SAJIAN BAWA JANGKITAN
Penyakit bawaan makanan bukan penyakit yang biasa diketahui umum sehinggalah barubaru ini apabila timbul sekatan terhadap produk tembikai wangi (rock melon) dari Australia kerana didapati menjadi punca kematian tiga penduduknya serta menyebabkan puluhan lagi dimasukkan ke hospital akibat bakteria Listeria.
Sebelum ini pun Malaysia pernah menghentikan kemasukan dua jenama epal dari California, Amerika Syarikat, kerana isu serupa bagi mencegah berlakunya kes membabitkan penyakit bawaan makanan.
Perangkaan Pertubuhan Kesihatan Dunia (WHO) pada 2015 menganggarkan penyakit bawaan makanan disebabkan 31 agen termasuk bakteria, virus, parasit, toksin dan bahan kimia, mengakibatkan 600 juta kes atau hampir satu dalam 10 orang di dunia jatuh sakit setiap tahun lepas memakan makanan tercemar.
Ini memberi gambaran krisis penyakit bawaan makanan meruncing apabila sebahagian besar mangsa mengalami gejala cirit-birit teruk berpunca daripada tabiat mengambil makanan mentah atau daging kurang masak, telur, keluaran baru dan produk tenusu dicemari bakteria.
Tujuh bakteria penyebab penyakit bawaan makanan
1. Escherichia coli (E.coli)
Bakteria ini hidup dalam usus manusia dan ternakan ruminan seperti lembu dan kambing. Ia sering ditemui dalam daging yang kurang masak, susu segar dan jus. Antara tanda keracunan akibat bakteria ini ialah cirit-birit, sakit perut dan muntah berpanjangan selama lima hingga 10 hari.
Bagi menghindari bakteria ini, masaklah daging sebaik-baiknya, cuci buah dan sayur dengan air mengalir sebelum dimasak dan elak susu segar yang belum dipasteur.
2. Campylobacter
Bakteria berbentuk berpilin berkembang pada ayam dan lembu. Penyakit ini boleh merebak tanpa gejala ketara.
Biasanya pesakit menderitai ciri-birit hingga, dalam kes serius, tahap berdarah. Simptom lain ialah kejang, sakit perut dan demam.
Langkah pencegahan ialah masak daging sehingga benar-benar masak, cuci tangan menggunakan sabun selepas menyentuh daging dan pastikan peralatan memasak dikendalikan dengan bersih. 3. Listeria monocytogenes
Bakteria ini biasa ditemui di tanah dan air di samping makanan mentah, makanan proses dan susu yang tidak dipasteur. Ia juga boleh hidup dan tersebar pada suhu dingin.
Gejala jangkitan termasuk demam dan menggigil, sakit kepala, mual dan sakit perut. Ibu hamil lebih berisiko kerana boleh menyebabkan keguguran.
Elak jangkitan dengan mencuci bersih buah berkulit keras seperti tembikai sebelum dipotong. Peti sejuk dan ruang penyimpanan makanan juga harus kerap dibersihkan, serta pisahkan ruang makanan yang sudah dimasak dengan yang mentah.
4. Vibrio parahaemolyticus
Merujuk pada bakteria yang sering ditemui dalam makanan laut kerana habitat bakteria ini ialah air masin. Gejala biasanya berlaku dalam tempoh 24 jam iaitu cirit-birit, mual, muntah dan demam yang berlanjutan hingga tiga hari.
5. Toksoplasma
Gejalanya jarang muncul kerana sistem imun badan melindungi serangan parasit ini. Namun segelintir yang terdedah kepada jangkitan akan mengalami selesema, sakit kepala, badan tidak selesa dan demam.
Risiko lebih tinggi dialami ibu hamil kerana jangkitan menyebabkan kerosakan otak, mata dan organ lain pada janin. Punca biasanya sentuhan langsung dengan najis kucing terjejas, pengambilan daging mentah dan minum air tercemar.
6. Salmonella
Banyak ditemui dalam telur setengah masak, daging, sayur dan buah yang tidak dicuci bersih. Jangkitan menyebabkan gejala demam, cirit, sakit perut dan kepala. Kebanyakan orang akan pulih tanpa ubat tetapi boleh jadi serius bagi kanak-kanak dan penghidap penyakit kronik.
7. Norovirus
Virus penyebab gastroenteritis merujuk pada kesakitan pada perut dan usus, dan biasanya ditemui dalam makanan dan minuman rosak. Punca lain ialah sebaran oleh orang yang mengalami jangkitan virus terbabit.
Antara gejalanya ialah mual, sakit perut, muntah, cirit-birit teruk, sakit kepala, demam dan keletihan yang berlanjutan beberapa hari. Untuk mencegah, cuci tangan dengan sabun selain bersihkan permukaan bilik air dan tandas.
* Sumber: infosihat.gov. my dan lifestyle.kompas.com