Pemegang amanah kedaulatan watan

Sistem pemerintahan beraja atau ‘monarki’ adalah sistem pemerintahan yang tertua di dunia, wujud sejak lebih 3,000 tahun lalu. Contohnya kemakmuran tamadun Mesopotamia, Mesir, India, China termasuk Asia Tenggara, hasil daripada sistem pemerintahan beraja, sehinggalah lenyap disebabkan perebutan kuasa, penjajahan, konspirasi dan cetusan ideologi baru.

Kebanyakan pemerintahan beraja di Asia Tenggara bertukar kepada pengaruh kesultanan selepas kedatangan Islam.

Sejarah memperlihatkan umur kerajaan Melayu Islam menjangkau ribuan tahun. Institusi Raja-raja Melayu adalah institusi tradisional orang-orang Melayu paling lama, bersejarah dan penting dalam menghadapi pelbagai cabaran termasuk sejarah getir menghadapi kuasa asing seperti Portugis, Belanda dan Inggeris.

Kehadiran kuasa Eropah ke Tanah Melayu antaranya berpunca daripada persaingan institusi beraja. Pelbagai muslihat dilakukan untuk meruntuhkan institusi beraja di negara ini, dalam usaha kuasa Eropah meluaskan empayar masing-masing. Namun, institusi beraja kita masih terselamat walaupun terpaksa mengubah peranan raja daripada kuasa mutlak kepada kuasa berperlembagaan.

Pada masa ini, daripada jumlah 192 negara anggota Pertubuhan Bangsa-Bangsa Bersatu, hanya 43 negara masih mempunyai Institusi raja; Enam belas mengiktiraf Ratu Elizabeth II sebagai Raja Pemerintah di bawah sistem Raja Berperlembagaan, Enam belas negara lagi mengamalkan sistem Raja Berperlembagaan, empat sistem Raja Separa Autonomi, dan tujuh negara mengamalkan sistem Raja Secara Mutlak.

Institusi raja diluhurkan dengan sebaik-baik pendekatan dalam Perlembagaan Persekutuan dan Perlembagaan negeri yang menggabungkan institusi raja dengan institusi rakyat, berasaskan konsep raja berperlembagaan dan demokrasi berparlimen. Sepuluh peratus atau 19 daripada 183 Perkara di dalam Perlembagaan Persekutuan adalah perkara berkaitan raja.

Dari segi undang-undang, raja memainkan peranan penting dalam struktur kerajaan dan negara bangsa. Yang di-Pertuan Agong sebagai Ketua Utama Negara, ialah raja kepada seluruh Persekutuan dan secara undang-undang baginda menganggotai tiga cabang kerajaan yang terdiri daripada Perundangan, Eksekutif dan Kehakiman. Manakala Parlimen terdiri daripada tiga komponen, iaitu Yang di-Pertuan Agong, Dewan Negara dan Dewan Rakyat.

Yang di-Pertuan Agong berperanan menurunkan cap mohor kepada Rang Undang-Undang yang diluluskan Badan Perundangan. Baginda mempunyai kuasa memanggil, menangguh dan membubarkan Parlimen.

Baginda adalah Pemerintah Tertinggi Angkatan Tentera Persekutuan. Baginda juga berkuasa mengampuni dan menangguhkan sesuatu hukuman.

Baginda mempunyai budi bicara melantik seorang Perdana Menteri, berkuasa melantik dan membatalkan lantikan jawatan Menteri dan Timbalan Menteri, tidak mempersetujui permintaan membubarkan Parlimen, menitahkan supaya diadakan mesyuarat Majlis Raja-Raja untuk membincangkan keistimewaan, kedudukan, kemuliaan dan kebesaran Duli Yang Maha Mulia Raja-Raja Melayu.

Baginda juga diperuntukkan kuasa membuat pengisytiharan darurat serta mengisytiharkan apa-apa ordinan sekiranya kedua-dua Dewan Parlimen tidak bersidang secara serentak.

Atas nasihat Perdana Menteri, Baginda berkuasa melantik ahli Suruhanjaya Pasukan Polis dan menurut budi bicara setelah menimbang nasihat Perdana Menteri dan selepas berunding dengan Majlis Raja-Raja melantik ahli-ahli Suruhanjaya Perkhidmatan Awam dan Suruhanjaya Perkhidmatan Pelajaran. Majoriti ahli-ahli Majlis Angkatan Tentera adalah atas lantikan baginda.

Atas nasihat Perdana Menteri dan selepas berunding dengan Majlis Raja-Raja, baginda juga berkuasa melantik Juru Audit Negara, sementara Peguam Negara dilantik oleh baginda atas nasihat Perdana Menteri.

Pengerusi, Timbalan Pengerusi dan lima ahli Suruhanjaya Pilihan Raya dilantik oleh baginda selepas berunding dengan Majlis Raja-Raja dan baginda dipertanggungjawab untuk memastikan Suruhanjaya Pilihan Raya mendapat kepercayaan awam.

Dalam perkara-perkara bahawa baginda perlu bertindak atas nasihat, Baginda tidak harus rasa tertekan dan tidak semestinya memberi perkenan jika nasihat yang disembah bercanggah dengan tuntutan syarak, semangat Perlembagaan, undang-undang dan keadilan hingga memungkinkan berlakunya penindasan dan kezaliman.

Baginda juga bertanggungjawab sebagai penaung dan pelindung kepada hak keistimewaan orang Melayu dan Bumiputera serta kepentingan sah kaum lain. Baginda menjadi payung kedaulatan negara, yang memayungi secara saksama kepada setiap warga tanpa mengira kaum, agama, dan parti politik.

Baginda adalah Ketua Agama Islam bagi negeri baginda di samping berperanan sebagai Ketua Agama Islam di negeri-negeri Melaka, Pulau Pinang, Sabah, Sarawak dan Wilayah Persekutuan.

Amat besar peranan dan tanggungjawab Yang di-Pertuan Agong yang termaktub dalam Perlembagaan Persekutuan, bukan sekadar menyempurnakan tugas-tugas rasmi atau menurunkan mohor perkenan kepada setiap dokumen atau nasihat yang dipersembahkan, tanpa pilihan atau tanpa soal atas apa juga nasihat yang diangkat sembah kepada baginda.

Baginda berhak untuk tidak memberi perkenan sekiranya nasihat tersebut menyimpang daripada undang-undang atau hukum syarak atau memudaratkan negara bangsa.

Ketika situasi semasa yang berhadapan cabaran lebih kompleks dari pelbagai sudut, institusi raja tetap berdiri dalam keistimewaan dan keunggulannya tersendiri, dengan menggabungkan tiga tenaga utama iaitu institusi takhta; institusi demokrasi (Perlembagaan dan

undang-undang) dan institusi moral atas nama Islam.

Doa rakyat jelata setiap minggu di hari Jumaat, agar diberi kesejahteraan kepada Yang Di Pertuan Agong dan Raja-raja Melayu, berdaulat lagi mulia, gagah lagi perkasa, memerintah secara adil lagi saksama dan agar negara aman, sentosa, selamat lagi sejahtera. Doa rakyat jelata bukan sekadar permohonan mereka kepada Ilahi, ia juga merupakan seruan, peringatan dan harapan yang diletak kepada institusi Raja.