Syor ringan hukuman banduan tunggu digantung
Kuala Lumpur: Kerajaan disaran meneliti langkah ke arah meringankan hukuman mati terhadap semua banduan yang kini menunggu untuk ke tali gantung susulan keputusan memansuhkan hukuman mati mandatori.
Pelbagai pihak, khususnya pakar dan pengamal undang-undang berpendapat, pemansuhan hukuman itu seharusnya turut terpakai kepada kes-kes yang telah diputuskan sebelum ini.
Presiden Majlis Peguam Malaysia, Karen Cheah Yee Lynn, berkata kerajaan disaran mengecualikan pelaksanaan hukuman mati terhadap lebih 1,359 banduan akhir yang sedang menunggu hukuman itu dijalankan sejak 2018.
Ini katanya, boleh dilakukan apabila kerajaan bekerjasama dengan Lembaga Pengampunan untuk memastikan hukuman ke atas banduan akhir terbabit diringankan dengan menukarnya kepada hukuman penjara.
“Pada masa ini, terdapat moratorium pelaksanaan hukuman mati bagi banduan. Kami menyokong agar semua hukuman mati ditukar kepada penjara, setimpal berat kesalahan dilakukan dan mengambil kira faktor mitigasi dan keadaan tersendiri yang menyelubungi setiap kes.
“Pelaksanaan hukuman perlu mengambil kira faktor peringanan dan situasi berbeza bagi setiap kes dan hanya selepas itu baru hukuman yang dikenakan adalah adil dan berkesan,” katanya dalam satu kenyataan, semalam.
Kelmarin, Menteri di Jabatan Perdana Menteri (Parlimen dan Undang-undang) Datuk Seri Dr Wan Junaidi Tuanku Jaafar memaklumkan, kerajaan bersetuju memansuhkan hukuman mati mandatori yang akan memberikan pilihan kepada hakim untuk menggunakan budi bicara dalam menjatuhkan hukuman.
Susulan itu, Perdana Menteri, Datuk Seri Ismail Sabri Yaakob turut menjelaskan, hukuman mati tidak dimansuhkan dan masih kekal namun perubahan dilakukan ialah memberi pilihan kepada hakim guna budi bicara dalam menjatuhkan hukuman.
Beliau berkata, langkah itu membolehkan hakim tidak lagi terikat dengan perkataan ‘mandatori’ bagi hukuman mati yang menyebabkan mahkamah tidak mempunyai pilihan, selain menjatuhkan hukuman gantung sampai mati seperti diperuntuk undang-undang contohnya dalam kesalahan mengedar dadah.
“Kita berpandangan setiap manusia perlu diberi peluang kedua. Jika ada dua pilihan (hukuman) dan dirasakan orang itu memang penjenayah tegar mengedar dadah sehingga menyebabkan ratusan ribu orang mati, boleh dihukum mati dan dibenar untuk jatuhkan hukuman mati,” katanya.
Yee Lynn berkata, Majlis Peguam menyambut baik keputusan kerajaan, namun menggesa pindaan perundangan bagi menggantikan hukuman mati mandatori dilaksanakan secepat mungkin bagi mengelak pertambahan lebih ramai pesalah dijatuhkan hukuman mati.
Pada masa sama, beliau berharap kerajaan terus bergerak ke hadapan dengan memansuhkan hukuman mati sepenuhnya daripada undang-undang negara, selaras ikrar yang dinyatakan kerajaan pada 10 Oktober 2018.
“Keputusan kerajaan adalah tepat dan berada di landasan yang betul, namun masih banyak perlu dilaksanakan bagi memastikan hukuman mati dimansuhkan sepenuhnya.
“Dalam konteks masyarakat yang maju, kita perlu memberi fokus pada rehabilitasi dan pemulihan kerana tidak banyak yang dicapai melalui hukuman penalti, selain memenuhi kehendak hukuman balas,” katanya.
Saranan sama disuarakan peguam, Kitson Foong bahawa kerajaan perlu meminda beberapa undang-undang dan peraturan bagi membolehkan banduan akhir membuat rayuan hukuman mati terhadap mereka.
Katanya, hanya Mahkamah Persekutuan berhak diberi kuasa meneliti semula hukuman mati yang dijatuhkan kepada lebih 1,359 banduan akhir, bukan Lembaga Pengampunan.
Sehubungan itu, katanya, kerajaan perlu meminda Akta Mahkamah Kehakiman 1964 (Akta 91), Kaedah-kaedah Mahkamah Persekutuan 1995 dan Kanun Prosedur Jenayah (CPC) untuk memberi kuasa tambahan kepada Mahkamah Persekutuan meneliti rayuan berkenaan.
“Akta 91 perlu dipinda bagi memberi kuasa tambahan kepada Mahkamah Persekutuan untuk mengkaji rayuan berhubung hukuman mati terhadap banduan akhir.
“Ini berbeza dengan proses rayuan di mahkamah sebelum ini. Rayuan yang dicadangkan tertumpu kepada hukuman sahaja, bukan sabitan kesalahan.
“Melalui pindaan ini, satu panel yang dianggotai hakim Mahkamah Persekutuan yang masih bertugas perlu dibentuk dan diberi kuasa untuk mengkaji rayuan untuk meringankan hukuman mati kepada hukuman penjara atau sebat.
“Beberapa undang-undang dan peraturan lain yang mungkin perlu dipinda untuk memberi kuasa tambahan ini termasuk Kaedah-kaedah Mahkamah Persekutuan 1995 dan CPC,” katanya.
Bagaimanapun, Kitson berpandangan Lembaga Pengampunan bukan pihak yang tepat untuk meringankan hukuman banduan akhir kerana peranan badan itu adalah mengampunkan sabitan kesalahan dan hukuman.
Beliau menegaskan kepentingan pindaan untuk memberi kuasa tambahan kepada Mahkamah Persekutuan kerana banduan akhir tidak akan tertakluk pada pindaan akta bagi memansuhkan hukuman mati mandatori.
Selain itu, katanya, jumlah individu yang disabit kesalahan dan dijatuhkan hukuman mati akan terus bertambah dalam tempoh pemansuhan hukuman mati mandatori berkuat kuasa yang dijangka mengambil masa antara lapan bulan hingga dua tahun.
“Pindaan akta untuk memansuhkan hukuman mati mandatori tidak akan berkuat kuasa secara retrospektif. Ertinya, ia tidak mengubah hukuman mati kepada banduan akhir ini.
“Mereka juga kebanyakan selesai proses rayuan ke peringkat tertinggi. Tanpa kuasa tambahan Mahkamah Persekutuan, banduan akhir ini tiada ruang merayu hukuman mereka,” katanya.
Kitson turut menggesa kerajaan mengumumkan pelaksanaan moratorium pelaksanaan hukuman mati secara rasmi, kerana beliau mendakwa masih ada hukuman mati yang dijalankan selepas 2018.
“Tiada sebarang pekeliling atau arahan rasmi mengenai moratorium ini. Pihak peguam hanya dimaklumkan hukuman ini hanya ditangguhkan bagi sabitan kesalahan di bawah Seksyen 39B Akta Dadah Berbahaya 1952.
“Dalam perbincangan dengan duta beberapa negara, saya dimaklumkan ada warganegara mereka yang disabit kes bunuh, masih menjalani hukuman gantung selepas 2018,” katanya.
Malaysia ketika ini melaksanakan hukuman mati mandatori bagi beberapa kesalahan, antaranya kesalahan terhadap Yang di-pertuan Agong, membunuh, mengedar dadah dan melakukan perbuataan keganasan, sementara pelaksanaan hukuman mati turut dikenakan bagi kesalahan lain mengikut budi bicara mahkamah.