Lelaki Asia lebih sempurna
Definisi watak hero sederhana miliki ciri setia, pintar, tabah
Di sebalik keghairahan manusia Timur mengidolakan watak lelaki maskulin Barat seperti yang dijelmakan dalam karya seni, termasuk sastera dan filem, definisi kelelakian orang Asia dan Barat sebenarnya mempunyai perbezaan yang sangat ketara.
Jika Barat meletakkan kelelakian pada kayu ukur wajah tampan, tubuh sasa dan berkulit putih, penilaian orang Asia, sebaliknya melangkaui ciri fizikal berkenaan.
Orang Asia menyanjung ciri seperti kepintaran, kesetiaan dan ketabahan sebagai elemen kelelakian yang utuh, manakala tubuh badan hero mereka pula disifatkan sebagai sederhana tinggi dengan penampilan yang rugged.
Hal itu boleh dilihat dalam watak Hang Tuah atau Sinbad yang berkulit gelap, selain mempunyai perwatakan ketinggian yang sederhana dan berambut panjang.
Malah definisi kelelakian dalam kalangan Orang Asli pula lebih menarik seperti yang dikongsikan Timbalan Dekan Penyelidikan dan Pengajian Siswazah, Fakulti Muzik dan Seni Persembahan, Universiti Pendidikan Sultan Idris (UPSI), Dr Clare Chan Suet Ching pada Persidangan Antarabangsa Seni Persembahan dan Visual di Universiti Malaya (UM), Kuala Lumpur.
Watak Bah Luj
Suet Ching dalam kertas kerjanya Conceptualizing Orang Asli Indigenous Notions of Masculinity Through Bah Luj, The Male Heroic Character in Their Popular
Folktales berkata, watak Bah Luj yang kerap ditonjolkan dalam cerita lisan kaum Semai mendefinisikan kelelakian pada masyarakat itu menjurus kepada fungsinya dalam masyarakat.
“Bah Luj ialah watak hero dalam masyarakat Semai yang mempunyai banyak kuasa ajaib dan pintar. Dalam kalangan masyarakat Orang Asli, kisah Bah Luj ada banyak versi dan diturunkan daripada generasi ke generasi.
“Kelelakian dalam kalangan Orang Semai ini merujuk kepada mereka yang boleh memberi perlindungan dan makanan selain merujuk kepada kepintaran,” katanya.
Berjaya tewaskan musuh
Sebagai cerita rakyat, Suet Ching berkata, Bah Luj tampil banyak versi dan dalam kebanyakan cerita, watak itu muncul sebagai hero.
Antaranya kejayaan Bah Luj mematahkan cubaan untuk membunuhnya, selain berjaya menewaskan musuh yang memakan anak dan isterinya, malah mempunyai kekuatan membunuh burung garuda dan menyelamatkan keluarga bangsawan.
Menariknya, Bah Luj bukanlah lelaki sasa atau kacak seperti yang dikongsi oleh Suet Ching pada temu bual penyelidikannya dengan responden pada 2013,
“Bah Luj itu digambarkan sebagai ‘Dia punya badan bukannya sihat, kurus-kurus, kudiskudis... Orang bertuah tu, sahaja dia buat, tetapi kita tengok, badan dia memang kuasa kuat. Lepas itu, sahaja dia buat-buat, dia sangat nakal.
“Dalam masyarakat Orang Asli, Bah Luj disebut sebagai anak bongsu tujuh beradik dan dirujuk dengan pelbagai nama, misalnya Bah Luj dalam kalangan orang Semai di utara semenanjung; Yok Luj (orang Semai di Selatan) dan Mamak Bongsu (Temuan),” katanya.
Bah Luj ialah watak hero dalam masyarakat Semai yang mempunyai banyak kuasa ajaib dan pintar”
Dr Clare Chan Suet Ching, Timbalan Dekan Penyelidikan dan Pengajian Siswazah, Fakulti Muzik dan Seni Persembahan, UPSI