Monaco-Matin

Natale d’ün tempu fà

- PAULETTE CHERICI-PORELLO Presidenta unurària d’u Cumitau Naçiunale d’ë Tradiçiue Munegasche

Tempu fà, ë famiye se reünivun per passà ë Feste de Natale ünseme. Se cumençava i preparativ­i i primi giurni de dicembre. Ë done redrissuse favun `na grande puliçia ün casa, a pussiera era scacià finta ünt’i canti e i cantui, tütu era lüjente de çira, ë tendine gianche, amidunae de frescu, pendëvun, bele düre, a ë fenestre. Per Santa Bàrbura, u  de dicembre, se semenava ë lentiye ünte de picine pignate de terra coeta ; tüti giurni furëva ë aigà cun gàribu ; per Natale erun devegnüe de ciantine tènere e verde che metèvëmu ünt’u presepi a custà d’u bambìn Gesü. Versu a mitàn d’u mese, u pàire de famiya cumënçava a fà u presepi ; era ün travayu longu e minüçiusu : pintà rë muntagne sci’u papè grisu, pintà ru celu, fà ë stële cun u papè d’argentu d’a ciculata, preparà ë casëte de cartùn cun ë picine fenestre che se droevëvun e se serravun, traçà i camìn, poei mëte ë ghirlande, i santui, pende a l’àrburu de Natale ë caramele, ë peçe d’oru ün ciculata, ë papiyote, ë mandarine. Qarche giurnu prima de Natale, tüt’ë done d’a casa passavun a ciü grande parte d’u tempu ün cüjina, semiyavun a tante abiye afanae. Furëva preparà u pastu magru d’a vigìlia (merlüça o stocafì cun u coru e i barbagiuàn) e poei, per u grande pastu de Natale, cadüna metëva tütu u so coe e tüt’a so’ sapiença per, segundu a so’ bursa, dà u ciü de pieijè pussìbile aigrandiea­ipicìn.E qandu tüti erun setai a u viru d’a grande tora, che de cançue, che de ride, che de stòrie ! Ma, a u mumëntu d’i treze früti, i fiyoei, ë burnache cine de caramele e u stoemegu ün pocu regirau, nun speravun àutru che de se ne scapà vite vite versu i giüghëti noevi ch’i asperavun a u pen de l’àrburu. Qante bele Feste de Natale ò passau… tantu che i parenti erun a tora per achëlu famusu pastu che nun finiva mai, nui àutri, fiyoei, ünventàvëm­u tanti e tanti gioeghi cun i modesti regali ch’avèvëmu truvau ünt’a scarpa ra matìn d’achëlu giurnu unde cada ura che passava ne purtava ün amüsamentu, ün pieijè, üna carëssa, ün baijìn.

Newspapers in French

Newspapers from Monaco