بودجهغلتانمیشود
گزارش «ایران» از خصوصیات بودجه 99
بــا صــدور فرمان اصــالح ســاختار بودجه از ســوی رهبر معظم انقالب در آذر ماه ســال گذشــته، بســترهای تحقق یکی از آرزوهای دیرینه نظام اقتصادی کشور که همانا قطع بند ناف بودجه از نفت اســت، فراهم شــده اســت. برهمیــن اســاس در نخســتین گام بودجه ســالجاری با وجود طی کردن تمام مراحل قانونی دســتخوش تغییراتی شد و سقف فروش نفت در آن به 300 هزار بشکه در روز کاهــش یافت. اما این ســرآغاز تحول بودجــه اســت، چــرا کــه بودجه ســال ۱399 بهعنوان نخستین بودجه دوساالنه با شکل و شمایلی متفاوت از گذشته مراحل نهایی تدوین خــود را میگذرانــد. بدین ترتیب در نشستاولمهرماهشورایاقتصادبخشنامه بودجــه ســال آینــده بــه تصویب رســید و با بازگشترئیسجمهوریازسفرنیویورکبه احتمالزیادامروزابالغخواهدشد. ■ ویژگیهایاصلیبودجه99
درکنار وابســتگی ســفر بــه درآمدهای نفتــی بودجــهای که برای ســال آینــده در دســت تدویــن اســت دو ویژگــی اساســی دارد؛ نخستین ویژگی برنامه محور بودن بودجــه اســت. درحالــی کــه بودجههای سنواتی گذشته حدود هزار ردیف اعتباری برای دستگاههای مختلف داشت، بودجه ســال آینــده بــا رویکــرد برنامــه محــوری تدوین میشــود و در ذیــل آن برنامههای کوتــاه مــدت و میــان مــدت هدفگــذاری میشــود. بنابرایــن درواقــع ایــن اهــداف اســت که اعتبار میگیرد نه دســتگاههای اجرایــی. درهمیــن راســتا، محمدباقــر نوبخت رئیس ســازمان برنامــه و بودجه نیز از تغییر شــکل بودجه خبر داده است کــه درآن هزار ردیف بودجه به 00۱ ردیف اصلی بــرای دســتگاههای سیاســتگذار و مابقی برای دســتگاههای مجری تقسیم میشــود. پــس از تدویــن بودجــه نیز این بودجــه دســتگاههای سیاســتگذار اســت کــه برای تصویــب به مجلس مــیرود؛ با وجود این بودجه دستگاههای مجری نیز پیوستبودجهبهمجلسمیرود.دومین ویژگی مهم بودجه ســال آینده دوساالنه بودن و بر مبنای عملیاتی بودن آن است. بدیــن ترتیــب بودجــه ســال آینــده برای سالهای ۱399 و ۱400 به مجلس میرود و مجلــس بودجه ســال نخســت آن را به تصویب میرســاند و درخصوص بودجه ســال ۱400 نیز اطالعات اصلی و اساســی را دریافــت میکنــد. عــالوه بر ایــن، طبق ماده 7 قانون برنامه ششــم توســعه باید تا پایان این برنامه بودجه تمام دستگاهها بر مبنای عملکرد تدوین شــود که از سال ۲93۱ بتدریــج ایــن موضــوع در دســتور کار قــرار گرفتــه و در ســال آینــده تکمیــل میشــود. بدیــن ترتیــب بودجــه از ســال آینــده در قالــب بودجه «غلتــان» تدوین و بــه تصویــب مجلس میرســد. با توجه بــه اینکه بودجهریزی بــر مبنای عملکرد انجام میشود دوســاالنه بدون آن کمک میکنــد تــا دســتگاهها در تحقــق اهداف پیشبینی شــده که به طور عمده بیش از یکسال طول میکشد، موفقتر باشند. ■ اکثرکشورهابودجهچندساالنهدارند
درحالی که در ایران قرار اســت از سال آینــده بودجــه دوســاالنه را تجربــه کنیم، بررســی سایر کشــورها نشــان میدهد که اکثرکشورهایدنیابودجههایچندساالنه دارنــد هرچــه کشــورها توســعه یافتهتــر میشــوند بــر تعــداد ســالهای بودجــه افــزوده میشــود بــه طــوری کــه امریــکا بودجههــای خــود را پنــج ســاالنه تدوین میکنــد. همچنیــن اغلــب کشــورهای اروپایــی بودجههــای ســه ســاالنه دارند و در کشــورهای آســیایی نیــز بودجههــای دوســاالنه را تجربه کردهاند. اما از آنجا که برنامههــا و اهداف در کشــور مــا انعطاف زیــادی نــدارد تصویــب بودجههــای بلندمدت بهدلیل تغییــرات احتمالی با ریســک باالیــی همراه اســت و بــه همین دلیــل بودجه دوســاالنه بــرای آن درنظر گرفتــه شــده اســت، چــرا کــه در بودجــه دوســاالنه کــه بودجــه اصلی (ســال اول) به تصویب کامل میرســد و بودجه ســال دوم بهصــورت کلیات مورد بررســی قرار میگیــرد امــکان تغییر بودجه ســال دوم همچنان وجود دارد. بدین ترتیب در سال آینده بودجه برای سالهای ۱399 و ۱400 و در ســال آینــده بودجــه برای ســالهای ۱400 تا ۱04۱ تدوین میشود.