صاحبان آثار برگزیده را به حال خود رها نمیکنیم

جایــزه مهــرگان ادب امســال هم طبــق روال دورههای گذشــته برگــزار خواهــد شــد. جایــزهای کــه امســال توجــه ویــژهای بــه داستانهای مرتبط با حوزه علم و محیط زیست داشته است.

مهمتریــن هدفی کــه در برگــزاری جایزه مهــرگان ادب دنبــال میشــود کمــک به رشــد و ارتقای ادبیات داســتانی و توسعه کتابخوانــی در کشــورمان اســت. تــالش میکنیــم تــا بــه محــض معرفــی آثــار برگزیده، صاحبان آثار را به حال خود رها نکنیــم تا گامــی مؤثر در جهــت معرفی، توزیــع و فروش آثار آنان برداشــته شــود. از جملــه اقداماتــی کــه در ایــن زمینــه انجــام میدهیــم کمــک بــه ترجمــه آثار اســت، آنچنــان کــه اغلــب آثــار برگزیــده دورههای گذشــته به زبانهای انگلیسی، فرانسه و آلمانی هم ترجمه شدهاند. یکی از مشــکالتی کــه ما در برگــزاری جوایز ادبی داریــم محدودیت جمعیــت و زبــان فارســی اســت و از همیــنرو دامنــه و تأثیــر عملکــرد ما در عرصه جهانی کم میشــود؛ مگر در مواردی که آثار به زبانهای دیگر ترجمه شــوند و از ســوی ناشــران معتبر بینالمللــی عرضــه شــوند. جایــزه مهرگان امســال هــم طبق روال دورههــای گذشــته در دو حــوزه ادبیات داســتانی معاصر و همچنیــن حوزه علم با تأکید بر شــعار «علم بــرای همه»در حوزه محیط زیســت برگزار میشــود. در بخــش ادبیات، افزون بــر تالش برای ارتقای ادبیات معاصر هدف دیگری هم دنبال میکنیم، اینکه توجه نویسندگان کشورمان را به ضرورت توجه به مســائلی نظیر محیط زیست که از مســائل با اهمیت جهان امروز اســت هم جلب کنیم. بخــش مهرگان ادب در دو بخش داخلی و خارجی برگزار میشــود، ســابقه بخــش داخلی آن به گذشــته بازمی گردد؛ آنچنان که در حال حاضر شــاهد برگزاری بیســتمین دوره آن هســتیم. در بخــش داخلــی مهــرگان ادب 1958 اثــر به دبیرخانه ارســال شــده که از آن میــان 66 رمان و 53 مجموعه داستان به مرحله نهایی داوری راه پیدا کردهاند. بعــد از جمعبنــدی نهایی داوران در نشســت اقناعی در بخش رمان و مجموعه داســتان، 21 اثر معرفی خواهند شد. بهدنبال انتخــاب تنها یک اثر نیســتیم چراکه این جایزه فرصتی اســت بــرای نشــان دادن ظرفیــت ادبیــات داســتان معاصرمــان در دوره حاضــر. جمعه گذشــته، (ســوم آبان ماه) نشســت نهایی انتخاب آثار بیســتمین دوره جایزه «مهرگان ادب» برگزار شد، آنطــور کــه از نحــوه برگــزاری جوایزی همچــون بوکــر، پولیتزر و گنکــور باخبــر هســتم بیاغراق تأکیــد میکنم زحمتــی که در هیأت داوری این جایزه کشــیده میشــود به هیــچ وجه کمتر از جوایــز جهانی نیســت به این دلیل که ســاز و کار نقــد آثار ادبی در جهان غرب متفاوت با ماست و بسیار حرفهای و پردامنه با آثار ادبی پرداخته میشــود و ناشران از ویراستاران حرفهای در دپارتمانهای ادبیات خود بهره میگیرند که در کشور ما چنین نیســت. اگــر در ایران هــم مجالت نقــد ادبی و صفحــات ادبی روزنامهها و صدا و سیما به مقوله نقد ادبیات داستانی معاصر بــه صورتــی جــدی توجه کننــد این نقــص برطرف میشــود ما شاهد حضور دو هزار اثر ادبی در یک دوره نخواهیم بود.

ســال گذشــته اولیــن دوره بخــش خارجــی مهــرگان ادب هــم فراخــوان داد و تعــداد قابــل توجهــی اثــر بــه دبیرخانــه جایزه مهرگان رســید.بر اســاس فراخوانی که منتشــر شده آثار نویســندگانی کــه در سراســر دنیا به فارســی رمان یــا مجموعه داســتان نوشــتهاند بررسی میشــود. اینجا بحث ملیت ایرانی نویســندگان درمیان نیســت و مهمترین مالک نوشتن به زبان فارسی است، کار داوری این بخش از سوی پنج تن از منتقدان و نویســندگان ایرانــی ســاکن کشــورهای دیگر انجام میشــود. برای بخــش خارجی مهرگان ادب این تمایز را قائل شــدهایم که آنها بتوانند آثار خود را به هر دو شــکل الکترونیکی یا چاپی به دبیرخانه ارسال کنند.

امسال بخش ویژهای هم با عنوان مهرگان طالیی خواهیم داشــت، در این بخــش از میان برگزیدگان بیســت دوره جایزه مهــرگان ادب کــه چهــل و دو رمــان در طــول ایــن ســالها را شــامل میشــود یک اثر بهعنوان برگزیــده برگزیدهها تندیس و جایــزه مهــرگان طالیــی را دریافــت میکند.ایــن بخش باید هــر 10 ســال یــک بار برپا شــود کــه برگــزاری دوره نخســت آن همزمــان با سیاســتهای نادرســت دولت اســبق شــد و اجازه برگــزاری جایزه را ندادند. خوشــبختانه با وجــود تمام تنگناها و مشــکالتی کــه در راه برگزاری جایــزه مهرگان بــا آنها روبهرو بودهایم این رویداد علمی- ادبی توانســته جایگاه خوبی میان اهالی کتاب، مــردم و جامعه کتابخوان خود پیدا کند.مصداق آن هــم تجدیــد چاپهــای متعددی اســت که گاهی بــه 20 تا 30 چــاپ هــم میرســد، البتــه آثاری با بیشــتر از ایــن دفعات چــاپ هم داشــتهایم که دربــاره یک رمــان به بیــش از یکصد چاپ رســیده اســت. بعضی از این آثار همان گونه که گفتم به زبانهــای دیگــر نیز ترجمه شــدهاند. دوره گذشــته یکی از آثار برگزیده در کمتر از 9 ماه 12 مرتبه تجدید چاپ شــد. اختتامیه مهرگان ادب و علم اواخر آذر برگزار میشــود، مراســم نهایی جایــزه مهــرگان طالیی به بهترین رمان در دی مــاه یا نهایتاً تا اسفندماه برگزار میشود.