احیایگردشگریسالمتدردستدولتها
چرا ترکمنســتان دوست ندارد گردشگرانش به ایران بیایند؟
ترکیه و هندوستان در کمین گردشگران سالمت ترکمنستان نشســـتهاند.ترکیه در «عشق آباد» بیمارستان ساخت و از ایران جلـــو افتاد. «عبدالرضا عزیـــزی» نماینده شـــیروان در مجلـــس شـــورای اســـالمی هـــم به «ایـــران» میگوید: «حاضر اســـت بیمارســـتانی را برای گردشـــگران سالمت ترکمنســـتان در مرز باجگیـــران دایر کند.» امـــا دولت ترکمنســـتان ترجیـــح میدهد گردشگران سالمتش به جای ایران به هند و ترکیه بروند. چرا؟ «دکتر یاشا مخدومی» متخصـــص پرتودرمانی بیمارســـتان امام رضـــا(ع) در مشـــهد و «حســـین نیکونام» رئیـــس انجمـــن حرفـــهای گردشـــگری سالمت استان خراسان رضوی به «ایران» میگویند:«عدم خدماترســـانی کیفی به گردشـــگران این کشـــور و حضور دالالن در این بازار دولت ترکمنســـتان را به سیستم سالمت ایران بدبین کرده است.»
حضـــور دالالن و عدم خدماترســـانی کیفـــی تـــا جایـــی پیـــش مـــیرود کـــه بـــه گفتـــه نیکونام حتـــی خدمات درســـتی به ترکمنســـتانیهایی هـــم که به ایران ســـفر کـــرده بودنـــد ارائه نمیشـــود. اینجاســـت کـــه دولـــت ترکمنســـتان چندســـالی از شـــهروندانش میخواهد تا از سفر به ایران خودداری کنند. ترکمنها ســـفت و سخت مراقبنـــد تا هیـــچ مریضـــی از منطقه صفر مرزی عبور نکند و به ایران وارد نشود. البته برخی از گردشـــگران ســـالمت این کشور با وجود ســـختگیری دولتهایشان همچنان با ویزای توریستی به ایران میآیند، آنها در این سفر مدارکشـــان را پنهان میکنند تا از دید مأموران مرزی دور باشد. اینجاست که «یاشـــا مخدومی» متخصص پرتودرمانی از ترکمنهـــای ایرانـــی کـــه یکـــی از مفاخر ترکمنها در ترکمنستان محسوب میشود ســـعی میکند تا بـــا رایزنیها روابـــط را به سمت بهبود ببرد.
«یاشا مخدومی» بیتوجهی به پزشکی در ترکمنســـتان را مهمتریـــن دلیل توجه گردشـــگران ســـالمت این کشـــور بـــه بازار ایران و دو کشـــور رقیـــب میداند. به گفته او ترکمنســـتان در ســـالهای اخیـــر از نظر پزشـــکی پیشـــرفت داشـــته امـــا همچنان در درمـــان بیمـــاران مبتـــال بـــه ســـرطان وجراحیهای پیچیده وابسته به کشورهای دیگر است.
او امکانات کیفی پزشـــکی ایران و ارزان بـــودن ایـــران برای گردشـــگران ســـالمت ایـــن کشـــور را مهمترین دلیـــل رویآوری ترکمنهـــا به ایـــران بـــا وجـــود مخالفت دولتشـــان میدانـــد. او هنـــد را هـــم یـــک کشـــور ارزان بـــرای ترکمنهـــا میداند اما یادآوری میکند که ایران به لحاظ دارویی ارزانتر از دیگر کشورهاســـت. شـــهروندان این همســـایه شـــمالی بـــه گفتـــه او دالیل دیگـــری هم بـــرای عالقهمندی بـــه ایران دارند؛ نزدیکی فرهنگی، اشـــتراکات زبانی و مذهب.
البتـــه ایـــن تنهـــا ترکمنهـــا نبودند که به ســـمت ایـــران آمدند. یاشـــا مخدومی میگوید به یکباره ایـــران با خیل عظیمی از گردشـــگران سالمت کشـــورهای عربی و آســـیای میانه رو به رو شد. او میگوید:«ما آمادگی پذیرایی از آنها را نداشـــتیم. مثالً بیماری که از کشـــور دیگـــر حرکت میکند نمیداند که آیا خدماتی که میخواهد، در دسترس او قرار میگیرد یا خیر! نمیداند چقـــدر باید هزینـــه کند؟ چنـــد روز یا چند ماه باید در ایران اقامت داشـــته باشـــد! به ویـــزای چنـــد روزه نیاز دارد. هیچ ســـایتی که بخواهد گردشگر ســـالمت را راهنمایی کند، ثبت نشـــده اســـت.» به گفته فعاالن ایـــن حوزه همین مســـأله باعث میشـــود تا گردشـــگری ســـالمت ایران زخم بخورد و گردشـــگران عالقهمنـــد از آن رویگردانی کنند. مخدومـــی میگوید: «خوشـــبختانه وزارت بهداشـــت و اســـتانداری بـــه فکـــر افتادهانـــد و جلســـاتی در نظـــام پزشـــکی برگزار شـــده تا گردشگر سالمت نظاممند وارد ایران شود.» ■ راهنمای آشنا به زبان روسی و ترکمنی
یاشـــا مخدومـــی معتقـــد اســـت گردشـــگران عراقی در مشهد برای درمان با مشـــکالت کمتری مواجهنـــد. به خاطر وجود عربزبانها در مشهد آنها راحتتر درخواســـتهای خودشـــان را میگوینـــد و بهتـــر به نتیجه میرســـند امـــا وضعیت بـــرای ترکمنهـــا جـــور دیگری اســـت. او میگوید:«گاهـــی سوءاســـتفادههایی پیش میآید. مترجمان و دالالنی که گردشگران را هدایـــت میکننـــد آنهـــا را بهســـمتی میبرنـــد کـــه خدمـــات درســـتی دریافت نمیکننـــد.» بـــه گفتـــه مخدومـــی گاهـــی خواســـته یا ناخواســـته در حق گردشگران ســـالمت ترکمنســـتان اجحـــاف میشـــود کـــه روی سیاســـتگذاریهای دولـــت آن تأثیـــر میگذارد. او به مشـــکالتی که ســـال 2011 برای گردشـــگران ترکمنستان اتفاق میافتـــد گریز میزنـــد و میگوید: «دولت ترکمنســـتان ترجیح داد که بیمـــاران این کشـــور به ایران مراجعه نکنند.» او اعتقاد دارد ایـــن ممانعـــت بهخاطـــر ایـــن بـــود که زیرســـاختها در کشـــور فراهـــم نبود. مخدومی اعتقاد دارد کـــه باید راهنمایان گردشگری به زبان ترکمنی و روسی تربیت شـــود و در منطقه صفر مرزی مسافران را به آنها تحویل داد تا راه سوءاستفاده بسته شـــود. افکارعمومی هم میپرســـند وقتی ترکمنهـــای گلســـتان براحتـــی میتوانند بـــا بیمـــاران ترکمنســـتانی ارتبـــاط برقرار کنند چرا ســـازمان میراث فرهنگی ســـازو کاری برای اســـتفاده از آنها نمیاندیشد؟ البته به گفتـــه مخدومی بخش خصوصی برنامههایـــی را برای اســـتفاده از راهنمای آشـــنا بـــه زبـــان روســـی و ترکمنـــی را در خراســـان رضـــوی آغـــاز کـــرده اســـت که میتواند تا حدودی زخمهای این مســـیر را درمان کند.