Pertahankan budaya bangsa
Keharmonian seni igal dan sabod’ masyarakat Bajau Semporna
KEUPAYAAN masyarakat Bajau di Semporna mengukir budaya bangsanya ditonjolkan dalam tarian Igal-Igal.
Tari igal dipersembahkan kepada khalayak sebagai simbol budaya Bajau tanpa mengira batas umur. Gerak tari Igal sebagai persembahan mempunyai fungsi seperti ritual dan hiburan.
Bagi tujuan perubatan, igal ditarikan seiring dengan irama ‘tagungguk’ dan menggunakan alat muzik daripada kulintangan, gong dan tambul. Kalang ‘Luguk’ atau mantera Bajau juga dibaca dalam igal sepanjang ritual dijalankan.
Berbeza tujuan dengan hiburan, igal yang ditarikan semasa majlis keramaian dan Mag’LamiLami seperti majlis rasmi Regatta Lepa, majlis perkahwinan serta kesyukuran yang menghimpunkan ahli keluarga dan sahabat handai. Tari igal dipersembahkan oleh tuan rumah dan tetamu yang hadir di majlis berkenaan sekaligus menjadikan igal sebagai pengerat hubungan sesama keluarga. Dalam persembahan gerak tari igal, ‘Sangbai Igal dan Sabod’ adalah elemen bergerak seiringan dan pendorong kepada
penari untuk mempersembahkan Igal di khalayak. Penari akan merasa ketagih atau ‘tinagih’ jika sangbai lebih rancak dan kalang spontan menggambarkan peribadi penari. Penari dan penyanyi sangbai akan bertahan di gelanggang igal selama 5 hingga 10 minit jika kalang bersesuaian. Sabod’ berupa pemberian kepada penari mempersembahkan tarian igaligal di khalayak. Budaya pemberian sabod’ adalah simbol atau tanda hormat daripada tuan rumah kepada tetamu yang sudi menghadiahkan tarian igal. Biasanya, sabod’ diberi dalam bentuk wang ringgit dan disisipkan di jari penari mengikut kemampuan tuan rumah dalam majlis karamaian.
Mengikut adat kepercayaan Bajau terdahulu, sabod bukanlah satu rasuah atau sogok diberi kepada tetamu yang hadir. Ia umpama pemberian ikhlas kerana sesetengah pengunjung datang dari pedalaman semata-mata untuk memeriahkan majlis keramaian. Wang sabod’ diperolehi secara tidak langsung meringankan beban mereka untuk membiayai kos pengangkutan bas dan perahu. Informan Jumain Umar menganggap pembudayaan sabod’ sebagai satu usaha murni untuk memberi penghargaan kepada penmemeriahkan jun g hadir majlis. “Pemberian sabod tidak semestinya dari tuan rumah sahaja, pengunjung lain yang hadir juga boleh memberi sabod’ jika terpegun den- gan gerak tari igal dipersembahkan,” jelasnya. Rosminang Jalali melihat sabod’ sebagai pendorong kepada kanak-kanak yang mula belajar untuk mempersembahkan igal.
“Biarpun hanya mendapat sabod’ seringgit, ia menjadi satu kepuasan bagi mereka untuk terus mengalai.
“Selain mendapat hadiah, golongan dewasa gembira apabila melihat kanak-kanak menjinak-jinakkan diri dalam tari igal dan mempertahankan budaya igal tinggalan nenek moyang,” katanya.
Mengikut adat kepercayaan Bajau terdahulu, sabod bukanlah satu rasuah atau sogok diberi kepada tetamu yang hadir. Ia umpama pemberian ikhlas kerana sesetengah pengunjung datang dari pedalaman semata-mata untuk memeriahkan
majlis keramaian.