Tumpuan terarah siapa calon isi jawatan Timbalan Perdana Menteri
Pengalaman dalam parti, pentadbiran penuhi kriteria
Dalam penantian nama Perdana Menteri yang baharu diperkenankan oleh Yang di-pertuan Agong selepas semua ahli Dewan Rakyat mengemukakan akuan bersumpah mengenai sokongan masing-masing kelmarin, tumpuan kini terarah pula kepada bakal calon Timbalan Perdana Menteri.
Walaupun pelantikan bagi jawatan nombor dua dalam kerajaan itu menjadi prerogatif Perdana Menteri, secara tradisi selama ini ia akan diisi wakil parti yang mempunyai kedudukan terbesar dalam gabungan yang menubuhkan kerajaan.
Ketika nama Naib Presiden UMNO, Datuk Seri Ismail Sabri Yaakob, disebut-sebut sebagai calon pilihan untuk Perdana Menteri, dua pemimpin BERSATU iaitu Datuk Seri Hamzah Zainuddin atau Datuk Seri Mohamed Azmin Ali, disifatkan paling sesuai untuk berganding dengannya sebagai timbalan.
Namun, masa sama penganalisis politik berpendapat, jika ketua pembangkang yang juga Presiden PKR selaku Pengerusi Pakatan Harapan (PH), Datuk Seri Anwar Ibrahim, mendapat majoriti dilantik sebagai Perdana
Menteri, Presiden Parti Warisan Sabah (WARISAN), Datuk Seri Mohd Shafie Apdal, pula paling sesuai sebagai timbalannya.
Penganalisis politik Universiti Utara Malaysia (UUM), Prof Madya Dr Ahmad Martadha Mohamed, menyifatkan Hamzah dan Mohamed Azmin adalah dua nama yang agak signifikan ketika ini untuk dicalonkan sebagai orang nombor dua dalam kerajaan.
Dalam percaturan itu, beliau berpendapat, Hamzah mempunyai sedikit kelebihan berbanding Mohamed Azmin berdasarkan latar belakang parti politik, walaupun kedua-duanya menyumbang kepada pembentukan Perikatan Nasional (PN).
“Selain berpengalaman dalam kancah politik, jika dilihat pada ‘kelayakan’ Hamzah, beliau pernah beberapa kali menjadi menteri sama ada ketika Barisan Nasional (BN) memerintah dan ketika PN menerajui kerajaan sebelum ini.
“Mohamed Azmin pula, berpengalaman dalam politik dan sebelum ini, pernah menyandang jawatan sebagai Menteri Kanan (Perdagangan Antarabangsa dan Industri). Bagi saya, Mohamed Azmin susah sikit sebab beliau bukan asal dari BERSATU kerana sebelum ini bersama PKR,” katanya kepada BH.
Mengulas sama ada pemimpin parti selain BERSATU boleh dicalonkan sebagai Timbalan Perdana Menteri, Ahmad Martadha berkata, secara tradisinya, mana-mana parti yang mempunyai komposisi kerusi yang banyak, maka pemimpinnya akan dipilih untuk dilantik mengisi jawatan berkenaan.
Katanya, apabila Ismail Sabri dari UMNO dilantik sebagai Perdana Menteri, maka ‘secara automatiknya’ pemimpin BERSATU perlu dilantik sebagai Timbalan Perdana Menteri.
“Dari segi keupayaan membentuk kerajaan, jawatan nombor satu dan dua diberikan kepada parti yang mempunyai jumlah kerusi yang besar iaitu BN-UMNO sebagai pimpinan dan PN-BERSATU.
“Itu sesuatu yang praktikal apabila jawatan Perdana Menteri dan Timbalan Perdana Menteri diberikan kepada parti dominan,” katanya.
Selain itu, katanya, bagi mengiktiraf pengorbanan dan pengalaman menguruskan pandemik, bekas Perdana Menteri, Tan Sri Muhyiddin Yassin, perlu dipertimbang untuk dilantik sebagai Menteri Mentor bertaraf Menteri Kanan.
Walaupun pensyarah kanan Jabatan Pengajian Umum Kolej Universiti Poly-tech MARA (KUPTM), Dr Sharifah Syahirah Syed Sheikh, bersetuju ahli Parlimen daripada BERSATU dilantik sebagai Timbalan Perdana Menteri, beliau menganggap Ahli Parlimen Jeli, Datuk Seri Mustapa Mohamed, paling sesuai mengisi jawatan itu.
Katanya, ia berdasarkan pengalaman luas Mustapa yang pernah memegang portfolio sebagai Menteri Perdagangan Antarabangsa dan Industri serta Menteri Di Jabatan Perdana
Menteri (Ekonomi).
Setakat semalam, berdasarkan kenyataan parti dan ahli Parlimen, Ismail Sabri dikatakan sudah mendapat pencalonan atau sokongan 114 daripada 220 ahli Dewan Rakyat, manakala sokongan untuk Anwar tidak pula diketahui, walaupun Ahli Parlimen Port Dickson itu mendapat sokongan padu rakan dalam PH serta WARISAN.
Mengulas perkembangan itu juga, Felo Kanan Majlis Profesor Negara, Dr Jeniri Amir, berpendapat jika Anwar berjaya mendapat majoriti hingga dilantik sebagai Perdana Menteri, tiada pemimpin lain dalam PH Plus layak diangkat mengisi jawatan timbalannya, selain daripada Mohd Shafie.
Katanya, pengalaman luas Mohd Shafie yang juga bekas Ketua Menteri Sabah itu amat meyakinkan dalam kancah politik negara, ditambah pernah dilantik sebagai menteri di peringkat Persekutuan.
“Parti Pejuang Tanah Air (PEJUANG) memiliki kerusi sangat sedikit. Jika ahli Parlimen parti itu dilantik, parti lain akan kecewa. Tak mungkin juga dari DAP kerana akan beri imej tak baik kepada Anwar, melainkan ada ahli Parlimen Melayu yang lain.
“Mohd Shafie berpengalaman luas dalam politik, berjawatan tinggi dalam parti dan dikenali di peringkat nasional. Jadi sesuai dengan aspirasi Malaysia baharu yang mengambil kira aspirasi sejarah pembentukan Malaysia 58 tahun lalu.
“Dalam erti kata lain, inilah waktunya untuk melihat pemimpin dari Sabah atau Sarawak memperlihatkan satu politik baharu. Ini waktu mengukir sejarah baharu. Siapa kata pemimpin dari Semenanjung saja yang hanya layak jadi Timbalan Perdana Menteri? Bukan ada dalam Perlembagaan,” katanya.
Senada Mohd Shafie layak dilantik sebagai Timbalan Perdana Menteri, geostrategis Dr Azmi Hassan, berpendapat pelantikan ahli Parlimen dari DAP bagi menyandang jawatan nombor dua itu adalah perkara yang sensitif walaupun DAP adalah parti kedua terbesar dalam PH selepas PKR.
Beliau berkata, sekiranya Anwar mendapat sokongan hingga membolehkan beliau dilantik sebagai Perdana Menteri, maka Presiden WARISAN wajar diangkat mengisi jawatan Timbalan Perdana Menteri.
“Lazimnya jawatan itu diberikan kepada parti kedua terbesar dalam kerjasama parti politik. Ini kita dapat lihat dalam PH dan juga PN di mana jawatan itu diberikan kepada parti kedua terbesar sebagai tanda sokongan.
“Katakanlah Anwar sebagai Perdana Menteri, maka secara automatik jawatan Timbalan Perdana Menteri diberikan kepada DAP tetapi ia akan dianggap sensitif. Justeru ini boleh ditimbal balas dengan jawatan atau portfolio penting lain kepada ahli Parlimen dari DAP,” katanya.