Column Bavo Galama

Een mooi ontworpen stuur is een sieraad voor elk interieur. Er zijn heel wat prachtige exemplaren ontworpen de afgelopen 100 jaar. Maar tegenwoordig zien ze er allemaal hetzelfde uit. Een in gietschuim gegoten cirkel met een dikke kunststof doos in het midden. De komst van de airbag heeft van alle stuurwielen een eenheidsworst gemaakt. Aan weerzijden van de airbag zitten tegenwoordig bij elk merk standaard de knoppen van de telefoon, de radio en de volumeregeling en eventueel de cruisecontrol. Ik zag toevallig op de TV een serie getiteld HowIt'sMade. Daarin werd het fabricageproces van een stuur getoond. Dat is nog een hele operatie! Om al die knopjes van de stuurbediening te laten functioneren, moet er allereerst een dikke kabelboom in worden geplaatst. Dan moet die airbag met zijn ontploffingsmechanisme er nog in worden gemonteerd. En om de claxon te bedienen, moet die plofdoos ook nog ingedrukt kunnen worden zonder dat-ie explodeert. Het stuur-in-wording passeerde talloze afdelingen en tientallen technici die even aan alle aansluitingen mochten prutsen. Aan het eind van het item werd met trots het kant-en-klare eindproduct getoond: een slaapverwekkende ronde homp kunststof. Middenin prijkte het embleem van het merk. Twee in metallic lak gespoten stukjes sierplastic moesten er tevergeefs nog wat van proberen te maken. Het zou een goeie quizvraag zijn voor autokenners: herken een willekeurig maar recent stuur zonder merkembleem. Dat gaat veel deelnemers de kop kosten. De terreur van de airbag is er ook verantwoordelijk voor dat je nooit meer een nagelnieuw sportief model ziet, lekker vet aangekleed, dat ook is voorzien van een lekker kek sportstuurtje. Zo eentje van gelakt hout met platte lichtmetalen spaken waar ronde gaten in zijn geboord. Waarom er sinds mensenheugenis ronde gaten in een sportstuurtje moeten zitten, is mij eigenlijk een raadsel. Is dat ooit bedacht door een doorgeslagen snelheidsduivel die los ging met een boormachine om een extra gewichtsbesparing te bereiken van zeker 32 gram? Of is het de bedoeling dat die gaten meer zicht op de tellers van het dashboard opleveren? Wie het weet, mag het zeggen. Alweer een goede quizvraag. In de begintijd van de automobiel was het stuur niet meer dan een gietijzeren geval waarmee ze op een stoomschip waterleidingen dicht of open draaiden. Heel voorzichtig

HET STUUR KWAM ALS EEN SOORT STOFZUIGERSLANG UIT HET DASHBOARD.

begon een ontwikkeling. Veel vooroorlogse klassiekers zijn in het bezit van een groot houten stuur met vier ijzeren spaken. Als je achter zo’n stuur zit, geeft dat een vreemd gevoel van desoriëntatie. Je weet nooit in welke positie de wielen staan. Het stuur met drie spaken gaf al meer houvast wat dat betreft. Na de oorlog waren twee spaken al voldoende, zoals bij de Lelijke Eend en de Volkswagen Kever. Die van de Kever was niet meer van ijzer, maar van bakeliet (denk ik) met van die ribbeltjes er in. Prachtig! Ik herinner mij nog een aantal andere fameuze stuurwielen uit het verleden. Het overbekende enkelspakige stuur uit de Citroen DS. Die kwam als een soort stofzuigerslang uit het dashboard. Alleen aan de onderkant was het aan het wiel verbonden en als kind vroeg ik me al af of dat wel genoeg was. Zou die dan aan de bovenkant niet heel erg door kunnen buigen? Het was slimmer ontworpen dan ik in die tijd in de gaten had. De chauffeur kon de tellers op zijn instrumentenpaneel ongehinderd bekijken door al die open ruimte in dat stuur. Dan had je nog dat ‘diepe’ stuur van de originele Mustangs. Om de claxon in het midden te bereiken, moest de chauffeur ongeveer zijn arm tot aan de elleboog door het dunne wiel heen steken. Nu bestaan er geen dunne exemplaren meer. Ze zijn allemaal even dik. Meer grip, stroef materiaal, veiligheid, voorschriften, bla bla bla ... Ontwerpers lijken er ook geen moeite meer voor te doen. Wellicht investeren ze geen tijd en moeite meer in het stuur. Zijn tijd zit er dan ook bijna op. We gaan op weg naar zelfrijdende auto’s. Computers nemen weldra de besturing van ons over. Voor noodgevallen verschijnt er straks misschien op het scherm een virtueel exemplaar. Als de computer dat toelaat tenminste, want die neemt sowieso ons leven over. Het is inmiddels wel duidelijk: we gaan stuurloos de toekomst tegemoet.