Мәтіні Антонина Карташева фото Антонина Карташева, Shutterstock
Турбиндер үйі Киевтегі мәдени және мистикалық орындардың бірі болып табылады. Осы үй сондай-ақ Михаил Булгаковтың әдеби-мемориалдық мұражайы ретінде де белгілі.
Михаил Булгаков — орыс жазушысы, драматургі, театр режиссері және актер. Оның дүние жүзіне танымал болған ең әйгілі шығармалары — «Мастер мен Маргарита», «Ит жүрегі» және «Ақ гвардия».
«Ақ гвардияда» сипатталған Киев көшелерінің бірінде Булгаковтың мұражайы орналасқан. Андреев ылдиындағы 13-ші нөмірлі үйде орыс әдебиетінің классигі тұрып, өз шығармаларын жазған, ал қазір осы үйге туристер мен Украина астанасының тұрғындары ағылып келіп жатады.
Үй белгілі сәулетші Николай Гордениннің
жобасы бойынша 1888 жылы салынды. Екінші қабатты тұтас алып жатқан пәтер ең қымбат болып есептелетін. Булгаковтардың отбасы осы үйде тура он үш жыл, яғни 1906-1919 жылдары тұрды. Сол кезде екінші қабаттағы пәтерді жалдауға отбасы жылына 720 рубль жұмсайтын. Пәтердің бөлмелері кең, төбелері биік және, ең бастысы, ұсақ-түйек заттарға дейін жайлылықтың жағдайы ойластырылған. Жазушы өмірінің бөлшегі болған заттардың көпшілігі қазір мұражайға қойылған. Булгаковтың сағаттары, ыдысы, айнасы және тіпті паркеті де.
Мемориалдық мұражайларды ұйымдастыруға көбіне туған-туыстары ұйытқы болады, ал бұл мұражай киевтіктердің бастамасымен 1989 жылы ашылды. Булгаковтың туған-туыстары жазушының отаны — Киевте мұражай ашылғанын білген бойда, олар да экспозицияны байытуға белсенді атсалыса бастады.
Жазушының туған-туыстары мұражайға көптеген құнды экспонаттар сыйлады. Мұражай жұмыс істей бастағаннан бері коллекция
10 еседен көп шамаға артты. Қазір мұнда шамамен 3 мыңдай экспонат бар, соның ішінде
500 жәдігер Булгаковтар отбасына тиесілі болған.
Әр бөлме өзінше ерекше. Пәтер түгелдей жиһаздарымен бірге ақ түске боялған, үйде жалпы ақ түс мол. Жазушының отбасына тиесілі заттар ғана бұрынғы табиғи қалпында қалдырылған. Мәселен, аппақ бөлмелерде сұр фотолар, пештердегі қара бояулы суреттер өзгешеленіп тұрса, ақ перделердің ар жағында шуға толы айшықты Киев көрінеді. Әр бөлмеден жазушының рухы сезіледі. Солардың біреуінде — фортепиано, оның пюпитрінде «Фаустың» сарғайып кеткен ноталары тұр. Дәл жанында жазушы кабинетінің есігі бар. Кабинетке кіруге тыйым салынған, өйткені ондағы паркет былқылдап, мүлде босап кеткен. Бірақ ашық есіктен жап-жарық жайлы
бөлмені көруге болады. Дәрігер болған Михаил Афанасьевич кезінде дәл осы бөлмеде ауруларды емдеген. Алғашқы шығармаларын да ол үй адамдарына осында оқып беретін болған.
Бүгінде осы үй астанадағы ең мистикалық, тылсым үйлердің бірі болып есептеледі. Мұражайдың кейбір бөліктерін квест-бөлмелер деп атауға болады. Шығатын есікті көбіне ұзақ уақыт іздейді, өйткені есік жазушы әйелінің аппақ көйлектерінің артында, шкаф ішінде деп кім ойлайды? Тәуліктің қараңғы кездерінде үйдегі жиһаз қозғала бастап, үйдің төбесінде жұлдыздар пайда болады да, үйдің өзіне жан кіргендей болады деседі.
Айтпақшы, жыл сайын 18 мамырда осында «Мұражайдағы түн» экскурсиясы өтіп тұрады. Бұл — өскелең ұрпақтың назарын аударуды мақсат тұтатын халықаралық науқан. Булгаковтың мұражай-үйі оған 2009 жылдың мамыр айынан бері қатысып келеді. Жыл сайын мұражайдағы мамыр айының осы кеші ансамбльдердің орындауындағы ескілікті музыкамен сүйемелденіп тұрады.
Таңертең қонақтарды верандада күтеді. Осында тұрған ұзын үстелдің басында бір кездері Булгаковтардың отбасы таңғы астарын ішетін болған. Қазір маусымдық гүлдер көмкерген верандада туристерге шай береді. Екінші қабаттан шапшағын, тап-тұйнақтай әсем аула көрінеді. Булгаковтың «Ақ гвардия» романында осы веранданың ар жағында соғыс жүрген.
Булгаковтың мұражайын көргенде, сіздер орыс классигінің өмірі туралы көп қызықты мәліметтер білумен қатар, оның шығармаларын тағы бір қайтара оқып шыққыларыңыз келеді.
Айтпақшы, мұражайда Михаил Афанасьевичтің кез келген кітабын сатып алуға болатын кішігірім дүкен бар.
Кейде Булгаковтың үйінде шығармашылық күндері аталатын шаралар өткізіледі, экспозицияны ауыстырған кезде мұражай қонақтарды қабылдап, туристер әр тілдерде автордың шығармаларын оқиды.