دنيايى از اطلاعات پيش روىِ شماست

آشنایی با دايرةالمعار فها

نام برد. اگر ميخواهید اطلاعات خوبي درباره موضوعي علمي یا هنري یا... داشته باشید و به دنبال منبعي ميگردید که همه آنچه را که لازم دارید در اختیار شما بگذارد باید به سراغ دایرهالمعارف ها بروید. اما شاید بهتر باشد که قبل از آن دایرهالمعارف را بشناسید تاریخچهاي از آن را بدانید و ببینید که تفاوت آن با لغتنامه در چیست؟ یا اطلاعات موجود در یک دایرهالمعارف چگونه جمعآوري شدهاند و مبناي تنظیم چیست؟ و با انواع دایرهالمعارف ها نیز آشنا شوید. در تعریفي ساده از دایرهالمعارف ميتوانیم بگوییم: کتابياست که در آن همه مطالب درباره علوم و فنون و... گردآوري شده است و مولف آن تلاش کرده است اطلاعاتي همه جانبه را در اختیار مخاطب بگذارد. البته تمام محتواي آن مبتني بر دانش بشريست که با استناد به مدارک و منابع جمعآوري شدهاند. دایرهالمعارف ها با پیشرفت علم و در برخورد با مسائل جدید بهروز رساني ميشوند. برخي معتقدند ارسطو اولین شخصي بوده که تلاش کرده است مجموعه اطلاعاتي را جمع آوري کند. البته شایان ذکر است که نخستین دایره المعارفها شباهت به جزوههاي درسي داشتهاند. از این رو که بیشتر براي بررسي و مطالعه بیشتر نوشته ميشدند. در دنیاي باستان و قرون وسطي نمونههایي از این قبیل در تاریخ ذکر شده است که در زمینه علوم انساني و علوم طبیعي گردآوري شدهاند. برخي نخستین دایرهالمعارف را که بیشتر جنبه تاریخي دارد متعلق به »لوئي مورري « فرانسوي ميدانند اما در قرن دوازدهم »وینسنت بووه « دایرهالمعارفي را نوشت که مشتمل بر 10 هزار فصل و 6 هزار ورق بود. او تمام دانش آن عصر را که میراثي از گذشتگان تا آن زمان بود از منابع عربي، عبري و یوناني ترجمه کرد و این شاید اولین دایرهالمعارفي بود که به معناي حقیقي آن نزدیک شده بود. به دلیل جامعیت و اطلاعات عظیمي که دهخدا در لغتنامه خود گردآوري کرده است برخي بر این باورند که ميتواند به عنوان اولین دایرهالمعارف فارسي قلمداد شود. اما دایرهالمعارف ویژگيهاي خاص خود را دارد که از این حیث تنها کتابهایي را در این زمره ميتوان قرار داد که این ویژگيها را دارد. لغتنامه ها و به ویژه لغتنامه دهخدا تنها به واژهها (معنا، تلفظ، ریشه، مشترکات و متشابهات و... ) ميپردازد در حالي که در دایرهالمعارف ها با دامنه وسیعي از اطلاعات رو به رو ميشویم که ميتواند درباره واژهها نیز باشد. اولین دایرهالمعارف معروف در زبان فارسي متعلق به دکتر غلامحسین مصاحب است که از سال 1335 کار بر روي آن آغاز شد. این دایره المعارف در 3 جلد با همت دکتر غلامحسین مصاحب و همراهي نویسندگان و ویراستاران تدوین و تالیف شده است. جلد اول آن در سال 1345، جلد دوم در سال 1356 و جلد سوم در سال 1374 به چاپ رسیده است. این دایرهالمعارف بر مبناي دایرهالمعارف یک جلدي کلمبیا وایکینگ است اما هزاران مقاله دیگر به ویژه تعدادي از مقالات دانشنامه اسلام در آن آورده شده است. از دیگر دایرهالمعارف هایي که در ایران منتشر شده است ميتوان به: داشنامه جهان اسلام و دایره المعارف بزرگ اسلامي نام برد. همچنین از دایرهالمعارف هاي خارجي نیز ميتوان دایرهالمعارف القرنالعشرین، دایرهالمعارف الاسلامیه،

و از: -