Fotograaf als beroep

Bij menig amateurfotograaf rijst vroeg of laat een keer de vraag of hij van zijn hobby ook zijn beroep kan maken. Hier volgen wat tips op weg naar het bestaan als zelfstandige.

Tips om van je hobby je beroep te maken.

Deze opmerking heb je vast weleens gehoord: „Jouw foto‘s zien er altijd prachtig uit. Ooit overwogen om beroepsfotograaf te worden ...?“Misschien is deze gedachte al eens in je opgekomen. Maar hoe ziet dat bestaan er nou eigenlijk uit? Hoe is het om fulltime als fotograaf te werken, je eigen zaak te hebben en daarvan rond te komen?

Voor mensen met deze vragen hebben we zowel goed als slecht nieuws. Het goede nieuws is dat in principe iedereen in Nederland als zelfstandig fotograaf kan werken, ook zij die geen professionele opleiding hebben genoten. Het slechte nieuws? Het is hard werken en er komt meer bij kijken dan alleen mooie foto‘s maken. Als zzp‘er (zelfstandige zonder personeel) ben je namelijk ondernemer. In die rol heb je veel extra werkzaamheden die niets met je hobby te maken hebben, zoals boekhouding, acquisitie en marketing. Al snel ben je zo‘n tachtig procent van de tijd hiermee bezig. Bovendien ben jij er als eigenaar van het bedrijf voor verantwoordelijk dat alle rekeningen maandelijks worden betaald. De zekerheid van een vast inkomen over langere periode heb je niet. Af en toe zul je klussen moeten aannemen die minder interessant zijn en minder voldoening geven. Dat betekent dus ook dat je op het gebied van creativiteit en artistieke vrijheid concessies moet doen. Maar natuurlijk biedt het zzp-bestaan ook

veel voordelen. Zoals het voorrecht je werktijden zelf in te delen, zelf de locatie kiezen waar je werkt en natuurlijk de hoeveelheid werk die je aanneemt. Voor bijvoorbeeld ouders met kinderen is dit aantrekkelijk, om zodoende werk en gezin beter te combineren. En ook financieel kan het werken als zelfstandige lonen. En toch wordt bijna geen enkele fotograaf echt rijk van zijn foto‘s, maar wie voldoende opdrachten binnenhaalt en goede tarieven hanteert kan er zeker goed van leven.

Wanneer kun je het beste beginnen?

Voor veel mensen in loondienst klinken de voordelen van het werken als zzp‘er in eerste instantie aantrekkelijk. Voordat je deze sprong waagt, zijn er twee belangrijke dingen om rekening mee te houden. Ten eerste moet je er het juiste type voor zijn. Dus het type bij wie de intrinsieke motivatie goed is, met financiële onzekerheid kan omgaan en kwaliteit levert. Als je deze eigenschappen niet beheerst, is dat niet erg. Niet iedereen die plaatjes schiet, hoeft ook meteen beroepsfotograaf te worden. Vaak halen hobbyisten zelfs meer voldoening uit fotografie. Maar voor wie zich echt geroepen voelt, kan het werken als zelfstandig fotograaf aantrekkelijk zijn.

Tweede punt is dat je niet overhaast van start moet gaan, maar doe het stap voor stap. Begin na het inschrijven van je eenmanszaak bij de Kamer van Koophandel bijvoorbeeld met fotografieopdrachten - in de avonduren of het weekend - naast je huidige baan. Hoe worden je foto‘s door jouw opdrachtgevers beoordeeld? Zijn ze tevreden? Bevelen zij jou aan bij andere partijen? Daaruit valt op te maken hoe goed je in de markt ligt. Als het aantal aanvragen en opdrachten gestaag toeneemt, kun je besluiten om fulltime als zelfstandige verder te gaan. Anders kies je ervoor om gewoon af en toe een klus te doen en zodoende een leuke bijverdienste te hebben. Voordat

“Het is aan te raden om al voor het oprichten van je onderneming op zoek te gaan naar een boekhouder of belastingadviseur.”

je je eigen bedrijf opstart, doe je er verstandig aan een marktanalyse te doen. Het is belangrijk dat je onder meer weet welke onderwerpen veelgevraagd zijn en hoe jij je kunt onderscheiden. Wil je trouwfotografie doen? Waarom zou het bruidspaar dan uitgerekend voor jou kiezen? Wat maken jouw foto‘s, jouw diensten zo bijzonder? Het gaat echt niet alleen om het tarief. Voor kwaliteit is iedereen bereid te betalen. Je moet potentiële opdrachtgevers echter ook kunnen overtuigen. Dat kan door het overleggen van een fraai portfolio met eerdere fotoreportages en ook referenties van voorgaande opdrachtgevers. Om jouw aanbod voor de klant aantrekkelijker te maken kun je een aantal extra‘s bieden, zoals een collage van de te maken trouwfoto‘s of een video-opname van de bruiloft. Zoals je ziet zijn er dus veel manieren om je op de markt te onderscheiden.

Een boekhouder zoeken

Zoals eerder verteld, moet je je als zelfstandig fotograaf met dingen bezighouden die niets met de kunst en lol van het fotograferen te maken hebben. Zoals de rechtsvorm van je onderneming. Vanwege de aansprakelijkheid is dit heel belangrijk. Het maken van dergelijke keuzes kan voor een beginnende zelfstandige heel lastig zijn. Daarom is het advies om al voor het oprichten van je onderneming op zoek te gaan naar een boekhouder of belastingadviseur. Die kan aangegeven welke rechtsvorm het beste bij jouw bedrijf past en adviseert ook op andere vlakken, zoals het op juiste wijze factureren en wanneer en hoe je belasting afdraagt. Daarnaast wijst een boekhouder jou op fiscale voordelen waarvan je kunt profiteren, waaronder het (deels) terugvorderen van gemaakte kosten.

Het juiste tarief bepalen

Veel fotografen weten niet hoeveel ze voor hun diensten moeten vragen, welke prijs de norm is. Te vaak spreken ze in het begin een willekeurig vast bedrag af met hun opdrachtgever, helaas stellen ze zich daarbij te bescheiden op. Eigenlijk is de volgorde heel simpel: reken eerst uit hoeveel kosten je

jaarlijks hebt. Zoals de maandelijkse huur van het kantoor, elektriciteit, internet, ziektekostenverzekering, bureaumaterialen, pc, fotoapparatuur (als je alle materialen reeds hebt, moet je inschatten wanneer je deze dient te vervangen). Vergeet daarmee niet ook de allerkleinste uitgaven in het overzicht mee te nemen. En vanzelfsprekend al het andere dat je in het dagelijks leven nodig hebt: van bioscoopbezoek tot de aanschaf van levensmiddelen. Als eigenaar van een eenmanszaak moet je in kaart brengen wat je verwachte omzet is en welk bedrag je opzij moet zetten voor btw en inkomstenbelasting, vakantie, pensioen en ook nog reserves. Dit totaal deel je vervolgens door het jaarlijkse aantal werkdagen. Niemand werkt in een kalenderjaar 365 dagen, dus je moet vrije dagen incalculeren. Plan naast weekenden ook feest- en vakantiedagen in en een aantal extra dagen vanwege onverhoopte ziekte. Houd er bovendien rekening mee dat je lang niet alle werkdagen volledig wordt ingehuurd. Zo kan het op een achturige werkdag eens voorkomen dat je twee of drie roostervrije uren hebt, doordat een afspraak niet doorgaat. En je hebt te maken met opdrachten waar de werktijden nogal onregelmatig zijn. Bij trouwfotografie bijvoorbeeld ligt de piek vooral in de zomerperiode en in weekenden.

Je ontvangt een nettoloon voor een achturige werkdag. Het uurtarief zou rond de 75 euro moeten liggen. Dit bedrag lijkt misschien hoog, maar daarmee kun je net alle kosten dekken. Want na het afdragen van belastingen en de kosten voor onder meer ziektekostenverzekering is het totaal alweer een stuk minder. Houd daar dus rekening mee. Heb je hoge materiaalkosten? Dan moet je simpelweg een hoger tarief rekenen. Op internet staan diverse rekenmodellen te vinden om het uurtarief als zelfstandig fotograaf te bepalen. Veel software rekent direct uit hoeveel je wekelijks dan wel dagelijks moet verdienen. Ongeacht de uitkomst kun je altijd proberen om op je kosten te besparen. Als je daarin slaagt, zul je nog lang plezier aan het beroep fotograaf beleven.

“Het uurtarief zou rond de 75 euro moeten liggen. Dit bedrag lijkt misschien hoog, maar daarmee kun je net alle kosten dekken.”