UMNO-PAS harus berpijak di dunia realiti politik
Tiada yang mengejutkan apabila Timbalan Presiden UMNO, Datuk Seri Mohamad Hasan, kelmarin mengumumkan UMNO dan PAS secara rasminya bersetuju menjalin kerjasama sebagai pembangkang termasuk menumpukan gerakan bersama dalam pilihan raya kecil (PRK) akan datang.
Atas nama penyatuan ummah, bekas Menteri Besar Negeri Sembilan itu berkata, kerjasama diharapkan mampu menjamin kestabilan dan keharmonian masyarakat majmuk Malaysia tanpa meminggirkan perbezaan agama dan kaum di negara ini.
Diimbas sejarah, kerjasama UMNO-PAS pernah berlaku apabila kedua-duanya membentuk kerajaan campuran menerusi Perikatan (kemudian dikenali sebagai Barisan Nasional) selepas Pilihan Raya Umum (PRU) 1969, demi memperjuangkan politik Melayu.
Malangnya persaingan mendapatkan pengaruh masyarakat Melayu mengakibatkan kerjasama pada 1973 itu gagal dikekalkan, hingga PAS disingkirkan daripada Barisan Nasional (BN) pada 1978.
Tidak hairan ada melihat kerjasama politik ini sementara. Ia sekadar strategi dan pakatan untuk memenangi satu demi satu pilihan raya kecil (PRK) yang seperti tidak berkesudahan selepas PRU-14.
Pensyarah Jabatan Pengajian Kenegaraan dan Ketamadunan, Fakulti Ekologi Manusia, Universiti Putra Malaysia (UPM), Prof Madya Dr Mohd Izani Mohd Zain, berpandangan pendekatan UMNO-PAS itu hanya bertujuan memperkukuhkan solidariti politik Melayu, selain menjaga kepentingan orang Melayu dan Islam dalam era kerajaan Malaysia Baharu.
Malangnya, tiada hala tuju dengan struktur lebih jelas dirangka untuk memastikan ke arah mana jalinan ini akhirnya nanti.
Jadikan politik Melayu lebih kuat
Kerjasama seharusnya berpijak realiti politik, bukan bersandar sentimen semata-mata. Apa yang dilihat ia lebih bersifat menampilkan suara dan politik Melayu Islam supaya menjadi lebih kuat.
Dalam konteks lebih besar, kerjasama ini masih memerlukan sokongan bukan Melayu jika UMNOPAS mahu memenangi PRU-15 dan menubuhkan kerajaan. Jadi cabaran utama UMNO-PAS untuk meyakinkan bukan Melayu supaya dapat bekerjasama dengan mereka.
Menarik juga apabila ada yang melihat kerjasama UMNO-PAS hanya boleh berlaku tatkala sokongan rakyat terhadap UMNO merosot, bukan ketika parti itu kuat.
Pada pihak PAS pula, sama ada dengan kerjasama politik atau sebaliknya, mereka sudah buktikan kejayaan untuk terus kekal berkuasa di Kelantan, selain merampas semula Terengganu pada PRU-14.
Pensyarah Kanan Sains Politik, Fakulti Sains Pentadbiran dan Pengajian Polisi Universiti Teknologi MARA (UITM) Kampus Seremban, Mujibu Abd Muis, melihat kerjasama UMNO-PAS semakin baik, terutama di kawasan majoriti pengundi Melayu, namun belum diuji sepenuhnya di kawasan campuran.
Keberkesanan hanya akan dapat dilihat dengan kemampuan mereka menawan kawasan yang majoriti penduduknya bukan Melayu.
UMNO dan PAS dilihat lebih mengambil peluang daripada persepsi kelemahan Pakatan Harapan (PH) yang dianggap tidak agresif menangani isu membabitkan hal ehwal Melayu dan Islam.
Pensyarah Kanan Sains Politik, Fakulti Sains Pentadbiran dan Pengajian Polisi UITM Kelantan, Dr Iskandar Hasan Tan Abdullah, melihat kerjasama lebih menjurus ke arah usaha menyatukan masyarakat Melayu di saat penyebaran naratif kedudukan Islam seakan tergugat selepas pengambilalihan kerajaan PH.
Kedudukan kedua parti ini sebagai pembangkang memudahkan kerjasama memandangkan UMNO dan PAS meletakkan PH sebagai musuh bersama.
Keduanya menggunakan formula tiga matlamat dan tiga agenda bukan saja bertujuan mendapatkan penyatuan undi Melayu, tetapi juga bukan Melayu dalam blok pembangkang ini.
Penerimaan rakyat terhadap kerjasama ini juga bukan hanya bergantung kepada sejauh mana kejayaan kerajaan PH dalam menunaikan manifesto PRU-14.
Sebaliknya ia turut bergantung keikhlasan pemimpin UMNO dan PAS dalam memastikan sistem demokrasi terus kekal terpelihara di negara ini, tanpa campur tangan kuasa tertentu serta bebas daripada gejala rasuah yang pernah menghancurkan kerajaan terdahulu.
Jika pengaruh kuasa dicari-cari UMNO dan PAS, kerjasama ini mungkin gagal untuk memenangi hati rakyat kerana apa yang menjadi tuntutan pengundi akhirnya adalah faedah yang bakal dikecapi seluruh negara tidak kira siapa pun kerajaan yang memerintah.