Khidmat bidan kampung semakin pupus
Noor Jahaan masih pertahan amalan urut, jaga wanita bersalin masyarakat Melayu
Sudah 40 tahun Noor Jahaan Noon Shahul Hamid menabur bakti sebagai tukang urut tradisional dan bidan di Pulau Pinang.
Pada usia 62 tahun, nenek itu masih gagah mengekalkan warisan masyarakat Melayu dalam bidang rawatan tradisional apabila meneruskan khidmatnya sebagai tukang urut wanita, khususnya ibu bersalin.
Sepanjang menjadi bidan mulai awal 1980-an hingga hujung 1990-an, Noor Jahaan sudah menyambut kira-kira 2,000 bayi di seluruh negeri ini.
Berikutan usianya semakin lanjut, beliau kini hanya mengurut dan menguruskan penjagaan ibu lepas bersalin.
Mengakui ‘berperang’ dengan perubatan moden, Noor Jahaan mampu bertahan kerana khidmatnya mempunyai permintaan dalam kalangan masyarakat.
Bagi Noor Jahaan yang berpengalaman menjadi bidan ketika usia muda, warisan yang diamanahkan keluarganya itu akan diteruskan, selagi kudrat masih ada.
Beliau yang berasal dari Sungai Ara, Pulau Pinang berkata, orang ramai kini dikelilingi pelbagai peralatan moden, sehingga kaedah rawa- tan tradisi semakin tidak dipandang, malah dijangka pupus ditelan zaman sekiranya tidak dipertahankan.
Nenek kepada empat cucu itu, menjelaskan teknik rawatan dan urutan tradisional sangat berbeza serta mempunyai banyak pantang larang berbanding ilmu kebanyakan tukang urut generasi baharu yang belajar mengurut secara formal.
“Ada pelbagai urutan dan rawatan tradisional bagi wanita termasuk yang paling teliti adalah penjagaan ibu selepas bersalin yang merangkumi banyak proses serta kaedah bagi memastikan keberkesanannya.
“Ia sama sekali berbeza dengan kaedah urutan moden yang saya lihat lebih mudah dan cepat, selain tidak ada pantang larang kecuali makan dan minum yang perlu dipatuhi ibu selepas bersalin,” katanya ketika ditemui baru-baru ini.
Kemahiran merawat
Noor Jahaan adalah segelintir tukang urut tradisional Melayu yang turut memiliki pengalaman menyambut kelahiran bayi selain mempunyai kemahiran merawat wanita bermasalah.
Beliau berkata, dahulu bidan dan tukang urut tidak menetapkan upah dan orang ramai hanya memberi sedekah wang tunai kira-kira RM10 selain hadiah barangan kegunaan harian lain seperti beras dan gula.
“Kos sara hidup ketika itu tidak seperti sekarang, RM10 cukup untuk Bidan kegunaan harian saya. Selari dengan peredaran zaman, saya kini menawarkan pakej urutan, termasuk memberi pilihan sama ada pelanggan datang ke rumah atau saya ke rumah mereka.
“Selain itu terdapat pilihan pakej selepas bersalin termasuk penjagaan ibu ketika berpantang, cukur rambut bayi dan bertungku selain hanya mengenakan upah urutan biasa serendah RM50 bagi setiap sesi,” katanya.
Noor Jahaan yang turut belajar cara rawatan tradisional daripada Allahyarham suaminya, Rosli Yusuf, berkata beliau turut menghasilkan minyak panas Gunung Tahan yang digunakan sebagai minyak urut dan bagi merawat pelbagai penyakit dalaman.
Katanya, minyak itu mempunyai khasiat tersendiri kerana dimasak menggunakan sembilan herba semula jadi yang boleh digunakan sehingga 15 tahun jika disimpan dengan baik.
“Proses menghasilkan Gunung Tahan mengambil masa kerana saya perlu sediakan pati rempah ratus terlebih dahulu sebelum proses menyediakan minyak panas itu dapat dimulakan.
“Minyak perlu dimasak antara lapan hingga 12 jam sekiranya dijaga baik dan mengikut tertibnya, khasiat minyak ini mampu bertahan lama kerana ramuannya sudah benar-benar sebati,” katanya.