نیـــم بسوزا استعــداد
سیکل معیوب استعدادیابی فدراسیون فوتبال بدون حضور باشگاهها
فدراسیون فوتبال طرح استعدادیابی وســیع در ســطح کشــور را به تصویب هیأت رییســه درآورده و در تالش است که بــا راهانــدازی پایگاههایی در مناطق مختلف ایران، به کشــف اســتعدادهای فوتبــال بپــردازد. بدون اینکــه در این پروژه استعدادیابی، باشگاهها کوچکترین نقشی داشــته باشــند و بتوانند پرورش استعدادهای کشف شده را تضمین کنند. نگاهی به استعدادیابیهای انجام شده در فوتبال اروپا و نقش پررنگ باشــگاهها و اســتعدادیابهای آنها در آن، به وضوح نشــان از این دارد که فدراسیون مسیر را اشــتباه میرود و استعدادیابی با شیوهای که در پیــش گرفته، به هــدف نخواهد رسید.
اســتعدادیابی در فوتبــال ایــران، همیشــه بزرگترین دســتاویز تبلیغاتی مدیران فدراســیون فوتبال بــوده برای اینکه کارنامه خــود را پربار جلوه دهند، بــرای اینکه بگویند علیرغم آنچه به نظر میرســد به فکر فوتبال هستند و دلسوز آن. مسیری اشتباه برای رسیدن به هدفی درست.
شناســایی اســتعدادهای فوتبالــی از مناطق مختلف کشــور و پرورش آنها برای تبدیل شــدن به ســتارههای آینده فوتبال ایــران، البته که یکی از مهمترین نیازهای فوتبال ایران در شــرایط کنونی اســت اما واقعیت این است که مسیر این اســتعدادیابی بدون شــک از فدراسیون فوتبال آغاز نمیشــود. استعدادیابی و در نظر گرفتن پایگاههایی به این منظور در مناطق مختلف کشور، وظیفه فدراسیون فوتبال و کمیته جوانان آن نیست که هر از گاهی با پرداختن به این مقوله، شــعار دهند.
استعدادیابی، کاری است که باید از طریق باشگاهها انجام شود و تا زمانی که این فرهنگ در تمامی باشگاههای فوتبال ایران نهادینه نشود، پروژه استعدادیابی به سرانجام نخواهد رسید.
با این حال اما هر بار که فدراســیون فوتبــال در معرض انتقادهــای مختلف قرار میگیــرد، ناگهان در طرحی ضربتی به اســتعدادیابی روی میآورد تا با شعار توجه به بازیکنان پایه و ساختن آیندهای بهتــر، از حجــم انتقادها بکاهــد. امروز فدراسیون فوتبال درست در همان نقطه قرار گرفته است و به همین خاطر هم از تصویب طرح استعدادیابی از سوی هیأت رییسه فدراسیون فوتبال میگوید.
کــودکان بااســتعداد شــاید مدتی در مراکز اســتعدادیابی حاضر شــوند اما معموال در باشــگاهها بستر مناسبی برای پرورش آنها فراهم نیست.
فریــدون معینــی، رییــس کمیته جوانان فدراســیون فوتبــال در توضیح این طــرح، از منطقهبندی کشــور و در نظر گرفتــن پایگاههای مختلف در نقاط مختلف کشور میگوید و ۴۶ استعدادیابی که عملکرد اســتعدادهای معرفی شده را مورد ارزیابی قرار میدهند.
نکته جالــب در صحبتهای معینی نام بردن از بلژیک بهعنوان الگویی اســت که بــه اســتعدادیابی فوتبال به شــکل طرحی ملــی نگاه میکننــد. معینی اما به این نکته اشــاره نمیکند که این طرح ملی از سوی فدراسیون فوتبال بلژیک به تنهایــی عملی نشــده و طرحی بوده که در باشگاههای این کشــور نهادینه شده است. آنچنان که در راستای همین طرح اســتعدادیابی فوتبال بلژیک، چند سال پیش قرارداد باشــگاه فوتبال رســینگ باکسبرگ بلژیک با یک کودک 20 ماهه حسابی خبرساز شــد. کودکی که هنوز نمیتوانست حتی کلمه فوتبال را به زبان بیاورد اما از دید سرمربی این تیم بلژیکی، مهارت با توپ این کودک در چنین سنی، فوقالعاده بود.
باشگاه رســینگ باکسبرگ بلژیک از تیمهــای اســتعداد پروری اســت که هر ســاله بازیکنان زیادی را در آکادمی خــود پــرورش میدهد. نه یــک پایگاه استعدادیابی که فدراســیون فوتبال این کشــور به طور خودمختار بنا کرده باشد و در مســیری جداگانه از باشگاهها قدم بردارد.
مورد مهمتر اینکــه در فوتبال اروپا کشف اســتعداد به تنهایی کافی نیست. پرورش اســتعدادهای کشــف شــده و مراقبــت از آنها تا مرحلــه بهرهبرداری، همان اصل مهمی است که نقش باشگاهها را در پروســه طوالنی استعدادیابی نشان میدهد.
بــه طور خــاص در فوتبــال ایتالیا میبینیم که تمام باشــگاههای حرفهای فوتبــال در ایــن کشــور، دارای افرادی متخصــص و مجرب هســتند که پس از کشف اســتعداد او را با برنامهای دقیق و طوالنیمــدت برای رســیدن به تیمهای ســطح عالی و حرفهای آمــاده میکنند. اســتعدادیابی در ایتالیا یکی از شغلهای تخصصی و درآمدزا محســوب میشــود و بــه همیــن دلیل باشــگاههای فوتبال در این کشــور برای در اختیــار گرفتن اســتعدادیابهای مجرب عمال با یکدیگر در رقابت هســتند، اتفاقی که جای خالی آن بیشــتر از همیشــه در فوتبال ایران حس میشود. باشگاهها بدون کوچکترین اعتقادی به استعدادیابی، کمترین بودجه و امکانات را به تیمهای پایه خود و کشف استعدادها اختصاص میدهند و در عوض میلیارد میلیارد صرف تیمهای بزرگسال میشود و فدراســیون فوتبال بدون هیچ تضمینی از ســوی باشــگاهها در جهت پرورش اســتعدادها به طــور خودمختار به کشــف آنها میپــردازد! خروجی این تالشها هم در نهایت میشوند بازیکنانی که در تیمهای امید یا جوانان میدرخشند و بعد از چند ســال حتی نامی از آنها هم به گوش نمیرسد.
در چنیــن فضایــی البتــه بودهاند باشــگاههایی مثل فوالد خوزســتان که در برهههــای زمانــی مختلــف، توجه ویــژهای بــه اســتعدادیابی و پــرورش اســتعدادها داشــتهاند و همان زمان هم نتیجــه آن را دیدهاند امــا در مجموع به جز چند باشــگاه مانند فوالد خوزستان، ســپاهان ...و در باشــگاههای حرفــهای فوتبال، نشــانی از استعدادیابی نمیتوان یافت.
فدراسیون فوتبال مدعی است که از سال ۶9، طرح استعدادیابی خود را شروع کرده و در تالش اســت که پذیرش الزم را نســبت به این طرح در مربیان فوتبال ایجــاد کند. غافل از اینکه این پذیرش به وجود نمیآید مگر اینکه استعدادیابی به یکی از اهــداف و برنامههای اصلی خود باشگاهها تبدیل شود.