Suruhanjaya Pendidikan Tinggi tanpa campur tangan politik

Memperkasa falsafah, prinsip perkhidmatan ahli akademik

Pada prinsipnya, semua ahli akademik (sarjana) di universiti adalah kelompok ilmuwan cemerlang. Mereka dipilih daripada kalangan pelajar cemerlang, dilatih pada tahap pendidikan tertinggi dan selepas itu terus mengasah bakat melalui penyelidikan ufuk ilmu.

Mereka juga sentiasa dinilai oleh ahli kesepakaran, pelajar dan masyarakat awam melalui sumbangan penulisan buku dan makalah ilmiah dan separuh-ilmiah, serta keupayaan menyampaikan buah fikiran (syarahan).

Begitupun, berasaskan bakat dan usaha gigih berbeza, sebahagian daripada sarjana ini lebih menyerlah berbanding dengan yang lain.

Biasa dalam dunia akademik, kekuatan dan kewibawaan sesebuah fakulti atau universiti hanya ditentukan oleh beberapa sarjananya yang megacemerlang serta mendapat sanjungan tinggi.

Sebetulnya, universiti awam (UA) diwujudkan berpandukan Akta Badan Berkanun, iaitu akta yang membolehkan mereka beroperasi di luar batas peraturan penjawat awam yang mempunyai bidang kuasa tersendiri melalui kuasa diberikan kepada Lembaga Pengarah dan Senat.

Begitupun, oleh kerana dana pembangunan dan pengurusan dibiaya oleh kerajaan, maka kawalan skim perkhidmatan umumnya masih tertakluk kepada garis panduan Jabatan Perkhidmatan Awam.

Bagi mengembalikan kecemerlangan universiti dan meletakkan sarjana di tempat yang sepatutnya, Pertubuhan Pembangunan Penyelidikan dan Dasar Pengajian Tinggi Malaysia (PendaPAT) ingin mengesyorkan Skim Perkhidmatan Akademik Malaysia yang berbeza diperkenalkan.

Penambahbaikan

Berikut adalah asas penambahbaikan yang perlu diperkenalkan bagi melaksanakan reformasi yang diharapkan ini. Pertama, sebuah Suruhanjaya Pendidikan Tinggi boleh diwujudkan berfungsi sebagai badan penasihat kerajaan dalam hal-ehwal governan pengajian tinggi, khususnya berkaitan dengan hala tuju akademik, dasar, perjawatan, perkhidmatan dan kewangan.

Ahli Suruhanjaya ini boleh terdiri daripada mantan Pengerusi Lembaga Pengarah, Naib Canselor, ilmuwan tersohor serta wakil kerajaan dan swasta. Suruhanjaya ini juga perlu diberikan mandat penuh untuk melaksanakan fungsinya tanpa tekanan atau campur tangan politik.

Dalam konteks memperkasa kecemerlangan akademik pula, penggubalan Skim Ahli Akademik Malaysia perlu disegerakan. Di antara cirian asas skim ini adalah tangga gaji yang luwes dengan memberikan perhatian kepada aspek kepakaran, kesarjanaan, kewibawaan dan sumbangan.

Skim ini boleh menggunakan gelaran atau jawatan seperti sedia ada, iaitu Pensyarah, Profesor Madya, Profesor, Profesor Kanan dan Profesor Ulung.

Bagaimanapun, falsafah gelaran dan ganjaran kewangan (gaji) perlu dibezakan. Jika gelaran berkaitan dengan kesarjanaan dan kewibawaan, ganjaran pula dikaitkan dengan pengalaman bekerja dan kepentingan sumbangan.

Oleh itu, sela gaji untuk setiap gelaran seeloknya bersifat luwes dan bertindan. Dalam konteks ini, universiti mampu menaikkan gaji seseorang ahli akademik penting tanpa ikuti dengan gelaran.

Tradisi keilmuan

Ciri penting kedua, ialah pemberian gelaran perlu dibuat secara teratur dan mengikut tradisi keilmuan pada peringkat global. Perlantikan ke jawatan profesor umpamanya, perlu mengamalkan penilaian kesepakaran dari dalam dan luar universiti dan hasilnya dirundingi dan diputuskan oleh kumpulan profesor berwibawa (penilaian keserakanan).

Pengurusan tertinggi hanya memberikan tumpuan kepada praktis terbaik dan melantik berasaskan nasihat kumpulan profesor yang diberikan mandat untuk menilai.

Perkara ketiga penting ialah sistem persaraan juga perlu luwes. Tempoh persaraan boleh pada sela antara 65 hingga 75 tahun bergantung kepada prestasi akademik dan persetujuan bersama.

Penulis yakin, jika kecemerlangan universiti awam ingin diperkasa, falsafah Skim Ahli Akademik Malaysia perlu memberikan tumpuan kepada bakat, intelek dan prestasi akademik.

Jika Perdana Menteri kita masih lagi boleh berkhidmat pada usia 93 tahun, kenapa tidak ahli akademik yang cemerlang?