذاکــرات جــاری یــادآور شــود و درعین حــال مخاطب مواضعــی از ســوی کشــورهای حاضر در نشســت گــروه «هفــت» باشــد کــه در حمایــت از مذاکــرات جــاری میان تهران و پاریس مطرح کرده بودند.
اینهــا تحوالتی بود کــه رئیس دفتر رئیس جمهوری ایران شــامگاه شــنبه بــا حضور در شــبکه اول ســیما به آنها اشــاره کــرد و در تشــریح مذاکــرات پیرامون برجام گفت که «قسمتهای قابل توجه مورد تأیید گروه هفت برای ما قابل قبول نبود و پیشــنهادات ما به مکــرون ارائه شــد.» به گفتــه واعظی، محمدجــواد ظریــف یکشــنبه صبــح مذاکرات را ادامه داد و پیشرفتهایی محقــق و مقرر شــد مقامهــای ایرانی در تهــران و گــروه هفــت بــا شــرکای اروپایی جلســه داشته باشــند تا نتیجه بررسیهای داخلی و گروه هفت مورد بحــث قــرار گیرد.» او ایــن را هم گفت که «هیأتی امروز (دوشــنبه) به رهبری عبــاس عراقچــی معــاون وزیــر امــور خارجــه به پاریــس میروند و یک تیم اقتصــادی از بخشهــای مختلــف نیز در ایــن جلســه حضــور دارند تــا ابعاد این پیشنهادها روشن شود.» ■ چراغ سبز ترامپ
از ســوی دیگر مقامهای فرانســوی در چنــد هفته اخیر و به موازات تبادل نظــر دربــاره بســتههای پیشــنهادی با تهــران کوشــیدهاند چنــان کــه وعــده دادهاند، دولت امریــکا را برای معاف کــردن شــماری از تحریمهــای نفتــی ایران متقاعد کننــد. مکرون به همین منظــور گفتوگوهــای فشــردهای را بــا دونالــد ترامپ در حاشــیه نشســت گــروه «هفــت» از ســر گذرانده اســت. گفتوگوهایی که بــه این گفته ترامپ در نشســت مطبوعاتــی مشــترک بــا همتــای فرانســویاش منتــج شــد که «کشــورهای متعــددی بــه ایــران یک خط اعتبــاری در مقابل فــروش نفت خود، خواهنــد داد تا امور خود را اداره کند.»
چنــد روز بعــد از ایــن اظهــارات ترامــپ، عراقچــی در گفتوگویــی گفــت: «آقــای مکــرون در جریــان اجــاس گــروه هفت بــا آقــای ترامپ دیدارهایی داشــت و طــرف امریکایی برای صــدور مجوز درخصــوص نفت ایــران انعطافهایــی نشــان داده است.»
حــاال در شــرایطی کــه قــرار اســت امــروز عراقچــی با همراهــی یک گروه اقتصادی راهی پاریس شود تا آخرین رایزنیهــا را پیــش از پایــان یافتــن فرصــت تعییــن شــده از ســوی تهران برای متوقــف کردن بخــش دیگری از تعهدات برجامــیاش انجام دهد، به نظر میرســد نتیجــه ایــن گفتوگوها تکلیــف تهــران را بــرای شــانزدهم شهریورماه مشــخص کند. چه اگر این گفتوگوهــا بــه نتیجــه نرســد، چنــان که واعظی در گفتوگوی شــنبه شــب اعــام کرد در صــورت محقق نشــدن خواســتههای ایــران، کمیتــهای درباره گام ســوم 2 تــا 3 روز مانــده بــه زمــان مقــرر (حــدود ۸ روز بــه پایــان زمــان مــورد نظر باقــی مانده اســت) درباره اقدامــات بعــدی بــر اســاس برجــام تصمیمگیری خواهد کرد. ■ امکان بازگشت
در بحبوحــه چنیــن تحوالتــی وزیــر امورخارجــه ایــران احتمــال داد در صــورت اقدامات مناســب اروپــا ایران از برداشــتن گام ســوم صرف نظر کند. ظریــف گفــت: همــان طــور کــه رئیس جمهــوری در نامــه اولیه خود نوشــت، در صــورت اقــدام اروپاییهــا بــرای اجرای تعهــدات برجامی، هنوز امکان بازگشــت ایــران از اجــرای گام ســوم وجــود دارد. بــه گــزارش خانــه ملــت، محمدجواد ظریف در حاشیه نشست روز یکشــنبه کمیســیون امنیــت ملــی و سیاســت خارجــی مجلــس، گفــت: مذاکــرات ایــران بــا اروپاییهــا ادامــه پیــدا میکنــد، ضمــن اینکــه در زمینه گام ســوم کاهــش تعهــدات برجامــی نیــز پیشــنهادهایی مطــرح شــده و در مراحــل آخر تصمیمگیری قرار داریم، اگــر اروپاییهــا اقدامــات الزم را تــا روز پنجشــنبه انجــام ندهنــد، براســاس تصمیمــی کــه در 17 اردیبهشــت مــاه ابــاغ شــده نامــهای بــه اروپایــی هــا خواهیم نوشت و اجرای گام سوم را به آنها ابــاغ میکنیم. وزیــر امور خارجه در پاسخ به این ســؤال که آیا مصادیق گام ســوم مشخص شــده یا خیر، بیان کرد: پیشــنهادهای دولت در مورد گام سوم مشخص است و به محض اینکه تصمیم قطعی اتخاذ شــود، رسماً آن را اعام میکنم. وزیر خارجه در پاسخ به این ســؤال که علت سفر عراقچی به فرانسه چیست، تصریح کرد: «در 2 دور گفتوگویی که من در فرانســه داشــتم و گفتوگوهایــی کــه آقــای عراقچــی و مســئوالن بانک مرکزی امــروز خواهند داشــت، در مورد چگونگی اقــدام اروپا صحبت میشود.»
ظریف در پاســخ به ســؤال دیگری مبنــی بــر اینکــه در چه صورتــی ایران گام ســوم کاهــش تعهــدات برجامــی را برمیدارد، افــزود: باید با اروپاییها گفتوگــو کنیــم تا مشــخص شــود که چگونــه آنها میتواننــد تعهدات خود را اجــرا کننــد و نحوه اجــرای تعهدات اروپا موضوع گفتوگو اســت، اگر آنها بتواننــد بــه تعهدات خــود عمل کنند َفبِها، وگرنــه گام ســوم را برمیداریم. وزیــر خارجــه افــزود: همــان طــور کــه رئیــس جمهــوری در نامــه اولیه خود نوشــتند، در صــورت اقــدام اروپاییها هنــوز امــکان بازگشــت از اجــرای گام سوم وجود خواهد داشت.
در همیــن حــال ســید عبــاس موســوی، ســخنگوی وزارت امــور خارجــه نیــز درباره همراهــی یک تیم
اقتصادی با معاون سیاســی وزیر امور خارجه در سفر به پاریس گفت: «سفر آقــای عراقچی پیرو مذاکرات رؤســای جمهــوری ایــران و فرانســه انجــام میشــود و جزئیــات و پیشــنهادات مطــرح شــده هــم در راســتای برجام و تعهداتــی اســت کــه طرفهــای اروپایی و ســه کشــور اصلی اروپایی در برجــام بــه آن متعهد هســتند و به هر
حــال راهکارهایی که مــورد توافق قرار میگیرد، یک گام به جلو خواهد بود و جمهوری اسامی ایران از آن استقبال میکند.»
موســوی افزود: «تیم همــراه آقای عراقچــی در واقع یک تیم کارشناســی در قالــب کارگروهــی در حــوزه بانکی، نفــت و انــرژی اســت کــه برخــی از جزئیــات را در ایــن ســفر بررســی و
راهکارهایی را ارائه میکنند.»
ســخنگوی وزارت امــور خارجــه همچنین با بیان اینکه امروز دوشــنبه نیــز هیأتــی عــازم ویــن خواهــد شــد، تصریــح کــرد: «ســفر ایــن هیــأت کارشناســی هــم در ادامه دیپلماســی فعــال وزارت امــور خارجــه اســت کــه محور آن بحث و بررســی و تبادل نظر در خصوص برجام است.»