Guna pendekatan baharu elak bencana berulang
Banjir, termasuk banjir kilat, yang dilihat sebagai bencana utama adalah disebabkan gabungan faktor semula jadi dan manusia.
Ini ditambah dengan faktor semula jadi seperti hujan lebat, monsun, perolakan kuat ribut, saliran yang terjejas dan faktor tempatan lain, menyebabkan banjir menjadi perkara biasa dalam kehidupan sebilangan besar rakyat Malaysia.
Banjir boleh berlaku secara bermusim seperti banjir monsun, banjir pasang surut dan banjir kilat di kawasan bandar.
Beberapa bulan lalu, kita dikejutkan dengan bencana banjir yang melanda di negeri sebelah utara. Malah, sejak kebelakangan ini, banjir kilat kerap berlaku terutama di Lembah Klang dengan terbaharu apa yang berlaku kelmarin di sekitar Jalan Lapangan Terbang Subang.
Halang sistem pengangkutan
Apa yang boleh dilihat adalah, banjir boleh menyebabkan kerosakan menerusi beberapa cara dalam persekitaran bandar. Banjir menghalang sistem pengangkutan, meliputi jalan raya dan landasan kereta api.
Ini menyebabkan gangguan kepada kehidupan khususnya aktiviti komersial dan perkhidmatan domestik asas seperti bekalan elektrik dan air yang berpotensi juga terputus dan menyebabkan ketidakselesaan di samping bahaya kesihatan.
Isu dan cabaran baharu dalam pengurusan banjir di Malaysia boleh dilihat dari sudut pergantungan tunggal terhadap kerajaan sematamata dalam menyelesaikan masalah ini.
Pihak berkuasa banjir yang mengamalkan pendekatan model pentadbiran, menyebabkan sebahagian besar pendekatan reaktif dilaksanakan, mempunyai masalah dari sudut kelancaran proses pelaksanaan.
Kelemahan ketara
Kaedah seperti pemindahan dan bantuan pemulihan memperlihatkan kelemahan ketara terhadap agenda kerajaan yang dilihat seperti mempunyai jurang interaksi antara lapisan organisasi.
Selain itu, ada juga amalan birokrasi antara agensi kerajaan dan parti politik dalam sesuatu pelaksanaan tindakan.
Mengenai perkara ini, apa yang boleh mengisi jurang organisasi dan bentuk pengurusan berpusat dalam usaha mengurangkan pergantungan kepada kemajuan teknologi kejuruteraan yang efektif dalam jangka pendek?
Pengurusan banjir kita cenderung untuk lebih menekankan kepada kaedah berstruktur berbanding pendekatan bukan berstruktur kerana berprinsip bahawa sains dan teknologi kejuruteraan boleh mengawal serta menyelesaikan bencana banjir.
Kaedah mitigasi berstruktur adalah pembaikan saliran sungai seperti kerja mengorek dan mendalamkan saluran sungai utama selain penggalian sampah keluar dari sungai.
Di samping itu, pembinaan empangan pelbagai guna untuk mengawal banjir dan benteng penahan yang dibina untuk mengawal hakisan tepi sungai dan laut adalah antara strategi mengawal banjir.
Teknologi main peranan
Namun, di sebalik hakikat bahawa teknologi memainkan peranan penting dalam pengurusan bencana banjir, ia adalah suatu anggapan yang salah sekiranya kita mengatakan semua banjir yang berlaku mampu diselesaikan hanya dengan kecanggihan teknologi.
Penyelesaian melalui kaedah mitigasi bukan berstruktur juga berkesan dan cepat dilaksanakan tanpa memerlukan kerja kejuruteraan yang memakan kos tinggi dan kompleks.
Terdapat banyak langkah bukan berstruktur yang sesuai untuk digunakan di Malaysia.
Contohnya, amalan persediaan dan penyesuaian masyarakat, sistem amaran banjir, pendidikan awam mengenai persiapan banjir, perundangan dan penguatkuasaan undang-undang berkaitan perancangan guna tanah dan strategi penempatan semula komuniti terdedah banjir.
Berfaktorkan keadaan global semasa dengan perubahan iklim tidak menentu, masyarakat perlu bersedia menghadapi pelbagai kemungkinan buruk yang berisiko untuk berlaku.
Kesedaran mengenai isu ini bukan saja tanggungjawab pihak berkuasa tempatan tetapi menjangkau semua pihak berkepentingan meliputi sektor awam dan swasta.
Bandar di Malaysia memerlukan pembaharuan dari segi pendekatan mitigasi banjir yang lebih menyeluruh dan menggabungkan strategi berstruktur dan bukan berstruktur dalam mengawal risiko banjir untuk masa depan.
Pendek kata, negara memerlukan pendekatan pengurusan bencana bersepadu berdasarkan prinsip keupayaan daya tahan berbanding daya rintangan.