روشناویی یهایهو ا

نقل اس �ت از امام محمدباق �ر (ع) درباره معنای آیه: »انَِّا اَنزَلنَاهُ فِی لَیلَهِ القَدرِ« سوال ش �د. ایشان فرمود: »آن شب، همه ساله در ده �ه آخر م �اه رمضان ق �رار دارد و قرآن جز در ش �ب قدر نازل نشده است. خدای عزوجل میفرماید: در آن ش �ب، هرکاری (به نحوی) استوار، فیصله مییابد. در شب ق �در، هرچیزی از خیر و ش �ر یا طاعت و معصیت یا ولادت مولودی یا مرگ کس �ی یا روزیای که در آن س �ال تا ش �ب قدر س �ال آینده تحقق مییابد، مقدر میشود. آنچ �ه در آن ش �ب مقدر و حکم ش �ود، حتمی اس �ت و البته مش �یت و خواس �ت خ �دا در آن دخالت میکن �د .« اما در این تعبیر، منظور از تقدیر و مش �یت چیست و این دو عبارت، چگونه میتوانند روی هم تاثیرگذار باشند؟ حتما ش �نیده اید که میگویند یک س �اعت تفکر بهت �ر و برتر از 70 سال عبادت است؟ این را بگذارید کنار این ندای آسمانی که: »شب قدر برتر از هزار ماه اس �ت «؛ پس چه ش �بی برتر از این شب »درک نش �دنی « برای تفکر و عبادت. دیدیم ش �اید بد نباشد برای شبهای قدر امس �ال تان، برویم سراغ بحثی که برای خیلیها هنوز جای سوال دارد؛ انس �ان مختار یا انس �ان مجبور؟ اگر انسان اراده دارد و با اراده خودش کاری را انجام میدهد، پس ش �ب قدر برای چیس �ت؟ اصلا بیایید نگاهی بیندازیم ب �ه رابطه خدا با ما البته به شکلی دیگر؛ در حقیقت رابطه خدا با ما به س �ه مرحله تقسیم میشود: تقدیر، قض �اء و مش �یت. درعین حال �ی که فکر میکنیم معنی این واژهها ش �بیه هم هستند اما یک دنیا با هم تفاوت دارند. تقدیر؛ مرحله محاس �بات است که بخشی از علم خداس �ت. یعن �ی اینکه چون خدا ما را آفریده اس �ت، پ �س خیلی خوب ما را میشناس �د، نیازمندیهای ما را میداند و از س �نت های حاکم بر طبیعت و قواعد قوانی �ن جهان (همان روابط علت و معلول که در کتابهای بینش اس �لامی ما و دین و زندگی ش �ما (!) خواندهای �م) به خوبی مطلع اس �ت. این اطلاعات باعث میشود برنام �ه ای برای م �ا به وجود بیای �د به نام »تقدیر «؛ تقدیر حاصل محاس �بات خداوند اس �ت و چون خدا عالم اس �ت و میداند، نوشته میشود. مهمتر از این، مگر در ش �ب قدر سرنوش �ت و چارچوب زندگی ما در س �ال آینده رقم نمیخورد؟ پس چهطور میگویند انسان با اراده خودش عملی را سرانجام ميدهد؟ و... فکر کنید تصمیم گرفتهاید به برنامههای روزانهتان سر و سامانی بدهید و با خودتان قرار گذاشتهاید، کارهای عقب مانده هفته قبل و چند تا کار مرحل �ه قبل یعن �ی تقدیر، فقط براس �اس علم خدا بود ول �ی در این مرحله حکمت خداون �د هم مداخل �ه میکند ک �ه نامش میشود »قضا «؛ یعنی اینکه خدا نمیخواهد انسان را به فرمولهای هستی واگذار کند، بنابرای �ن ب �ا توجه به ش �رایط موجود، در اتفاقات مداخله میکند. قضاء همیشه شبیه تقدیر نیس �ت بلکه ممکن است در کسری از ثانیه تغییر کند و جا به جا شود. حالا رس �یدیم به اصل مطلب، »شب قدر« همان ش �بی اس �ت که تقدیره �ا به قضاء تبدیل میش �وند. همان شبی که اگر تقدیر اولیه نوش �ته شده براس �اس قوانین دنیا را نمیخواهی و دوس �تش نداری، میتوانی تغییرش بدهی. هم �ان دعای زیبای حافظ که میگوید: گر تو نمیپس �ندی، تغییر ده قضا را... براس �اس قوانین جهان آفرینش برای شما با توجه به ش �رایط فیلمنامه ای نوشته شده اس �ت و قابل تغییر هم نیست، اما تنها یک چی �ز میتواند این قصه را تغییر دهد و آن اراده تازه انس �ان اس �ت، یعنی هر تصمیم جدیدی که گرفته میشود برای تغییر وضع موج �ود. پس یک اراده جدید، نظام تقدیر و قض �ا را میتواند جا به ج �ا کند ولی با شرایط خاص. ابزار این اراده و تصمیم را هم که حتما میدانید چیس �ت؛ دعا. دعایی که ش �رایط و مقدمات خ �اص خودش را میطلب �د، دعایی که نه تنها تقدیر را به هم میزند بلکه قضا را هم تغییر میدهد. ابلاغ »قضای یک ساله« در شب قدر صورت میگیرد؛ ش �بی که فرش �تگان از آسمان به زمین نازل میش �وند ت �ا ابلاغیههای یک ساله انسانها را به امضای امام عصر(عج) برسانند. این اتفاق آنقدر در شب قدر مهم و در مدیریت هس �تی تاثیرگذار است، که ش �یاطین یکی از کارهای هر سالهشان این اس �ت که بتوانند خب �ری از این اطلاعات و ابلاغیهه �ا بگیرن �د. قرآن کری �م در این مورد تعبیری دارد ک �ه میگوید چون این اطلاعات بسیار س �ری و »سکرت « هستند تمام مس �یر رفت و آمد شیاطین در آسمان را با »شهاب مبین محافظت میکنیم «. در روای �ات آمده اس �ت که در ش �ب 19 رمضان »تقدیر « صورت میگیرد، در شب 21 رمضان »قضاء « نوش �ته و در شب 23 رمضان »قضاء « به امضاء میرس �د و برای به انجام رس �یدن ابلاغ میش �ود که نامش میشود »مش �یت «. یعنی در پایان شب 23 م �اه رمضان، ابلاغیهه �ا و اتفاقات تایید و امضاء میش �ود و در واق �ع همه چیز تمام شده است. تغییر این »قضاء « خیلی سخت اس �ت، خیلی اتفاقات باید بیفت �د تا تغییر کند. اما چیزی که همیشه میتواند در این »قضا « مداخله کند، دعاست. پس به یک مرحله نهایی هم اشاره کردیم به نام »مش �یت « که فقط و فقط در اختیار خداس �ت. یعنی چیزی که عم �لا برای ما اتفاق میافتد . »مشیت « در اختیار انسانها و حتی امام هم نیست، اقدام خود خداست.