پارلمانهای آنکارا، بغداد و تهران از دیروز تا امروز

درکشــورعراق،نخســتینمجلسنماینــدگاندرســال۵۲۹۱میادیبه دستورپادشاهوقتملکفیصلاولتشکیلشدهاماازآندورانتااعان جمهــوریدرســال۰۷۹۱وســپسکودتایصدامحســینتاپایــاندوران بعث،پارلمانهیچگاهنقشمهموتعیینکنندهاینداشــتهاست.ولی ازســال۳۰۰۲میــادیودورانتأســیسعراقنوینتاکنــون،پارلمان،به یکنهادقدرتمندتبدیلشدهکهعاوهبرقانونگذاری،اختیاراتمهمی همچــونتعییننخســتوزیرورئیسجمهــوریرانیــزدردســتدارد. درایــراننیــزدرهــردودورهپهلوی،مجلــس،هیچگاهنتوانســتبهیک نهادقدرتمندوتعیینکنندهتبدیلشــودوســنتقدرتپادشاهی،توان واختیــاراتنظامــیاووعاملحیاتــیومهمیبهنامثــروتنفتی،عماً مجلــسرابیخاصیتوناتوانکرد.اماپسازپیروزیانقابوتأســیس نظــامجمهوریاســامی،درایــراننیزمیزانقــدرتواهمیتمجلس، نســبتبهدورانپهلویتغییرکرد.بااینتفاوتکهدرایران،تعیینرهبر ورئیــسجمهــوریدریــداختیاراتمجلسنیســتوفقــطوزراوبرخی مقاماتدیگرهســتندکهبایــدازنماینــدگان،رأیاعتمادبگیرنــد.بااین حال،ســهرکنمهمقانونگذاری،نظــارتوحقاظهارنظرنمایندگاندر

موردهمهامور،ازحوزههایاختیاراتنمایندگاندرمجلسایراناســت کــهالبتهدردودههاخیر،بهطورمداوم،شــاهدضعیفترشــدنمجلس درتمــاماینحوزههابودهایــم.درترکیهوعراقنیزدرموردنقش،جایگاه وقدرتپارلمانشاهدتغییراتمهمیبودهوهستیم.واقعیتایناست کهدرتاریخقریببهیکســدهجمهوریترکیه،آنچهکهبهنقطهضعف پارلماناینکشــورتبدیلشــده،دوموضوعبودهاست:نخستبروزچند کودتــاینظامیمهــمدرســالیان۰۶۹۱میــادیو۷۹۹۱میــادی.عامل دوم،تشکیلدولتهایائتافیضعیفبودهکهمشکاتوآسیبهای آنهابهســاختاراحزابترکیهربطداشــتهونهبهســاختارمجلسوقانون اساسی.درترکیه،پارلمانهموارهنهادیمعتبر،قدرتمندوشایاناحترام بــودهوتاپیشازتحوالتجدیدســالیاناخیر،تعیینرئیسجمهوریبا نمایندگانمجلسبود.اماحاالکهنظامترکیهازپارلمانیبهریاستیتغییر کرده،بخــشقابلتوجهیازقدرتپارلمــانبهرئیسجمهوریمنتقل شــدهودرترکیهنیــز،پارلمان،ازکارآییونفوذگذشــتهبرخوردارنیســت. اماقانونگذاری،نظارتواظهارنظر،هنوزهمدرســاختارسیاسیترکیهاز نمادهایمهمقدرتونفوذسیاسینمایندگاناست.