Puisi medium ‘selamatkan’ alam sekitar, kampung tradisi
Siti Zainon, Zaini Ujang kongsi kisah, sampaikan mesej penting
Puisi sering dianggap sebagai seni yang hanya sesuai dinikmati segelintir anggota masyarakat terutama orang sastera meskipun genre itu mempunyai peranan penting menyampaikan mesej besar dalam sesebuah negara.
Peranan puisi sebagai penyampai mesej penting antaranya boleh dilihat melalui usaha penerbitan kumpulan puisi dan
karya Penerima Anugerah Penulisan Asia Tenggara (SEA Write) 1989, Dr Siti Zainon Ismail.
Kedua-dua kumpulan puisi itu digunakan penyair kelahiran Gombak untuk menyelamatkan kampung halamannya daripada ‘tenggelam’ dalam pembangunan susulan cadangan pemerintahan kerajaan terdahulu bagi pembinaan jajaran rel transit aliran ringan (LRT) merentasi Gombak.
Cadangan dikemukakan Dewan Bandaraya Kuala Lumpur (DBKL) melalui Draf Pelan Bandaraya Kuala Lumpur 2020 itu yang disifatkan akan menghapuskan kampung tradisi di pinggir kota raya mengundang bantahan 500 keluarga daripada enam kampung di Gombak pada 2008.
Kampung tak hilang
Bagaimanapun dengan puisi, budayawan itu ‘melawan’ untuk memastikan tanah warisan yang sudah dihuni ahli keluarga mereka sejak 100 tahun lalu dapat diselamatkan.
“Saya hasilkan kedua-dua buku ini kerana mahu membela kampung asal kami supaya ia tidak ‘diganggu’ DBKL.
“Kami melawan mereka dengan puisi. Malah Madrasah Tarbiyah, Gombak menjadi madrasah pertama turut mengundang penyair termasuk Dinsman untuk membela kampung ini melalui puisi.
“Datuk Bandar pernah datang melawat tetapi akhirnya isu senyap sehingga kini, sekali gus kampung kami tidak hilang,” katanya dalam perkongsian pada acara baca puisi di kediaman bekas Ketua Setiausaha, Kementerian Tenaga, Teknologi Hijau dan Air (KETTHA), Datuk Seri Dr Zaini Ujang.
Selain Siti Zainon, tokoh yang turut membaca puisi ialah Pemangku Pengarah Urusan Institut Terjemahan & Buku Malaysia (ITBM), Sakri Abdullah; Ketua Pegawai Eksekutif Perbadanan Kota Buku (PKB), Sayed Munawar Sayed Mustar; Pengarang Berita, Sastera & Agama BH, Mohd Nazmi Yaakub dan bekas Pengarah Urusan ITBM, Mohd Khair Ngadiron.
Zaini juga senada dengan Siti Zainon dalam menyentuh peranan besar puisi apabila beliau menegaskan tanggapan puisi hanya sesuai dinikmati penggiat sastera perlu diubah masyarakat pada hari ini.
“Jangan pandang rendah peranan puisi. Pada zaman lampau, ia digunakan mereka yang berkuasa bagi menyampaikan mesej pen- ting,” katanya.
Zaini yang diketahui tidak jemu menyampaikan mesej mengenai alam sekitar walaupun tidak lagi menjadi KSU KETTHA, memilih puisi sebagai ‘pembawa’ mesej besar yang diinginkan melalui Kumpulan Puisi Lestari terbitan ITBM.
Bercakap dengan emosi
Selain menyentuh dengan banyaknya mengenai hal alam sekitar, naskhah terbitan ITBM yang juga buku ke-35 tulisannya memuatkan lebih 50 puisi yang turut mengetengahkan keilmuan.
“Apa yang ditulis dalam kumpulan puisi ini mungkin dianggap hal biasa misalnya ketika saya menyebut hal sampah tetapi ini tanggungjawab kita untuk sentiasa memberi pesan penting kepada masyarakat,” katanya.
Menurut Zaini, puisi berkesan membuatkan pendengar berasa seolah-olah kita bercakap dengan emosi berbanding ego mereka.
“Siapa yang mahu menurut papan tanda melarang mereka membuang sampah merata-rata? Malah mungkin ada yang dengan berani akan berkata, ‘tangkaplah saya.’
“Sebab itu juga fokus saya dalam puisi jelas. Saya cuba menyampaikan mesej dan pada masa sama mencantikkan bahasa dalam puisi dan bukannya mencantikkan bahasa untuk ‘mencari’ mesej itu,” katanya.
Zaini yang membuka acara dengan puisi berjudul Lestari berkata, acara puisi santai itu adalah yang pertama dianjurkan di kediamannya, bertujuan mengajak hadirin menghayati mesej penting yang ingin disampaikan.
“Saya menganjurkan acara ini sebab mahu setiap orang ikut serta. Sebab itu juga hampir semua tetamu dimestikan membaca puisi dalam acara ini.
“Ini sebenarnya hanya acara santai yang saya anjurkan di ke diaman, selain resensi buku yang dilakukan setiap bulan bagi membicarakan naskhah menarik oleh tokoh dan penulis itu sendiri,” katanya.