Vaksin cegah 13 jenis penyakit

Oleh Dr Jamiatul Aida Md Sani

Dengan pelbagai jenis penyakit yang wujud seperti cacar monyet dan jangkitan Tangan, Kaki dan Mulut (HFMD), menjadikan ramai semakin bimbang. Kadar jangkitan semakin rendah jika mendapatkan vaksin bersesuaian.

Imunisasi adalah proses pembentukan antibodi oleh tubuh bagi menghasilkan perlindungan (imuniti) terhadap jangkitan penyakit, hasil daripada tindak balas tubuh terhadap vaksin.

Vaksin adalah produk dihasilkan daripada keseluruhan atau sebahagian daripada virus atau bakteria yang dimatikan atau dilemahkan. Apabila vaksin disuntik, tubuh akan bertindak balas dengan menghasilkan antibodi.

Suntikan vaksin akan memberi perlindungan kepada kanak-kanak terhadap sesuatu penyakit.

Imunisasi membantu mereka mendapat imuniti tanpa perlu jatuh sakit terlebih dahulu. Penyakit boleh dicegah dengan vaksin dan kerajaan menyediakan Program Imunisasi Kebangsaan sejak 1950-an.

Vaksin diberikan percuma melalui Jadual Imunisasi Kanak-kanak Kebangsaan bertujuan mencegah 13 jenis penyakit berjangkit, iaitu komplikasi tuberkulosis, Hepatitis B, difteria, batuk kokol, polio, kancing gigi, komplikasi akibat jangkitan Haemophilus Influenza jenis B, deman campak, beguk, rubella, penyakit pneumokokal invasif dan jangkitan Human Papilloma Virus (HPV), manakala di Sarawak vaksin Japanese Encephalitis turut diberikan.

Vaksin diberikan supaya kanakkanak membesar dan berkembang dengan sihat.

Mengapa bayi, kanak-kanak perlu?

Bayi sangat mudah terjejas jangkitan kerana sistem imun masih belum berkembang sepenuhnya.

Vaksin membantu menguatkan sistem imun kanak-kanak seawal mungkin. Jadual imunisasi kanakkanak disusun sejak lahir bagi melindungi daripada komplikasi penyakit yang boleh membahayakan nyawa.

Susu ibu sudah mencukupi?

Perlindungan melalui susu ibu sahaja tidak mencukupi. Bayi baharu dilahirkan mungkin menerima imuniti terhadap sesetengah penyakit (dalam bentuk antibodi) daripada ibu dalam tempoh beberapa minggu terakhir kandungan.

Bayi juga menerima antibodi melalui susu ibu. Tetapi, imuniti itu hanya melindungi bayi bagi penyakit yang ibu mempunyai pertahanan dan hanya bertahan beberapa bulan.

Kaitan pemberian imunisasi, perkembangan bayi, kanak-kanak

Bayi dan kanak-kanak sihat bebas daripada penyakit akan menjalani proses tumbesaran serta perkembangan normal.

Kesihatan yang baik membantu perkembangan fizikal, kognitif, bahasa, sosial, moral, personaliti dan sebagainya, selain membantu proses melatih dan mendidik anak mengikut keperluan bersesuaian dengan tahap kefahamannya.

Perkembangan dan aktiviti normal bayi atau kanak-kanak mengikut julat umur, contohnya boleh mencapai objek, mengangkat tangan pada umur antara tiga hingga lima bulan dan meniarap atau terlentang berusia dua hingga lima bulan.

Perkembangan bayi dan kanak-kanak merangkumi

Motor (pergerakan) kasar Motor (pergerakan) halus dan penglihatan Pendengaran dan komunikasi Kemahiran kendiri dan sosial Kognitif (minda)

Persekitaran, pemakanan dan keturunan turut mempengaruhi tumbesaran. Bayi dan kanak-kanak tidak diberi imunisasi berisiko mendapat penyakit cegahan vaksin seperti demam campak, difteria dan lain-lain.

Komplikasi penyakit akan mengganggu pertumbuhan dan perkembangannya. Kebanyakan penyakit berjangkit tidak ada rawatan khusus dan boleh mengakibatkan kesan sampingan, komplikasi teruk, kekal dan kematian.

Sebagai contoh, kanak-kanak dijangkiti penyakit polio boleh mendapat kelumpuhan kekal berpunca daripada virus polio menyerang sistem saraf.

Penyakit ini menular melalui tangan, makanan, air tercemar dengan najis daripada orang dijangkiti penyakit itu. Biasanya ia menyerang sistem saraf ke otot dan boleh menyebabkan lumpuh.

Kadangkala polio menyerang otot pernafasan yang menyebabkan kesukaran bernafas dan ini boleh menyebabkan kematian.

Pelbagai penyakit berbahaya

Campak berlaku disebabkan oleh virus demam campak. Penyakit tetapi boleh mengakibatkan komplikasi yang teruk seperti radang paru-paru, jangkitan otak (encephalitis), sawan, jangkitan telinga yang boleh menyebabkan pekak, jangkitan pada mata, jika tidak dirawat menyebabkan buta serta kematian.

Kematian paling berisiko berlaku kepada kanak-kanak terutama di bawah usia lima tahun dan mempunyai penyakit kronik.

Penyakit batuk kokol

Batuk kokol disebabkan bakteria Bordetella pertussis yang menjangkiti kerongkong dan saluran pernafasan, menyebabkan batuk teruk, kerap muntah dan mungkin berlarutan sehingga tiga bulan. Kematian kerap berlaku kepada bayi berumur bawah enam bulan.

Komplikasi batuk kokol yang teruk adalah sawan, pendarahan dalam mata, kerosakan atau radang paru-paru serta kerosakan atau radang selaput otak (meningitis).

Kurang zat makanan, kurang daya tahan penyakit

Kanak-kanak menghidapi komplikasi akibat penyakit cegahan vaksin ini perlu diberi perhatian serius kerana berisiko masalah kekurangan zat makanan, kurang daya tahan melawan penyakit lain, kurang aktif, mempengaruhi tumbesaran dan perkembangan kanak-kanak.

Kanak-kanak itu juga alami gangguan tumbesaran berisiko bantut dan mengganggu atau melewatkan perkembangan tumbesaran kanak-kanak.