Nulud di Tatak Barambang
Tulun Momogun (native people) (okomoi toinsanan tinaru tongokoodo mogiigiyon sandad id pogun diti) minog do moboros boros tina (mother tongue) nung manu yolo apasi boros tina id pomogunan diti.
Koposion do tinaru nopo nga mantad do boros tinaru. Tulun mantad Malaya momusorou do boros diolo nopo nga rusod do tinaru (bahasa jiwa bangsa).
Tinaru momogun id pogun diti om pogun Sarawak nogi nadalaan kogumu nga sorokodo-kodo om boros tinaru dau au diolo gunoon moboros. Boros di au gunoon opunso do insan maso. Boros Kadazandusun om Murut no i nakaanu solug koposolimbaan id radio. Boros Kadazandusun kiharo kointoliban (superiority) ko mantad boros Murut om boros tinaru susuai tu boros Kadazandusun posuraton id surat naangayan (abar) kinoyonon miagal ko New Sabah Times, Daily Express om Utusan Borneo. Kosiwatan koposuratan dino okon ko minomoriyan do naanu do tinaru dino narait nga pinokianu do buruan diolo mantad do boyoon mongungulud surat abar dino om nasaga toi ko nakaakun isio tu pinokianu ino moyo kuasa pulitik. Tinaru i haro miagal ko Murut om Tatana minog do mokianu kasagaan mantad sanganu kapamansayan surat abar dilo narait do poposurat boros diolo miagal do boros Kadazandusun.
Puru pulitik kinoiyonon om watas tinaru diolo i milo tumboyoon mokianu kasagaan dino nga au yolo minokianu om mantad no dino do au o tinaru dino nakaanu solug kosolimbaan do koposuratan boros diolo id surat abar kinoyonon. Do namot au mokianu, au onuan dilo sanganu pamansayan surat abar do solug koposuratan id surat abar boros dino om nung haro daa monunurat mumbal papaatod sinuratan (articles) kumaa mongungulud surat abar dino, sinuratan dino au polobuson tu aiso o mongungulud mantad tinaru dino i poingkaraja id studio koponguludan surat abar dino.
Mantad dino haro duo kaantakan i milo pokionuon do tinaru dino narait mantad do sanganu surat abar kinoyonon. Kaantakan koiso, mokianu yolo moyo kuasa pulitik do solug koposuratan boros diolo id surat abar, om kaantakan koduo, mokianu yolo kasagaan do sanganu surat abar kinoyonon do mangaramit songulun mongungulud boros diolodo kumaraja id studio surat abar dino. Nga nokuro ma tu gisom do baino kakaal aiso boros tinaru dilo narait lumabus id surat abar i basaon daa tinaru dilo nung haro? Kobungou nopo nga mantad no do okudi doti tulun mantad tinaru dino do moboros boros diolo. Miagal di noboros ku di tiinu id sawat, boros tinaru di au gunoon (boroson) opunso do insan maso.
Boros tinaru Sungoi, Rungus om Lotud nopo nga sorohon do poingamung do boros Kadazandusun tu karangahan boros dino miagal i do karangahan Kadazandusun. Mantad dino do pokionuon mantad tinaru dino do monurat sinuratan kumaa mongungulud surat abar (boogiyan boros kadazandusun) miagal ko id Utusan Borneo.
Nung atampasi boros tinaru, agaras o kointutunan do tianru dino. Nga puru tinaru momogun au agaras sunduan manampasi boros tinaru sondiri.
Uhang diolo moboros boros Malaya om Indonesia mulong po do otitimung yolo atus paratus id labus kakadayan miagal ko maso tumimung monondig do tadau kaamatan, papaharo tadau piangayan, manaandak kinoulitan tadau kinosusuon om nogi do modsinding, sumambayang om manahak ponudukan Boros Kinorohingan id walai panambayangan. Sundung do miagal dilo, tulun momogun au i kopuriman do katagakon tinaru diolo mantad noh do au moboros boros tinaru sondiri. Tinaru momogun minog do osontol mokianu kasagaan koposolimbaan boros id radio, id surat abar om poingalib tosonong daa nung kaanu kasagaan koposolimbaan ababayan mambasa abar kinoiyonon id boros tinaru diolo id tv. Nga poingkuro kaanu yolo kasagaan nung au yolo mokianu om nung kaanu daa, nonggo di haro program diolo togumu i milo posolimboon id tv? Timpu baino diti kopuriman daa toinsanan tulun momogun id pogun diti om pogun Sarawak nogi do kogunaan manampasi boros tina id amung boros dilo tinaru tangagayo (big races) om yolo i ruminikot (immigrants) noopo id pogun diti. Nung kaanu daa yolo (tulun momogun) solug koposolimbaan om koposuratan miagal dilo narait, milo nodi daa yolo monupu sinding togumu, poposurat soginumu tua pomusarahan, totongonon, sundait, sisindiron, sudawil om suniba (susuyan toniba). Sinuratan dino milo pobuukon om posuraton id surat abar om sinding do sinupu milo porikodon id CD om sindingon id pantaan podsindingan miagal ko i pohoroon id Lamin Koisaan KDCA kopiondot kapangaramayan tadau tagayo kaamatan i pohoroon tikid toun id koduuduo pogun diti om pogun Sarawak.