ردپایآشکارورزشدرسینما

ردپای ورزش در ســی و هفتمین جشــنواره فیلم فجر که دوشنبه شب بــا معرفی فاتحان در تهران پایان گرفت، بیش از هر زمانی آشــکار بود. ســناریوی فیلم «ایده اصلی» به کارگردانی آزیتــا موکویی را که البته برخی میگویند کال فیلم خوبی نیســت، امیر عربی نوشته که کارش را بیش از 15 ســال پیش با ورزشینویسی در روزنامه شرق شروع کرد و یکی از بازیگران اصلی این فیلم نیز پژمان جمشــیدی اســت که بینیاز از معرفی اســت. موضوع اصلی «ســونامی» که کارگردانی آن را میالد صدرعاملــی صورت داده، پیرامون تکواندو و تبعات داخلی و خارجی آن اســت و با اینکه رل اصلی را به بهرام رادان سپردهاند اما به نظر میرسد او تدارکات مفصلی را در این راه پشتسر گذاشته اســت و البته «غالمرضا تختی» را هم که ساخته بهرام توکلی است در این جشنواره داشتیم و این فیلــم طبعا زندگی آن قهرمان فناناپذیر کشــتی ایران و جهان را توضیح میدهد. اگــر بحث «تختی» را به ســبب اهمیت بســیار فزونتر آن و لزوم پرداخت وســیعتر به این فیلم و هر اثر ســینمایی دیگر مرتبط با تختی به آینده بسپریم، در مورد سایرین میتوان همین امروز و با بارقههایی متفاوت از ترس و امید ســخن گفت و شــکلگیری هرچه بیشــتر این تصور و ایده را که ورزش جدا از هنر نمایش و ســینما نیست، به بوته نقد و بررســی گذاشت. مهران مدیری که البته در جشنواره امسال فجر و اکثر ادوار دیگر آن غایب بوده اســت، همیشه در تیم نویسندگی خود از ورزشیها بهره گرفته است و امیرمهدی ژوله که بعدا به این باور رسید که میتواند بازیگر سینما هم باشد، از شروعکنندگان این روند در جمع داستاننویسان و سناریستهای مرتبط با مدیری بود و امروز که او مستقل شــده، امیر وفایی یک ورزشی دیگر مسوولیتهای او را برعهده گرفته و رییس تیم نویســندگی برنامههای مدیری به شمار میآید. علی انصاریان که در دوره حضورش در مســابقات فوتبال نیز به اعتراف خود همیشه در نقطهای میایســتاد که دوربینها قادر به شکار تصاویر او از نزدیک و کلوزآپهای دلخواه وی باشند (بیخیال خطر گل خوردن تیم خودی!) پس از مطرح شــدن در برخی سریالهای تلویزیونی مرتبط با مهران غفوریان به بازیگر ثابت سینما و در قدم بعدی به یک تهیهکننده فیلمهای ســینمایی هم تبدیل شد و در یک ماه گذشته اپیزودهایی از سریال تلویزیونی «محکومین» بازی او در حال بازپخش از شبکه تماشا بوده اســت و وی در اواخر مجموعه 110 قســمتی «کیمیا» نیز یکی از «آدم بد»های قصه بود. هادی ســاعی که خشــکی رفتارش مقابل دوربین بیش از آنی است که وی را به یک هنرپیشــه مســلط و قوی تبدیل کند، در پنج سال اخیر در حداقل دو ســریال تلویزیونی و چند فیلم ســینمایی رؤیت شــده و قدیمیترها از یاد نبردهاند که محمدعلی فردین پیش از تبدیل شــدن به «ســلطان قلبها» و بچه فقیری کــه فرجام عالقهمندیاش به زنانی از طبقات مرفــه معموال متقاعد کردن آنها به مثبــت و آیندهدار بودن این وصلتها بود، روی تشــک کشــتی تا کســب مدال نقره مسابقات قهرمانی جهان در اواخر دهه 1320 شمســی پیــش رفت. عزیز اصلی دروازهبان پرسپولیس و تیم ملی که چه مقابل و چه پشت دوربین برای هر کتککاری و دعوایی آماده بود، در قریب به 10 فیلم ســینمایی در ســالهای پایانی دهه 1340 و اوایل دهه 1350 نقشهای معموال سوم و چهارم را ایفا کرد و ســریال «پژمان» که پژمان جمشــیدی را پس از سالها فروغ نســبی در فوتبال به یک سوپراستار سینمایی تبدیل کرد، پای امثال رهبریفرد، درخشان، موسوی، محمدی، برهانی و حیدری را نیز برای دقایقی اندک و ســکانسهای کوتاه به صفحه تلویزیون باز کرد و البته حجم تصاویر اختصاص یافته به درخشــان و بهروز کاستاکورتا(!) در این سریال آنقدرها هم اندک نبود. شــاید عدهای بگویند از ورزش و ورزشیها و حتی پژمان جمشیدی که حاال بازی در صحنه بسیار دشوارتر و حرفهایتر تئاتر را نیز پشتوانه خود دارد، فقط استفادههای ابزاری و تبلیغاتی در صحنه سینما شده و وقتی حجم و چگونگی حضور سلطان ابدی سرخها یعنی علی پروین را در یک فیلم سینمایی دیگر مرتبط با فوتبالیستها به یاد میآوریم، نمیتوانیم ایــن فرضیــه را به کلی رد کنیم. بــا این حال هر ســال که میگذرد، ورزشیها بیشتر به هنریها یادآور میشوند که سینما و تلویزیون بدون آنها کامل نیست. دیگر الزم نیست پژمان بازغی و کامبیز دیرباز از عشق محو نشدنی خود به پرسپولیس بگویند و محسن تنابنده و پیمان معادی به اســتقاللی بودن خود ببالند، زیرا نفوذ ورزشیها به صحنه هنر آنها را به پرچمداران پیشرو ورزش در صحنه هنر تبدیل کرده است. علیرضــا حیدری اخیرا رل اول فیلم «من یــک ایرانیام» را ایفا کرده و ســینما هرگز از وسوسه بهکارگیری زندهیاد ناصر حجازی خوشسیما و جذاب در فیلمهای مختلف رها نشــد و این پیوندی است که هر دو سو به آن نیازمند هســتند و عالقه شگرفی را به آن نشان میدهند و طبعاً این قصه همچنان ادامه خواهد یافت.