Diplomasi sains permudah Malaysia perangi wabak

Pencegahan lebih baik daripada rawatan. Kita belum menang dalam mengawal penularan COVID-19. Tempoh penghasilan vaksin belum dapat dijangka dan langkah berjaga-jaga perlu diteruskan.

Dalam konteks ini, negara masih kekurangan kemudahan untuk menghasilkan vaksin sendiri. Pada masa sama, kerajaan meneliti cadangan menubuhkan pusat penyelidikan pembangunan vaksin kebangsaan.

Sehingga itu, bekalan vaksin perlu diimport untuk pelbagai tujuan perawatan termasuk COVID-19. Justeru, kita perlu pastikan negara memperoleh akses terhadap kemajuan pembangunan vaksin untuk wabak berkenaan dan tidak harus ketinggalan apabila vaksin tersedia.

Mengikut laporan, Kementerian Sains Teknologi dan Inovasi (MOSTI), Kementerian Kesihatan (KKM) dan Kementerian Luar proaktif bekerjasama memastikan Malaysia mendapatkan vaksin itu.

Selain MOSTI dan KKM, Kementerian Luar berperanan penting dalam menggerakkan hubungan diplomatik negara bagi memastikan Malaysia diberi keutamaan serta dilibat sama dalam proses penghasilan vaksin. Inisiatif ini diharap dapat mengurangkan tempoh menunggu bagi mendapatkan vaksin.

Secara umum, pendekatan kerjasama sebegini dikenali diplomasi sains. Ia membabitkan sains sebagai medium untuk hubungan dan interaksi merentas sempadan bagi menyelesaikan pemasalahan bersama.

Diplomasi sains melalui jaringan antarabangsa penting dalam mendepani COVID-19. Kejayaan inisiatif seperti ini diakui melalui kebersamaan negara secara global menandatangani Protokol Montreal bagi menangani pemasalahan penipisan ozon.

Kini, cabaran pandemik memerlukan libat sama seluruh komuniti antarabangsa merentas negara. Diplomasi sains terus diperlukan bagi menghubungkan semua pihak bagi berkongsi penemuan semasa dan amalan terbaik penyelesaian jangkitan wabak.

Kerangka tindakan diplomasi sains dapat dibahagikan kepada dua bahagian, iaitu diplomasi untuk sains dan sains untuk diplomasi.

Diplomasi untuk sains mengupayakan hubungan diplomatik antara negara sedia ada bagi memperkasakan kerjasama sains bagi manfaat bersama.

Sains untuk diplomasi pula menjadikan sains sebagai wahana bagi meningkatkan hubungan diplomatik antara negara. Kedua-dua aspek ini penting dalam mendepani cabaran pandemik semasa.

Kebanyakan negara pasti mempunyai kepakaran sains dan kemajuan teknologi dalam menawarkan penyelesaian berkesan.

Ini termasuk penggunaan kaedah pengesanan kes COVID-19 secara segera, selain penghasilan vaksin.

Justeru, hubungan diplomasi baik akan memudahkan akses negara terhadap pelbagai kepakaran, infrastruktur dan sumber data daripada seluruh dunia.

Rekod penyertaan negara dalam kerjasama penyelidikan saintifik global berupaya membantu menarik peluang penyelidikan baharu berkaitan COVID-19.

Menariknya, Pertubuhan Kesihatan Sedunia (WHO) memilih Malaysia antara negara untuk mengkaji potensi ubatan bagi merawat COVID-19 melalui projek solidariti. Negara kita juga mampu menawarkan kepakaran penyelidikan praklinikal dan klinikal melalui Institut Penyelidikan Perubatan (IMR) bagi mengkaji keberkesanan dan keselamatan ubatan atau vaksin.

Begitu juga, negara kita berkeupayaan mengeluarkan vaksin dalam skala besar selepas vaksin ditemui.

Semua inisiatif ini dapat dilaksanakan dengan berkesan melalui jaringan diplomasi membabitkan kerjasama merentas negara.

Harus diingat, penyertaan Malaysia dalam kerjasama saintifik antarabangsa bukan baharu. Kita sudah lama diberi kepercayaan oleh Pertubuhan Pendidikan, Sains dan Kebudayaan Pertubuhan Bangsa-bangsa Bersatu (UNESCO) untuk mengetuai International Science, Technology and Innovation Centre for South-south Cooperation (ISTIC).

Negara turut berperanan aktif memberikan input sains dalam membangunkan negara serantau menerusi ASEAN serta Pertubuhan Kerjasama Islam (OIC). Malah, negara membangun turut mengharapkan sumbangan kepakaran saintifik Malaysia.

Dimensi sains untuk diplomasi lebih kompleks dan turut membabitkan cabaran geopolitik dunia.

Proses nyah globalisasi yang meningkatkan keutamaan menjaga kepentingan negara masing-masing turut menjadi cabaran dalam memperjuangkan agenda sains bersama.

Bagaimanapun, pemasalahan seperti COVID-19 ialah krisis antarabangsa yang tidak mengenal sempadan negara. Harapannya, sains berupaya merintis jalan dan menjadi wahana kesatuan antara negara dalam menghadapi pemasalahan pandemik semasa.

Sememangnya laluan sains untuk diplomasi masih sukar dicapai bagi sesetengah negara. Misalnya, lebih 70 pemenang Hadiah Nobel di Amerika Syarikat (AS) menyuarakan bantahan terhadap pembatalan geran penyelidikan berkaitan COVID-19 membabitkan kerjasama AS dan China.

Dalam konteks ini juga, setiap negara boleh memanfaatkan kepakaran saintis yang sedia mempunyai rangkaian hubungan global melalui penyelidikan ataupun konsortium antarabangsa.

Menariknya, cabaran pandemik semasa turut mengubah sistem penyelidikan global dengan membuka ruang akses dan perkongsian data secara besar-besaran merentas negara.

Melihat ke hadapan, saintis perlu terus berusaha meyakinkan kerajaan dan pembuat dasar untuk memanfaatkan diplomasi sains serta menggunakan input sains dalam setiap tindakan.

Hubungan dibina melalui kerjasama sains dapat meningkatkan kepercayaan dan meredakan pertelingkahan antara negara.

Penghasilan vaksin dalam mencegah COVID-19 memberi contoh terbaik keperluan meningkatkan kerjasama merentas negara. Kita seharusnya terus menempatkan kedudukan negara sebagai rakan kongsi boleh dipercayai dan berkapasiti dalam membantu dunia mendepani pandemik semasa dan akan datang.

Diplomasi sains melalui jaringan antarabangsa penting dalam mendepani COVID-19. Kejayaan inisiatif seperti ini diakui melalui kebersamaan negara secara global menandatangani Protokol Montreal bagi menangani pemasalahan penipisan ozon.