Ë capele de l’Imacülata

Achëstu düjanoeve de nuvembre, giurnu d’a Festa Naçiunala, â Catedrala de Mùnegu è celebrà a messa sulana d’açiùn de gràçia cun u Te Deum. A cunstrüçiùn d’a Catedrala, dedicà â Madona de l’Imacülata, è stà üntrainà u sei de zenà d’u , a u postu d’a veya gèija San Niculau unde ghe stava già üna capela laterala dedicà â Madona de l’Imacülata, e è stà cunsacrà u unze d’u mese de San Giuane d’u . L’Imacülata Cunceçiùn è u privilègiu segundu u qale, d’u fatu d’üna gràçia ecessiunala, A Madona serëssa nasciüa sença u primu pecau. Se trata d’ün dogma d’a Gèija catòlica pruclamau u oetu de deçembre d’u  da u papa Piu IX ma è üna credença che esistëva già da tantu tempu.

Degià, ünt’i sèculi XVIII e XIX, sciü d’a Roca, â Cundamina e tambèn a Munte Carlu, capele privae erun cunsacrae â Madona de l’Imacülata : A prima capela è stà ereta da u Pudestà Jacques Antoine de Millo, sci’a Roca ünt’a so’ casa d’u carrùgiu sutràn, a u levante d’u furnu d’a Cunfreria d’u Rusari. È difìcile d’a sitüà cun preçisiùn ma sta capela è stà auturizà cun u bulu d’u  d’avrì d’u  e benejia prubabilmente a u mese de nuvembre d’u  da u cüratu Vento. A segunda capela dedicà a l’Imacülata stava carrùgiu d’i Maui (ancoei carrùgiu Emile de Loth), sempre sci’a Roca, ünt’ün demani catau da u picìn fiyu d’u pudestà de Millo. Se ghe celebrava a messa u oetu de deçembre e a famiya de Millo distribüiva u pan benedëtu dopu l’ufiçi (tradiçiùn mantegnüa da l’Arcicunfreria d’a Misericòrdia a sëra d’u venardì santu). Ciü tardi, a u stëssu postu, è stà ereta a capela d’u culege San Carlu (ancoei a Meria) creau da u primu vëscu de Mùnegu Munsignù Theuret e dedicà a l’Imacülata. Se rapelamu che Guillaume Apollinaire è stau alievu d’achëstu culege unde à fau prova d’üna vera pietà e è devegnüu segretari generale d’a Cungregaçiùn de l’Imacülata Cunceçiùn d’u culege.

Üna terça capela è stà ereta ancura d’a famiya de Millo che, dopu avè vendüu a pruprietà d’u carrùgiu Sutràn, avëva catau ün predi â Cundamina ünt’u carrùgiu ciamau ancoei d’u stëssu nume. Gh’an fau bastì üna picina capela dedicà a l’Imacülata e benejia ün . Achësta capela è stà destrüta versu l’anu  per ghe fà bastì a u postu üna casa (ancoei, u  carrùgiu de Millo).

Ünfìn a famiya Griois à fau erige üna capela dedicà a l’Imacülata ünt’a so’ pruprietà d’a Vilà Auguste a u punente d’u Platò d’ë Spelüghe ün  (ancoei carrùgiu d’a Costa). È stà drüverta a u cültu sulu per üna trentëna d’ani e è stà destrüta per bastì l’otel Hermitage â fin d’u sèculu XIX.

U oetu de deçembre se celebra sempre cun fervù l’Imacülata Cunceçiùn ma tambèn, cun a prufescia d’u Votu, se cumemora u votu ch’avëvun fau u Prìncipu Unuratu II e i Munegaschi per rengraçià a Madona d’avè liberau Mùnegu da l’epidemia d’a pesta d’u .