Larangan dibinkan nama bapa terbabit zina

Keputusan Mahkamah Rayuan dalam kes rayuan sivil seorang kanak-kanak dan dua orang lain melawan Jabatan Pendaftaran Negara (JPN) dan dua lagi (kes No. W-01(A)-36509/2016) menimbulkan lebih banyak persoalan daripada menjawabnya. Sebahagian persoalan undang-undang negara, sebahagian lagi persoalan undang-undang Islam dan selebihnya persoalan ketepatan menganggap kesan psikologi tertentu kepada seseorang yang dibinkan kepada Abdullah sedangkan nama bapanya bukan Abdullah.

Isu undang-undang mungkin belum dimuktamadkan dengan ada rayuan sedang dikemukakan kepada mahkamah lebih tinggi iaitu Mahkamah Persekutuan. Apapun, jelas pilihan Mahkamah Rayuan menyempitkan penilaian undang-undang hanya kepada peruntukan dalam Akta Pendaftaran Kelahiran dan Kematian 1957 sahaja.

Pada masa sama mahkamah mengakui, orang Islam terikat dengan undang-undang Islam, secara khusus berkaitan kesahtarafan anak, bakal timbulkan kecelaruan kerana seolah-olah meletakkan peruntukan akta bersifat pentadbiran pada posisi mengenepikan peruntukan dalam undang-undang tertinggi iaitu Perlembagaan Persekutuan, secara khusus butiran 1 di dalam Senarai 2, Jadual kesembilan, Perlembagaan Persekutuan (Perkara 74) berkaitan bidang kuasa undang-undang syariah.

Mahkamah Rayuan sepatutnya, dalam keadaan begini mengangkat isu keperlembagaan Seksyen 13 dan Seksyen 13A akta berkenaan ke Mahkamah Persekutuan untuk diputuskan keperlembagaannya. Kita harap isu ini akan dinilai dengan saksama di peringkat Mahkamah Persekutuan nanti kerana kesan jangka panjangnya sangat memudaratkan undang-undang Islam yang menjadikan menjaga nasab keturunan sebagai salah satu daripada lima objektif utama syariah (maqaasid syariah).

Kesepakatan empat mazhab

Dari segi undang-undang syariah pula, ada kesepakatan di kalangan ulama empat mazhab yang muktabar melarang anak luar nikah dibinkan kepada bapa yang menzina. Kesepakatan ini diterima pakai Muzakarah Jawatankuasa Fatwa yang walaupun tidak miliki kuasa undang-undang tetapi keputusannya yang diperincikan di dalam Garis Panduan berkaitan sejak 1998 boleh diserap guna penggubal undang-undang negeri dan oleh itu mempunyai kuat kuasa undang-undang.

Lebih malang, kecelaruan timbul dengan pendirian Jawatankuasa Syariah Negeri Perlis yang dipengerusikan Mufti Perlis, Dr Mohd Asri Zainul Abidin yang pada 2008 memilih melanggar kesepakatan empat mazhab ini dan juga pendirian Muzakarah Jawatankuasa Fatwa dengan memutuskan anak yang lahir kurang enam bulan ibunya berkahwin boleh dibinkan kepada suami ibunya kecuali jika dinafikan oleh si suami.

Rujukan kepada kitab ulama menunjukkan ada kesepakatan di kalangan mereka melarang sesuatu fatwa atau penghakiman dilakukan di luar lingkungan mazhab yang empat kerana mazhab lain tidak sampai kepada kita secara lengkap dan selamat untuk diamalkan.

Alasan psikologi dalam fatwa Negeri Perlis itu dan juga disentuh secara ketara Mahkamah Rayuan bukan sahaja tidak dianggap sumber hukum yang diiktiraf syariah, malah hanya andaian yang tidak dibuktikan dengan kajian pakar yang boleh dipegang hasil kajiannya.

Alasan psikologi

Adakah suatu masa nanti anak seorang perogol atau perompak akan dibenarkan tukar nama bapanya kepada nama orang lain atas alasan psikologi berasa malu seperti sekarang didakwa sebagai alasan meletak nama bapa taksahtaraf sebagai bapa anak taksahtaraf kononnya untuk elak rasa malu?

Kita berharap urusan berfatwa secara rasmi diberikan kepada mereka yang lebih cermat dan meraikan kesepakatan empat mazhab mengeluarkan sesuatu fatwa. Demikian juga harapan kita agar Mahkamah Persekutuan nanti, dalam membuat keputusan, memberi pengiktirafan terhadap kedudukan undang-undang syariah seperti jelas termaktub dalam Perlembagaan Persekutuan.