Monaco-Matin

Pèr u Santi

-

Aquelou temp, cuenta Andriéu Compan, marca una pausa ent’ou travalh da terra, a bugàia, ou cujhì e autre siervici da casa. Noun carrìa nan viajà o randouneà. A velhada tra parente e vesì permetìa de n’avisa-se du mouarte de r’annàia.

Avant a nuech dou 31 d’óutoubre, que ven vitou ent’aquesta stajan, eran spreishà de semenà ou gran e piantavan e fave e ensarate pèr mete-re ben à sousta da vermina. « pèr u Santi, ou gran ese semenà, fruche, tartìfoule e ven san dintrà ». Istess, carrìa curbì d’una canissada ou piantìe de mahousse e du erbourete nan encara ensertà. D’autre piante devìan esse palhàie pèr serva-re dou frei e fasìan a culheta de darrìe fruche « pèr u Santi, avant ou scù, u coudoù san mahù ». Un past sèmpliche marcava a fen da festa du Santi : u cese au maigre dame de fuelhe de sàrvia e una béla rasada d’ueri d’auriva ; o encara una castagnada que se spartishav­an familha e amigue.

Da segù, que d’usance du nòastre vielhe san despareish­ùe au jorn d’ancuhi. Una festa encara chelebràia dame pran de fervoù. Pareishe que, d’un temp, en païs nissart, a vìjhita au Casté se fasìa en dou jorne : ou primou, se neteava e toumbe, e e fioù se pourtavan ou lendeman. Pareishe tamben, que pèr a festa, carrìa cambià u lençoùe de tout’ u lieche, pèr óunourà u antenate mouarte que revenerìan, de nuech, veire a familha ! Noun se travalhava pèr ou jorn du mouarte. Se cuenta qu’un pescahoù mentounasc, a trovà ente soue rese una testa de mouart qu’i a tacà-lite de travalha aquestou jorn !

Jan Ansaldi, ou poueta mentounasc, a scrich : « R’ome noun vive ben quoura piata ra mouart qu’es ben ra fen dou viage e ra quietà dou pouart. Cu mesura soun temp proufita de soue oure e noun perde ra vita à sempre fà ou mourre. U Viélhe de Mentan an capì ste lecioù qu’an scavà re soue toumbe rasent e abitacioù. »

Jean-Louis Caserio

Félibrige Majoral

 ?? (Crédit photo R Osicki) ?? Couleur d’automne.
(Crédit photo R Osicki) Couleur d’automne.

Newspapers in French

Newspapers from Monaco