Syarikat tidak terlepas di bawah Seksyen 17A
Peruntukan baharu SPRM kukuhkan undang-undang rasuah
Di bawah Akta SPRM 2009 sebelum ini, apabila berlakunya sesuatu dakwaan kes rasuah, pendakwaan hanya lebih tertumpu kepada individu yang terbabit sahaja.
Sedangkan realitinya, dalam konteks organisasi komersial, siasatan Suruhanjaya Pencegahan Rasuah Malaysia (SPRM) mendapati individu berkenaan memberi rasuah untuk mendapat projek atau faedah tertentu kepada syarikat mereka.
Malah, dalam banyak keadaan bukan sahaja perbuatan itu membabitkan pengurusan tertinggi syarikat, sebaliknya turut mendapat restu daripada mereka.
Sehubungan itu, Malaysia sebagai ahli United Nation Convention Against Corruption (UNCAC) memperuntukkan undang-undang baharu Seksyen 17A untuk melaksanakan obligasi dan memenuhi tanggungjawab antarabangsa di bawah Artikel 26 UNCAC yang merujuk kepada “Liability Of Legal Person” iaitu mana-mana entiti yang didaftarkan dibawah Akta Syarikat 2016 ataupun mana-mana undang-undang mengikut negara masing-masing.
Timbalan Ketua Pesuruhjaya (Pencegahan) SPRM, Datuk Shamshun Baharin Mohd Jamil berkata, Seksyen 17A digubal bagi membolehkan syarikat yang terbabit dengan kegiatan rasuah dikenakan tindakan sewajarnya berlandaskan undang-undang.
“Pada 5 April 2018, Parlimen meluluskan pindaan Akta SPRM 2009 bagi mengukuhkan undang-undang berkaitan pencegahan rasuah di Malaysia, terutama dalam dunia perniagaan.
“Peruntukan baharu ini iaitu Seksyen 17A Akta SPRM 2009 memperuntukkan kesalahan rasuah oleh organisasi komersial. Peruntukan
ini juga dikenali sebagai ‘liabiliti korporat’.
“Melalui Seksyen 17A Akta SPRM 2009, organisasi komersial boleh didakwa sekiranya orang yang bersekutu dengan organisasi komersial itu terbabit dengan jenayah rasuah dengan tujuan untuk membolehkan organisasi komersial itu memperoleh atau mengekalkan kontrak atau kepentingan,” katanya ketika ditemui di ibu pejabat SPRM, di sini.
Usaha banteras
Shamshun Baharin berkata, dalam menggubal peruntukan itu, SPRM merujuk kepada pelbagai sumber perundangan sama ada domestik atau luar negara.
Peruntukan khusus yang dirujuk adalah Seksyen 7, The UK Bribery Act 2010 (UKBA 2010) dan Foreign Corrupt Practices Act 1977 (FCPA 1977), Amerika Syarikat.
“Penggubalan peruntukan Seksyen baharu ini juga bersesuaian dengan objektif Pelan Anti-rasuah Nasional (NACP) 2019-2023 yang dilancarkan oleh Perdana Menteri, Tun Dr Mahathir Mohamad pada 29 Januari lalu.
“NACP menggariskan enam bidang keutamaan dalam usaha pembanterasan jenayah rasuah iaitu Tadbir Urus Politik, Pentadbiran Sektor Awam, Perolehan Awam, Perundangan dan Kehakiman, Penguatkuasaan Undang-undang serta Tadbir Urus Korporat.
“Tadbir Urus Korporat yang baik dan bersih bukanlah satu-satunya penyelesaian kepada masalah rasuah dalam perniagaan, tetapi ia perlu disertai dengan pengukuhan nilai teras dan komitmen tinggi bagi menyemai etika dan budaya berintegriti dalam organisasi, sekali gus mewujudkan persekitaran bebas rasuah dalam perniagaan.
“Tumpuan dan perhatian tidak hanya tertumpu kepada persekitaran perniagaan yang bersih, tetapi perlu juga melihat kepada proses pelaksanaan perniagaan sama ada di peringkat nasional ataupun antarabangsa,” katanya.
Seksyen 17A yang terpakai ke atas ‘organisasi komersial’ sama ada sebuah syarikat atau perkongsian, diperbadankan sama ada di bawah Akta Syarikat 2016, Akta Pekongsian 1961 atau Akta Perkongsian Liabiliti Terhad 2012, dan menjalankan perniagaan di Malaysia atau di tempat lain atau diperbadankan di luar Malaysia dan menjalankan perniagaan di Malaysia.
Prinsip SPRM
Seksyen ini juga terpakai ke atas orang yang bersekutu dengan organisasi komersial itu yang melakukan perlakuan rasuah dengan niat untuk memperoleh atau mengekalkan perniagaan atau faedah dalam perniagaan bagi organisasi komersial itu.
Kesalahan rasuah oleh organisasi komersial ini adalah disifatkan dilakukan oleh pengarah, pengawal, pegawai atau pengkongsinya, atau individu yang terbabit dengan pengurusan hal ehwal organisasi komersial itu pada masa kesalahan rasuah itu dilakukan.
Bagi memastikan organisasi komersial tidak dikenakan tindakan di bawah peruntukan ini, beberapa prinsip perlu diberi perhatian iaitu pengurusan dan pegawai bertanggungjawab tidak membiarkan sahaja perlakuan rasuah itu berlaku.
Usaha pemantauan dilaksanakan dengan sewajarnya pada setiap peringkat yang berkaitan dan wujudkan tatacara mencukupi serta efektif bagi menghalang perlakuan rasuah itu.
Sebagai langkah pencegahan, Dr Mahathir pada 10 Disember 2018 melancarkan Garis Panduan Tatacara Mencukupi seperti mana yang dikehendaki di bawah subseksyen 17A (5) Akta SPRM 2009.
Garis panduan ini menetapkan lima prinsip asas sebagai usaha mencegah rasuah dalam organisasi komersial dikenali dengan akronim T.R.U.S.T.
Prinsip pertama iaitu Komitmen Pengurusan Atasan (Top Level Commitment) di mana pengurusan atasan bertanggungjawab memastikan organisasi komersial mengamalkan integriti dan etika di tahap tertinggi serta mematuhi sepenuhnya keperluan undang-undang dan peraturan berkaitan anti-rasuah yang berkuatkuasa.
Pihak pengurusan atasan juga perlu memberi jaminan kepada pemegang taruh bahawa operasi organisasi komersial mematuhi dasar dalaman dan keperluan yang digariskan dalam peraturan yang berkuatkuasa, termasuklah mewujudkan teladan baik oleh pengurusan atasan.
Prinsip kedua, membabitkan Analisa Risiko (Risk Assessment) memandangkan risiko rasuah wujud berpunca daripada pelbagai faktor, terutamanya akibat kelemahan sistem dan prosedur.
SPRM mencadangkan, pengurusan risiko rasuah (CRM) dilaksanakan dan pelan pengurusan disediakan dalam usaha penambahbaikan berterusan.
Bagi Pelaksanaan Langkah Kawalan (Undertake Control Measures) untuk prinsip ketiga, organisasi komersial perlu mewujudkan langkah kawalan dan kontingensi yang munasabah serta bersesuaian dengan sifat dan saiz organisasi bagi menangani sebarang risiko rasuah.
Setiap pelaksanaan polisi, prosedur dan inisiatif anti-rasuah mesti didokumentasikan.
Prinsip Keempat membabitkan Pemantauan, Penilaian Dan Penguatkuasaan Secara Sistematik (Systematic, Review, Monitoring and Enforcement) yang memerlukan organisasi komersial melaksanakan penilaian dan penambahbaikan berterusan terhadap polisi, prosedur serta inisiatif anti-rasuah. Organisasi perlu melantik individu yang kompeten untuk membuat audit dalaman inisiatif antirasuah.
Dicadangkan agar organisasi melantik juruaudit luar untuk tujuan yang sama.
SPRM juga mencadangkan, organisasi komersial agar mendapatkan pensijilan MS ISO 37001: Sistem Pengurusan Antirasuah (ABMS) daripada mana-mana badan pensijilan yang sedia ada.
Sekiranya terdapat individu yang terbabit dengan rasuah dan salah laku, tindakan tegas mesti dikenakan terhadap mereka.
Prinsip kelima adalah Latihan Dan Komunikasi (Training and Communication) di mana polisi, prosedur dan inisiatif anti-rasuah yang dilaksanakan mesti dihebahkan kepada semua warga organisasi. Program kesedaran dan latihan mengenai pencegahan rasuah mesti dilaksanakan secara berterusan.
Garis panduan ini bersifat preskriptif dan boleh dilaksanakan berdasarkan kesesuaian mana-mana organisasi komersial yang terdiri daripada apa-apa saiz, jenis industri.
Seksyen 17A digubal bagi membolehkan syarikat yang terbabit dengan kegiatan rasuah dikenakan tindakan sewajarnya berlandaskan undang-undang”