A ferma dou Pian
À Pauline et Georges Passeron. : Mentan, vila martira, coumença ra soua recoustrucian e ou sen saut en avanch, moudernista vers u « anne formica » en ausent laishà darraire d’ella rou souvenì de sta guerra afrousa.
Paulina e Georgi Passeron devenan u metalhé dou predi privà dou Pian que poussede una de branque d’u Bellando de Castro, una familha que a dounach à Moùnigou de gouvernatoù, de noutari e un courounelou stacà au siervici du Prènchipi Carlou Ters e Albert Primou. Aquestu fermié stan ent’ una casa bassa e rùstica qu’i sierve d’abitacian dame un stajou atenent. Poussedan vech vaque. Ben qu’à r’épouca n’i siegan que poc de vature, u pichoù Passeron, Rainié (), Gerard (), Chantala () ajuhan souven u se parente pèr fà traversà ou Boulevar de Garavan ent’e bèstie pèr menà-re à pasturà ente r’aurivéa maestousa dou Pian utilisàia à ra soua usança soureta en foara dou temp de campage d’ aurivage. A ferma du spousi Passeron a despareishù en setembre .
Dame quarque fotografìe retrovàie, acò san de pesse da vita d’u se parente que Chantala Paoloni, naishùa Passeron, nou envita à descurbì. Ru vehema dù au travalh da ferma… Pèr sa Mamà Paulina, pa de màquina da lavà ! Ou lussou es a tina da bugàia pèr fachilità ou travalh e fà bulhì r’aiga ; e taque marrìe san levàie dame ou savan de Marselha e dame ra massa de boasc o dame ra peira. Una vota pèr semana, ra tina da bugàia sierve tamben de bagnoara pèr pilhà ou bagn familiale, cadaen à ou sen girou. Pèr secà ou linge car stènde-rou foara en miej du campi, acò dame u enfante que se ralegran ent’e cambe, particoularment JouanPàulou, ou pichan caganchou naishù en … Galeja encara rou proufum du lençoue dintre da memòria de Chantala ? Counservan aishì de bele imàgine de tempe-fà ? Aquele de r’enfança e d’un Mentan pèr sempre despareishù ! Ancùi un parc de staciounament autoumoubile reservà à r’Istitutou Medico-Pedagougicou Bariquand Alphand situà à coustà, a rempiaçà ra ferma Passeron.
Mi, meme m’en avisou d’aquele apress-diernà douna, laishent a carriera dou Casté-Vielh ent’ a VilaVielha dam’ a mìa bidola pichouna bugnàia servent de pignatan dou lach, anava dame fiertà soubre ou camen que me menava fint’ a ferma Passeron, just au soubran dou Parc dou Pian ; ailì s’a bounda da poarta dou stajou audourant, pèr una manàia de pichoù sòu avìa ou men litre de lach fresc - encara tépidou – apress a trata de bèstie. Puhi retornava à pourtà ra bevenda preciousa à ma maire. Pran de pichoù à r‘entorn en fasìan istess e se shalavan vourentìe de ‘sta courvéa pichouna.