Пойызбен Өзбекстанды аралау

Орта Азиядағы экономикалық төңкеріске серпін берген Закаспий темір жолының салынғанына 130 жылдан астам уақыт өтті. Осындай өзгерістер Өзбекстанда бүгінгі таңда да орын алуда — ел темір жол инфрақұрылымын жетілдіріп, жаңа буынның жоғары жылдамдықты пойыздарын іске қосуда. Өткен жазда электронды визалар енгізілгеннен кейін Өзбекстанда пойызбен шытырман оқиғаларды іздеуге аттануға әбден болады.

Ташкент

«Эйр Астана» рейсімен жаңа халықаралық терминалға ұшып келгеннен кейін Орталық Азияның ең үлкен және қызықты қаласын зерттеуге аттаныңыздар. Өзбекстан астанасының жасы — 2500 жылға жуық, бірақ көзге көрінетіннің бәрі дерлік заманауи: қала 1966 жылғы алапат жер сілкінісінен кейін толықтай дерлік қайта салынған.

Міндетті түрде Ташкент метросымен жүріп көріңіздер, оның үстіне, биылғы жылдың маусым айында мұнда фото- және бейнетүсірілімге тыйым салуды алып тастады. Сіз міндетті түрде жер асты метросында бірнеше кадр түсіргіңіз келеді; «Космонавтлар» станциясындағы ғарыш тақырыптамасынан бастап мешіттегідей күмбездері мен аркалары бар Әлішер Науаи атындағы станцияға дейін әрбір станцияда өзінің тамаша дизайны бар. «Ғафур Гулям» египеттік ар-деко станциясының бағаналары да керемет әсер қалдырады.

«Ташкент» метро станциясынан бірнеше минуттық жерде ашық аспан астындағы темір жол техникасы мұражайы орналасқан. Осында қойылған ең ескі бу локомотиві 1914 жылы құрастырылған. Кеңестік өндіріс паровоздарынан басқа, сіздер мұнда Ұлы Отан соғысының мұрасы — екі неміс пойызын көресіздер. Мұнда паровоз машинистеріне арналған көптеген алаңдардың біріне шығып көруге болады, ал вагондар әдетте саңылаусыз, тығыздалып жабылған.

Қол созым жерде Әмір Темір алаңы және заңды түрде кеңестік дәуір архитектурасының ең көрнекті үлгілерінің бірі болып табылатын «Өзбекстан» қонақ үйі орналасқан. Ғимарат қасбетінің геометриялық ою-өрнектерін тамашалаңыздар; кәдімгі құрылыс бетонымен жұмыс істей отырып, адамның қаншалықты жасампаз бола алатындығы таң қалдырады.

Самарқан

Жоғары жылдамдықты «Афросиаб» пойызы Ташкенттен Самарқанға күніне үш рет жүреді, сапар екі сағаттан сәл астам уақытты алады. Су жаңа пойыздар мінсіз таза және кондиционерлермен жабдықталған. Олармен саяхаттау автокөлікпен саяхаттағаннан әлдеқайда ыңғайлы.

Самарқан Ұлы Жібек жолындағы басты аялдама болған, бұл туралы сіздерге «Афросиаб» мұражайында жақсы сақталған фрескалар мен басқа да артефактілер баяндайды. Б.д.д. 329 жылы қаланы Ескендір Зұлқарнайын жаулап алып, эллиндер оның гүлденуіне көп септігін тигізген.

Алайда бүгінде біз көріп отырған таңғажайып сұлу ғимараттардың бәрі дерлік император Әмір Темір Самарқанды империя астанасы еткен Тимуридтер дәуіріне (1370-1507 жж.) жатады. Оның үш бірегей медресемен қоршалған Регистан алаңы ЮНЕСКО бүкіләлемдік мұрасы объектілерінің тізіміне енгізілген. Қол созым жерде айбынды Бибі-ханым мешіті мен Әмір Темірдің зираты — Гүр Әмір тұр. Менің қаладағы сүйікті орным — тып-тыныш Шахи Зинда («Тірі патша») кесенелер көшесі. Аңыз бойынша, мұнда Мұхаммед пайғамбардың немере інісі жерленген. Өзінің діні үшін басы шабылғандығына қарамастан, оның мәйіті жұмақ бағында жай тапты. Тарихи қорымның ең ертедегі кесенесі ІХ ғасырға жатады, мұндағы әрбір құрылыс көгілдір немесе көкшіл түсті әсем тақталардан құралған мозаикамен әшекейленген.

Бұқара

«Бұқара» темір жол станциясы Ескі қаладан шығысқа қарай көлікпен 10 минуттық жердегі Қағанда орналасқан. ХІХ ғасырдың соңында Закаспий темір жолын салу кезінде Бұқара әмірі жаңа сәнді технологиямен осыншалықты жақын көрші болу перспективасына алаңдаушылық білдіріп, оны қала шегінде салуға тыйым салған.

Бұқара әмірлері айбынды, көбінесе қорқыныш ұялататын тұлғалар болды, бірақ олар әрқашан өнер мен мәдениетке қамқорлық танытқан. Ескі қалада зорайып тұрған, шикі кірпіштен салынған Арк бекінісі Шыңғыс хан әскерінің, содан соң Қызыл әскердің жойқын шабуылына ұшырады. Бірақ сақталып қалған құрылыс әлі күнге дейін ұмытылмас әсер қалдырады.

Бұқара әрқашан қасиетті қала, ислам ілімін таратқан орын болып есептелген. Мұнда сіздер жүздеген мешіттерді, медреселер мен кесенелерді көресіздер, солардың көбі өз заманы үшін айтарлықтай озық болған. ІХ ғасырдағы Исмаил Самани кесенесі бірегей болып табылады, өйткені онда зороастрийлік және ислам сарындары біріктірілген; ал Ситораи Мохи-хосада («Жұлдыз және ай бейнелі сарай») дәстүрлі өзбек стилі империялық орыс стилімен біріктірілген.

Бұқарада ЮНЕСКО қорғайтын тарихи ескерткіштер қисапсыз көп. Жолшыбай ішкі аулалары мен шатырлары күмбез тәріздес ежелгі сауда қатарларына бас сұға отырып, тас төселген жаяу жүргіншілер көшелерімен өтіңіздер; сәл тізе бүгіп отырып, мозаикалы мұнаралар мен галереялардың сұлулығына тамсанып, ойға шомыңыздар.

Хиуа

Батыс Өзбекстанның шөл даласы арқылы Хорезмдегі жазира — Хиуаға саяхатқа аттаныңыздар. Сіздер Ұлы Жібек жолы керуендерінің атам заманғы іздерімен жол жүресіздер.

2018 жылдың соңына қарай көптен күткен жаңа темір жол құрылысы аяқталады және ашық аспан астындағы осы таңғажайып мұражай-қалаға жолаушылар алғаш рет пойызбен саяхаттап жете алады.

Ишан Қала («Ішкі қала») тісті қабырғаларындағы орасан үлкен қақпалар арқылы қалаға өтсеңіздер, өткен заманға тап боласыздар. Қайта жоспарлаудағы шектеулер көптеген (300-ге жуық) тарихи ескерткіштер мен үйлерге өзгерістер енгізуді мүмкін емес еткен, бұл Хиуаның түпнұсқалық ахуалын сақтауға мүмкіндік берді.

Бір-екі түндеріңізді Мұхаммед Аминхан медресесінде орналасқан Orient Star қонақ үйінде өткізіңіздер; шәкірттердің бөлмелері қазіргі заманғы қонақтардың күткендеріне сай болатындай етіп өзгертілген. Сіздер азан даусынан оянбайсыздар, бірақ дәліздер мен ішкі аулаларда өткеннің елестері кезіп жүретіндігі сөзсіз.

Ұсақ-түйек детальдарға толы діни ғимараттардың қасбеттері өздерінің дүнияуи баламаларынан қатты

өзгешеленбейді. Таш Хаули сарайындағы гаремнің әсем безендірілген көгілдір ішкі ауласы сондай керемет, әшекейленген ағаш төбелері де тамаша. Сарай тарихына жан бітіріп, сіздерге осы жерді мекендеген адамдардың махаббаттары мен тағдырлары туралы әңгімелеп беретін жергілікті гид жалдаңыздар.

Өзбекстан тарихы — саяхаттар мен саяхатшылардың: саудагерлер мен уағызшылардың, көшпенділер мен тәуап етушілердің, жауынгерлер мен билеушілердің тарихы. Ұлы Жібек жолы қозғалыс жылдамдығын өзгерткен темір жолға айналды, сіздер бүгін өздеріңіз үшін оның көп ғасырлық құпияларын ашу мақсатында осы темір жолмен саяхатқа шыға аласыздар.