پلیسفقطقهرماناست؟
در حاشیه انتقاد مدیرعامل «ناجی هنر» از «متری شیش و نیم» و «بوی باران»، «ایران» بررسی میکند محمدعلی سجادی: وظیفه فیلمساز است که به واقعیتها بپردازد
«ســراغ هیچ کــس و هیچ شــغل و هیچ شــهری نمیشــود رفــت» ایــن گالیــه همیشــگی اهالــی ســینما و تلویزیون اســت. بس که با هر ســریال و فیلمی عدهای ناراحت شــدند و اعتراض کردند بــه آنچــه به نظرشــان ارائــه تصویر مخــدوش از خودشــان بــود. از پرســتارانی کــه بعــد از فیلــم «شــوکران» به بهــروز افخمی اعتــراض کردند تا پلیــس که برای «متری شــیش و نیم» از ســعید روستایی گالیه دارد.
دیــروز خبــری دربــاره انتقــاد بــه قــول خبرگزاریهــا صریــح مدیرعامــل «ناجــی هنر» از ایــن فیلم و البته ســریال «بوی باران» منتشــر شــد. مجتبــی رشــوند مدیرعامــل «ناجــی هنر» میگوید هر دو فیلم در زمینه ارائه تصویر پلیس مشکالت زیادی داشتهاند.
او دربــاره متــری شــیشونیم گفــت: «روایت این فیلم جوری پیش میرود که تا نیمه داستان قهرمــان پلیــس اســت و در نیمــه دوم همــان شخصیت ضدقهرمان میشود. نیروی انتظامی با فیلم مشکلی نداشت که نشود حلش کرد. اگر بخواهیــد از منظر نیروی انتظامــی ببینید، فیلم چند خطای سیستماتیک داشت که پیام بدی را منتقل میکــرد. مثالً زجــر دادن زن رضا مرادی وقتــی ســگ میآیــد ســراغش را مــا نمیدیدیم بهتــر بــود. یــا نباید بد شــدن حــال بچههــا را در همــان پالن میدیدیــم. مــا در آن صحنهها کنار خانــه رضــا مــرادی اســترس و عذاب یــک زن و بچــه را از حضور پلیس میبینیم که تصویر همه بچهها را درباره پلیس بهم میزند.»
او بــه تصویری کــه از رفتار پلیــس با مجرمان در ایــن فیلم نشــان داده میشــود انتقــاد دارد و میگویــد رفتارهایــی مثــل هــول دادن مجرم به ســمت دســتگاه بادی اســکنر منع قانونی دارد و انجام نمیشود. «بوی باران» هم به نظر رشوند پلیس را کم هوش نشان داده و پلیس اینچنینی، بهنفع هیچ کس نیست.
پیــش از ایــن هــم انتقاداتــی از ایــن دســت را شــنیده بودیــم. قضــات، وکال و پزشــکان از مشاغلی هستند که اصوالً فیلم و سریال ساختن درباره آنها بدون حاشیه نمیماند و پلیس البته ماجرایش پیچیدهتر و سختتر است.
کارگردانهایــی کــه ســابقه ســاخت فیلــم و ســریالهای پلیســی را دارند خاطرات و گلههای زیادی از این مســأله دارند. محمدعلی سجادی کارگردانــی اســت کــه او را بــا فیلمــی چــون «مخمصه» میشناســیم. فیلمی درباره پلیســی که درگیر سرقتهایی غیرمتعارف میشود.
او معتقد است که دلیل سخت بودن ساخت فیلــم دربــاره پلیس یا مشــاغل دیگر این اســت کــه براســاس آنچه در فرهنگ ماســت همه چیز یا ســیاه است یا ســفید. یا آدم خوب داریم یا بد. او میگویــد: «در دهــه 60 و 70 ایــن نــگاه وجــود داشــت( و هنــوز هــم دارد) کــه پلیــس احتمــاالً پاک و معصوم اســت یا باید باشــد و برای «رمز» مجبور شدم ســرهنگی را قانع کنم که پلیس هم انسان است و ممکن است دروغ بگوید و قهرمان باشــد یا نباشــد. آن «باشــد » جای آنچه هســت را آنقــدر گرفــت کــه ایــن فاصله بیــن واقعیت و آرمان هــای عقیدتی به اینجا رســید که گاه هیچ نســبتی با هم ندارند. ما مبارزه ســختی داشــتیم بــرای اینکــه ســعی کنیــم بــه واقعیتهایــی کــه وجود دارد بپردازیــم. البته در فیلم «مخمصه» بــا ایــن رویکرد کمــی منتقدانه با ناجــی هنر هم نظــر بودیــم ولــی بــرای آن فیلــم و نشــان دادن واقعیتهــا هــم خیلی جنگیــدم تا مثــالً یکی از شــخصیت های پلیس را در خیانت همدستی با دزد ها نشان بدهیم.»
او از قالبــی صحبــت میکنــد که اصــرار دارند همــه چیــز در آن قــرار بگیــرد: «الگویی درســت میکنند و اصرار دارند همه آدمها را در آن قالب و الگــو بگذارنــد به همیــن دلیل اســت که مردم قهرمانهــای پلیس را که در فیلم و ســریالها به تصویر کشیده میشود دوست ندارند.»
او مــی گوید رشــوند حــق دارد از منظر پســت اداری اش انتقــاد کنــد امــا از جهتــی هــم حــق ساخت فیلم را متعلق به همصنفانش میداند: «او میتواند از موضع اداری و مسئولیت خودش برخــورد کنــد امــا نبایــد بگویــد چــرا نویســنده و کارگردانــی به موضوعی به این شــکل نگاه کرده اســت. هرکســی در حــوزه هنــر حــق دارد بــه هر پدیدهای هر طور که میخواهد نگاه کند.»
مدیرعامــل ناجــی هنــر گفتــه که بــا معصوم نشــان دادن پلیــس مخالف اســت اما ســجادی میگویــد فیلمنامههایــی کــه به ناجی هنــر ارائه میشــوند تــا تأییــد شــوند دچــار ممیزیهــای اینچنینی میشــوند: «مثــالً میگویند چرا پلیس بددهــن اســت؟ چــرا همســرش میخواهــد از او جــدا شــود؟ چرا رشــوه میگیــرد؟ امــا این کار برعکس دارد جواب میدهد.»
البته بهگفته ســجادی این فقط پلیس نیست کــه از تصویــرش در ســینما و تلویزیون شــکایت دارد و هیــچ صنفــی اجــازه نمیدهــد مــورد نقد قرار بگیرد. ■ رئیــسســازمانســینماییدرحکمــی محمدمهدی طباطبایینــژاد را بهعنوان دبیر کل جدید ســتاد صیانت و مبــارزه با تکثیر و عرضــه غیرمجاز آثار ســینمایی و سمعیوبصری منصوبکرد. ■ حمید جبلی نمایشگاه عکس «رستم و دیو و آشــنایان» را در شیراز برگزار میکند. افتتاحیــه این نمایشــگاه امــروز در گالری «سروناز»برگزارمیشود. ■ بهنــاز جعفری بهعنوان یکــی از داوران بیستمین جشنواره «توکیو فیلمکس» در کشورژاپنانتخابشد. ■ فهرســت نامزدهــای نهایــی جایــزه ملی کتاب امریــکا در بخشهــای ادبیات داستانی، غیرداســتانی، شعر، آثار ترجمه شدهوادبیاتکودکونوجوانمنتشرشد. ■ قراردادتحقیقونگارشفیلمنامهفیلم «یعقوب لیث صفــاری» در حوزه تاریخ و تمدن ایرانی، بین بنیاد سینمایی فارابی و مسعودجعفریجوزانیمنعقدشد. ■اجــرای نمایــش «فرونشســت» بهکارگردانی و نویسندگی سعید زارعی در تماشاخانهشانوآغازشد. ■ ســیماتیراندازبــهگــروهبازیگــرانفیلم سینمایی«سلفیبادموکراسی»بهکارگردانی وتهیهکنندگیعلیعطشانیپیوست. ■ معاون امور اســتانها با صدور حکمی «محمــد کاویانی» را بهســمت مدیریت شبکه«شما»منصوبکرد.