Timpu durian Ranau nokotimpuun noh
durian (tupolo) id watas Ranau baino noktimpuun noh om ponginguntun ‘Raja Buah’ dino ogumu noh okitonan id pasar poingukab om garai-garai kouwaan posorili kakadaian dilo.
Ogumu dudumgang om sanganu kabun durian mangatag ontok wulan Kosiam (September) toi Koopod (Oktober) tabantalan paapharo do ‘Pesta Durian’ bogian Ranau sabap kapanahakan tuwa durian baino diti kosukup om koingkudi doti koowion Oktober.
Ogumu papadagang ngawi tuwa durian ih norumaan minomisunud, mantad podi kotimpuunon wulan Kosiam diti, kapanahakan tuwa durian noruhangan noh.
“Kosukup ino montok papaharo do Karamaian Durian (Pesta Durian) montok manahak kosiwatan kumaa momukabun ngawi tongokoodo mantad bogian Lamin Koundangan Pogun (DUN) Paginatan, Kundasang om Karanaan montok papadagang do tuwa durian diolo.
“Montok dogo, Karamaian Durian kangaam kopio pohoroon koowion wulan Kosiam toiko Koopod pogului koingkudi kouwaan korohian tulun togumu dilo,” ka di ponorikohon dudumagang tuwa durian kinoiyonon kakadaian Ranau Abin Mail mantad Kampung Lohan Ulu Ranau.
Tumanud dau, pialatan kawo toiko ‘klon’ tuwa durian di haro dagangon montok timpu diti kaamung noh D.24 Super, Mas Pahang, D.2, D.10, Durian Susu, Durian Punti, Dalit, Sukang, Susu Osilou, Musang King, Maraang, Tikar, Udang Merah, D.99 om susuai poh.
Pinongintangan doid Pasar Poingukab Kakadaian Ranau konihab nokoilo do suai mantad tuwa durian, haro nogi dagangon manggis, pulutan, mangga, luong/tawaran (jagung), punti, timadang om susuai poh dagangon miampai gatang di kangaam kopio.
“Papadagang yahai do mogisusuai kawo tuwa durian id garai diti miampai gatang di tapatut ih tantu kapanahak kasantaban ginawo kumaa momomoli ngawi,” ka di Tati Petronela Peter, 23, mantad Kampung Kandawayon.
Iso ih surita piniopuan di Rainah Juharin mantad Kg. Paka Dua, Lily Duasa mantad Kg. Puru-Puru, Undy Jainulah mantad Kota Kinabalu songulun mamaamajak tuwa durian, Dorimi Madukil mantad Kg. Kologon Ranau om Arinah Gundilou mantad Kg. Poropot Ranau.
Tumanud Petronela, kapanahakan ih dagangon diolo nopo nga mantad kabun sondiri om ih suai nopo nga bolion mantad momukabun ngawi posorili Ranau om Kundasang.
“Baino, norikot nodi timpu durian (monondurian) id watas diti om ogumu mamamajak mantad piipiro watas id Sabah korikot mamajak tuwa durian montok padagangon id tiyonon suai,” ka dau.