Balu boleh guna harta suami sebelum faraid
Perlu ada muafakat waris, buat catatan guna pusaka si mati
Ramai 'pakar' media sosial berlumba-lumba memberikan pandangan mereka berhubung faraid tanpa sedar penjelasan tanpa kredibiliti hanya menambahkan kekeliruan. Antara isu faraid yang sering diperkatakan ialah hak wanita apabila kematian suami terutama apabila berita tular mengenai balu yang dikatakan teraniaya dan tidak mendapat pembelaan. Secara bahasa, faraid mempunyai banyak maksud antaranya menentukan, memastikan, menghalalkan dan mewajibkan. Dalam istilah syarak pula, faraid ialah pembahagian harta seseorang beragama Islam yang sudah meninggal dunia sama ada meninggalkan wasiat atau tidak sebelum kematiannya. Maka harta peninggalannya akan dibahagikan kepada waris seperti ibu bapa, suami atau isteri, anak dan adik-beradik menurut hukum Islam. Harta yang dibahagikan kepada ahli waris ialah baki harta yang ditinggalkan selepas ditolak segala pembiayaan pengurusan jenazah, hutang pewaris seperti zakat, nazar dan hutang sesama manusia, tuntutan harta sepencarian daripada pasangan dan wasiat. Bagaimanapun, wasiat yang dibenarkan syarak adalah tidak melebihi satu pertiga dari jumlah harta pusaka. Bentuk harta yang boleh dibahagikan secara faraid ialah tanah, bangunan (kediaman), barang kemas, insurans dan wang tunai sama ada dilaburkan atau tidak. Malah jika si mati mempunyai ternakan ia perlu dibahagikan secara faraid. Pensyarah Kanan Fakulti Pengajian Islam, Universiti Kebangsaan Malaysia (UKM), Dr Noor Lizza Mohamed Said, berkata kebanyakan orang mengambil mudah dan tidak membuat persiapan sewajarnya hingga seseorang itu meninggal dunia. Katanya, keadaan boleh menjadi rumit atau berlaku perebutan harta hingga mengakibatkan pengurusan dan pembahagian harta pusaka tidak dapat dibuat dengan sempurna. “Seseorang isteri mempunyai hak yang berbeza mengikut situasi suami yang meninggal dunia itu mempunyai zuriat ataupun tidak.” “Isteri berhak satu perempat bahagian harta pusaka sekiranya suami tiada anak, manakala isteri mendapat satu perlapan sekiranya mewarisi bersama dengan anak suami sama ada lelaki atau perempuan. “Harta pusaka ialah apa-apa harta yang dimiliki oleh si mati ketika hidupnya termasuk hasil usaha si mati yang diperoleh selepas kematiannya. “Ia merangkumi duit, pakaian, kereta, rumah, permainan, telefon bimbit dan segala harta milik si mati perlu diagihkan mengikut faraid kepada waris yang berhak,” katanya. Bagaimanapun, waris yang berhak ke atas harta pusaka suami perlu bermesyuarat atau bermuafakat bagi mencari jalan penyelesaian awal bagi menguruskan harta pusaka si mati. “Isteri atau waris lain boleh menggunakan harta pusaka si mati seperti kereta dan rumah sebelum selesai pengurusan pembahagian harta pusaka secara faraid dengan mendapat persetujuan dan permuafakatan sesama waris,” katanya. Beliau berkata, sekiranya isteri perlu menggunakan duit harta pusaka suaminya sebelum pembahagian harta pusaka dilakukan secara faraid, ia adalah dibolehkan. “Isteri boleh menggunakannya dengan syarat ia perlu dicatat sebagai hutang daripada harta pusaka si mati kemudian apabila pembahagian pusaka dilakukan, duit yang sudah digunakan itu ditolak daripada bahagian isteri dalam faraid,” katanya. Mengulas lanjut, Dr Noor Lizza, berkata dalam tempoh iddah, isteri berhak untuk tinggal di rumah yang didiami bersama suaminya ketika hidup, iaitu selama empat bulan 10 hari. “Bagaimanapun hak nafkah
Isteri berhak satu perempat bahagian harta pusaka sekiranya suami tiada anak, manakala isteri mendapat satu perlapan sekiranya mewarisi bersama dengan anak suami sama ada lelaki atau perempuan.
Dr Noor Lizza Mohamed Said,
Pensyarah Kanan Fakulti Pengajian Islam, Universiti Kebangsaan Malaysia (UKM)
makan, minum dan pakaian bukan tanggungan keluarga suami tetapi adalah menjadi tanggungan wali atau bapa isteri. “Isteri juga boleh menggunakan duit pemberian orang yang datang menziarahi untuk menampung nafkah dirinya sebelum mendapat harta pusaka suami kerana pemberian atau sumbangan orang ramai tidak dikira sebagai harta pusaka yang perlu diagihkan mengikut hukum faraid,” katanya. Beliau berkata, hak yang perlu ditunaikan menggunakan harta pusaka suami sebelum pembahagian harta pusaka kepada waris ialah urusan pengurusan jenazah, segala hutang si mati sama ada hutang dengan Allah SWT seperti zakat, kafarah (denda), nazar dan fidyah, hutang dengan manusia, tuntutan harta sepencarian dan wasiat sekiranya ada. “Selepas diselesaikan semua hak itu barulah baki harta pusaka diagihkan kepada waris yang berhak menerima pusaka mengikut hukum faraid atau secara muafakat. “Isteri boleh menuntut harta sepencarian di mahkamah syariah ke atas harta suami diperoleh dalam tempoh perkahwinan mereka,” katanya. Katanya, kadar harta sepencarian itu bergantung kepada takat sumbangan isteri kepada suami dalam memperoleh harta yang dituntut sama ada sumbangan secara langsung atau tidak langsung.