Prinsip perundangan negara warisan watan
Umumnya masih ramai melihat dan berpegang pada kepercayaan bahawa Malaysia mewarisi sistem perundangan British. Itulah yang menjadi prinsip kedaulatan negara apabila laungan ‘Merdeka’ bergema di Stadium Merdeka.
Persepsi itu terus diwariskan selepas Hari Merdeka, meskipun asasnya boleh dipersoalkan.
Jika diteliti sejarah perundangan di Tanah Melayu, pemakaian prinsip undang-undang Inggeris, iaitu common law dan kaedah ekuiti tidaklah mutlak.
Sebaliknya, ia terikat dengan syarat keadaan negeri dan penduduk membenarkan juga apa diperlukan oleh keadaan tempatan.
Prinsip itu bukan sahaja diputuskan dalam mahkamah tetapi digubal kemudian dalam Enakmen Undang-undang Sivil No. 3, 1937 yang berkuat kuasa di Negeri-negeri Melayu Bersekutu.
Prinsip sama dikembangkan kemudiannya ke seluruh Tanah Melayu melalui Akta Undang-undang Sivil 1956. Sehingga hari ini peruntukan Akta Undang-undang Sivil 1956 masih terpakai di negara ini apabila berlaku semakan pada 1972.
Seksyen 3(1) Akta Undang-undang Sivil 1956 (semakan 1972) menetapkan pemakaian Common Law Inggeris dan kaedah ekuiti seperti ditadbir setakat 7 April 1956 dengan syarat di Semenanjung Tanah Melayu.
Peruntukan menunjukkan dengan jelas prinsip undang-undang Inggeris tidak boleh diterima bulat-bulat dalam sistem perundangan negara.
Syarat itu ialah tadbir urus dan sesuatu yang menyaring penerimaan Common Law Inggeris dan kaedah ekuiti, bahkan di sana perlu ada penyesuaian untuk memelihara keadaan watan (lokal).
Prinsip undang-undang Inggeris berkembang di negeri Melayu dengan penubuhan Joint-court atau Mahkamah Bersama apabila residen mula menyertai bicara dalam Mahkamah Balai, kemudian diambil alih hakim terlatih dengan prinsip undang-undang Inggeris.
Mahkamah Balai ialah mahkamah tradisional Melayu yang membicarakan kes besar termasuk jenayah. Mahkamah ini dipengerusikan pembesar Melayu.
Pembabitan hakim dan pengamal undang-undang Inggeris semakin berkembang kerana banyak kes membabitkan rakyat British dan bukan orang Melayu, sekali gus menyebabkan prinsip undang-undang Inggeris berkembang sama. Peranan Joint-court inilah akhirnya mempengaruhi sistem kehakiman di Tanah Melayu.
Hal ini menjadi penyebab kerangka dikotomi, iaitu pegangan yang tidak terikat dengan ajaran agama mula menyusup masuk dalam sistem perundangan di Tanah Melayu.
Namun, perlu dinyatakan bukan semua amalan prinsip undang-undang Inggeris di Tanah Melayu bercanggah dengan prinsip perundangan watan yang bersumberkan ajaran Islam.
Dari sisi lain, keabsahan prinsip undang-undang Inggeris masih tertakluk pada prinsip kedaulatan dan syarat watan di Tanah Melayu. Kayu pengukur ini ada diulas mahkamah sejak sebelum merdeka, justeru prinsip yang sama dimaktubkan dalam Enakmen Undang-undang Sivil 1937 dan statut selepasnya.
Implikasinya, undang-undang Islam dilihat terpencil apatah lagi berlaku persepsi bahawa undang-undang watan itu hanya berada dalam bidang kuasa Mahkamah Kadi, sedangkan pelaksanaan undang-undang jenayah Islam diadili di Mahkamah Balai sebelum merdeka di Negeri-negeri Melayu.
Salah faham mengenai pelaksanaan undang-undang Islam makin melebar apabila kesalahan hudud dihukum dengan takzir meskipun itu dibenarkan jika keadaan memutuskan sedemikian.
Pada hakikatnya tidak berlaku sekatan terhadap prinsip perundangan watan walaupun selepas campur tangan British. Apa yang berlaku ialah bagaimana hakim dan pengamal undang-undang Inggeris mentafsirkan keadaan watan dan penyesuaian yang perlu dalam penghakiman di mahkamah.
Sering kali hakim berbangsa Inggeris waktu itu terkhilaf dalam memahami Islam dan adat Melayu kerana kefahaman mereka bertunjangkan sekularisme.
Selepas Persekutuan Tanah Melayu diikat dengan Perlembagaan bertulis pada 31 Ogos 1957, amalan Common Law Inggeris dan kaedah ekuiti hanya boleh dipakai ‘sekiranya peruntukan undang-undang berkaitan dengannya belum digubal dan berkuatkuasa di Malaysia’.
Jika wujud peruntukan undang-undang bertulis watan dalam sesuatu perkara, maka undang-undang watan itulah yang sepatutnya mengatasi. Syarat ‘tertakluk pada sejauh mana yang diizinkan oleh keadaan di negeri dan masing-masing penduduknya,’ dan syarat ‘tertakluk pada penyesuaian seperti yang diperlukan oleh keadaan tempatan’ menunjukkan kaedah sah amalan undang-undang berkenaan di negara ini.
Penghakiman mahupun penggubalan undang-undang di Malaysia selepas Hari Merdeka tidak wajar mengabaikan syarat yang termaktub di atas.
Seksyen 3 Akta Undang-undang Sivil 1956 menunjukkan prinsip undang-undang watan tidak pernah dibatalkan, bahkan prinsip itu menjadi syarat sah penghakiman dalam kerangka Perlembagaan Persekutuan.
Sejak lebih kurang 30 tahun lalu, agenda pengharmonian undang-undang sivil dengan prinsip perundangan Islam sudah berlaku dan masih berjalan.
Inisiatif ini perlu diteruskan kerana itulah prinsip sebenar yang selari dengan kedudukan Islam sebagai law of the land yang masih utuh dan kehendak seksyen 3 Akta Undang-undang Sivil 1956 (Semakan 1972).
Ringkasnya, seksyen 3 secara jelas mengabsah, mewaris dan melestarikan prinsip perundangan watan dalam penghakiman selepas Hari Merdeka kerana watan itu ialah prinsip teras pada suatu undang-undang tempatan.
Ringkasnya, seksyen 3 secara jelas mengabsah, mewaris dan melestarikan prinsip perundangan watan dalam penghakiman selepas Hari Merdeka kerana watan itu ialah prinsip teras pada suatu undang-undang tempatan.