Мәтіні Милана Трофимова фото Shutterstock
Өзбекстан — көп дәуірлердің және
Ескендір Зұлқарнайынның Трансоксианасы мен Темірланның патшалық құрған кезінен бастап, Хиуа Хандығына дейінгі аса көрнекті әміршілердің мұраларын аялап сақтап келген ел. Оның аумағында ЮНЕСКО Бүкіләлемдік мұрасының тізіміне енгізілген жәдігерлер өте көп. Сіздерді мұнда ғажайып ашылымдар күтеді!
Сіздер, қалай болғанда да, бір рет болсын Өзбекстанның даңқты қалалары туралы естіген болуларыңыз керек. Мәселен, әйгілі Регистан алаңы бар Самарқан, ғасырлар бойы тар көшелері өзгермеген Бұхара. Осы саңлақтар тобынан Хиуа бекіністерін де шығарып тастауға болмайды, ол өзінің даңқты бауырлас шаһарларынан шалғай орналасса да, бірақ осы тамаша таныстық үшін қашықтыққа қарамастан ұзақ жол жүріп келген адамның әрқайсысына артығымен сый-сияпат көрсетеді. Ал ел астанасы — Ташкентте шығыстың колориті мен архитектурадағы қазіргі заманғы үрдістер хикметті үйлесім табады.
Бір кездері Өзбекстан аумағы арқылы Ұлы Жібек жолы өткен және сол замандардың озық дәстүрлері XXI ғасырға ауысқан. Бұл әсіресе халықтың өзгермейтін қонақжайлылығынан, оның басқа ғұрыптар мен діндерге төзімділігінен айқын көрінеді. Ғасырлар бойы осы елде көп ұлттардың өкілдері бейбітшілік пен келісімде татутәтті өмір сүріп келеді. Жергілікті кішіпейілділік пен қоғамның зиялы дәстүрлері сіздерге барынша жайлы демалысты қамтамасыз етеді.
Өзбекстанда Жібек жолының дәстүрлері де сақталған — жергілікті базарлардың үстінен сауданың ерекше рухы шарықтап тұрады, базарларда жаршылар жұртты айғайлап шақырса, ал
шеберлер сиқырланған көпшіліктің көзінше көз ілеспес жылдамдықпен машықтарын көрсетеді. Мұнда асқан шеберлікпен сауда жасайды, ал ашық түсті бояуларымен көздің жауын алатын тауарлардың молдығы кез келген қонақты баурап алады. Егер сіздер балалық шақтарыңызда Шахризада ертегісіндегі Шығыс Базарын көруді армандасаңыздар, онда Өзбекстанға келіңіздер, сіздер міндетті түрде сол қиялдарыңыздың жүзеге асқанына куә боласыздар.
Қалай да жергілікті дәмдеуіштерді сатып алыңыздар. Егер сіздерге кәдесыйлар қажет болса, алтынмен кестеленген, қолдан жасалған бұхаралық бұйымдарға, қаракөлге, гиждувандық және риштандық керамикаға, маргиландық жібек пен чусттық пышақтарға назар аударыңыздар.
Мұнда уақыт тоқтап қалғандай болып көрінеді, бірақ ол алдамшы әсер ғана. Қайсыбір нәрселер түбегейлі өзгеріп үлгерген. Мәселен, ежелгі керуен-сарайларды Wyndham, Radisson, Dedeman, Lotte, Hyatt және Hilton сияқты қазіргі заманға сай отельдер ауыстырған.
Өзбекстан экзотиканы ұнататындарды да қуантады: сіздер қайда орналасуды кез келген талғамға және қалтаға сай таңдай аласыздар. Кәдімгі медреседе немесе сарайға ұқсас жасауы бар дүңгіршек-отельде, немесе тіпті өзбектің дәстүрлі үйінде тоқтауларыңызға болады.
Мұндағы климат тамаша. Туристік маусым көктем (наурыз айынан бастап маусымның басына дейін) және күз айларында (қыркүйек айынан бастап қарашаның басына дейін) барынша қыза түседі. Осы аралық дәстүрлі түрде Өзбекстанға барудың ең жақсы мезгілі болып есептеледі, өйткені орташа температура
20-25 градус шамасында сақталады.
Мұндағы көктем расында да ғажайып: айналаның барлығы жап-жасыл, барлық өсімдіктер гүлдеп, жайқалып, жұпар аңқып тұрады. Күзде күн жылы болады, жаңбыр
сирек жауады, бұдан басқа, көкөністер мен жеміс-жидектердің, бал татитын қарбыздар мен қауындардың маусымы басталады.
Дәл осы кезде ауқымды фольклорлық фестивальдар өтеді, солардың ішінде ең көп тарағандары — Бұхарадағы «Жібек пен Дәмдеуіштер» және Сурхандария облысындағы «Байсұн көктемі» мерекелері. Осы айшықты мерекелер сіздерді сол өңірлердің мәдени мұрасымен таныстырады.
Жазда тауларға баруға, сарқырамалардың шыңына дейін жетуге және тау өзендерінің бірінің жағасын бойлай отырып, төменге түсуге, Белдерсай аспа жолының биігінен ұмытылмас пейзаждарды қызықтауға болады. Чарвак — батыс Тянь-шаньның інжуі, жағажайлық, сондай-ақ экстремалды демалысты ұнататындар үшін мінсіз орын. Бұл аз ба? Онда Қызылқұм шөл даласын түйеге мініп аралаңыздар да, көшпелілердің киіз үйіне түнеп шығыңыздар. Ал күндіз сіздерді нағыз ғажайып — шөлдің арасындағы, тап-таза тұзды суы, алтын құмдары бар және балықтары мол Айдаркөл көлі күтеді.
Қыста мұнда әдетте бірқалыпты температура сақталады, сондықтан тіпті жылдың осы мезгілі де жаяу экскурсиялар үшін
қолайлы болады. Бірақ таулы жерге баруларыңыз сол-ақ екен, сіздер қысқы спортты бағалай білетіндер үшін нағыз жұмақты ашасыздар. Өзбекстанда тау шаңғышылары мен сноубордшыларға арналған керемет жабдықталған курорттар бар.
Қонақжай өзбек халқы өздерінің қолөнер кәсібіндегі құпияларымен де сіздермен қуана-қуана бөліседі — сан түрлі шеберлік сабақтарына қатысу арқылы сіздер елдің мәдениетімен және тарихымен танысып қана қоймай, сонымен қатар, белгілі бір машықтарға да үйреніп қайтасыздар. Сіздер қағаз өндірісінің ескі технологиясы, кілем тоқу, шарап ашыту туралы білесіздер, сондай-ақ өз қолдарыңызбен жасаған кәдесыйды әкете аласыздар.
Өзбектің ұлттық тағамдары ең талабы жоғары адамдардың да талғамына сай келеді. Оны ұнатпау мүмкін емес! Сірә, ол ерте замандардан бері осында тұрып келе жатқан көптеген этностардың әсер етуіне және жергілікті тағамдардың уақыт сынынан өткен ең үздік рецептерін таңдауларына байланысты болса керек.
№1 тамақ — әрине, палау! Өзбекстан сіздерді палау дайындау нұсқаларының көптігімен таңдандырады. Өзбек тағамдарының дәмі ерекше, әрі сондай нәзік, олардың негізгі құрауыштарына ет және көкөністер, соларға қосатын дәмдеуіштер жатады.
Өзбекстаннан әркім жаны не қаласа, соны табады. Ұлы Жібек жолы заманынан бері өзінің қонақжайлылығымен даңқы жайылған ел қымбатты қонақтарын күтеді!