Straatfotografie volgens Ahmet Polat

Ooit trok Ahmet Polat met zijn eerste camera, een Canon AE1, letterlijk de wijde wereld in. Tegenwoordig is hij onder meer mode- en documentairefotograaf, maar alle fotografische disciplines komen volgens hem samen in de straatfotografie. Wij spreken hem nadat hij net een week in New York heeft gefotografeerd en gefilmd.

Je bent onder andere mode- en documentairefotograaf. Wat trekt je nou juist aan in straatfotografie?

Ik denk dat straatfotografie de basis is van alle andere disciplines. Straatfotografie is zowel landschappen, architectuur als portretten. Alles gebeurt op straat. Ik denk dat elke fotograaf die zijn eigen vak serieus neemt en zichzelf wil blijven ontwikkelen, altijd terug moet naar de basis. Dus ik fotografeer altijd weer op straat, waar ik ook ben.

Toen ik Fotograaf des Vaderlands was, was het thema ‘Kijk, mijn straat!’ Ik reisde door heel Nederland – van Den Haag tot Roosendaal, Fijnaart en Groningen, Utrecht, Enschede, Tilburg, Breda, Amsterdam, Rotterdam ... Ik ben dus al die stedelijke maar ook kleine dorpjes gaan fotograferen. Daardoor had ik binnen een jaar weer in de gaten hoe het ervoor staat in Nederland en waar we heen gaan. Dat is ook het bijzondere aan straatfotografie: dat je écht contact kan maken met je omgeving. En dat is denk ik de grootste uitdaging.

Hoe pak je het aan als je op straat bent? Hoe reageren mensen?

Meestal reageren mensen niet, ze kijken ook niet naar elkaar. Maar als ik met mijn camera bezig ben, zouden mensen ook nog kunnen denken dat ik een toerist ben. Iedereen is wel camera’s gewend. Maar als je écht contact wil maken met mensen, dan moet je toch op mensen afstappen. Ik fotografeer vaak met groothoek, dus 28 of 35 mm en maximaal 50 mm.

Als je op straat fotografeert, ben je altijd bezig met wat er speelt in de samenleving. Fotograferen op straat is niet alleen maar plaatjes schieten, maar ook het gesprek aangaan. In elke stad, in elk dorp leeft er iets anders.

Als je goed om je heen kijkt en je gaat fotograferen, dan krijg je de verhalen die je via het nieuws of Twitter meekrijgt op een heel andere manier binnen. En dat vind ik anno 2019 nog steeds heel bijzonder aan de straatfotografie: het blijft fris en vernieuwend. Het gaat er niet om of iets zwartwit moet zijn of dat je met een groothoek moet werken. Niks moet, maar het gaat erom dat je openstaat voor wat speelt in je omgeving.

Eén van de thema’s die terugkeren in je werk is de invloed van het verleden op het heden. Hoe verbeeld je dat?

Geschiedenis is voor mij een fundament van het vertellen van verhalen. Ik ben momenteel bezig met een verhaal over de Tweede Wereldoorlog in Nederland en dat verhaal probeer ik te laten landen bij jongeren. Dat heb ik samen met Museum Hilversum vorig jaar ontwikkeld tot een heel mooi project. Met jongeren zijn we op straat in de wijken in Hilversum en in ‘t Gooi re-enactments gaan doen – verhalen die zich hebben afgespeeld op verschillende plekken. Op basis van die verhalen is een heel lespakket ontwikkeld. Uiteindelijk krijgen de kinderen een soort cursus fotografie, maar dan heel specifiek op basis van die verhalen. Daar zijn we nu landelijk mee bezig.

Fotografie komt iedere keer op verschillende manieren terug – in de onderwerpen die ik zelf doe, in de lessen die ik creëer, of

“Dat is het bijzondere aan straatfotografie: dat je écht

contact kan maken met je omgeving.”

de workshops die we doen. Ik heb natuurlijk ook mijn beroepspraktijk als fotograaf, maar ik merkte dat ik zelf heel veel behoefte had om alle lessen die ik geleerd heb en alle workshops die ik doe in een platform aan te bieden. Daarvoor is de stichting Studio Polat opgezet, die zich vooral bezighoudt met dit soort sociale thema’s. Door middel van lestrajecten, tentoonstellingen en lezingen willen we mensen hierin meenemen en activeren.

Fotografie gaat ook over techniek. Ben je eigenlijk het type fotograaf dat graag over techniek praat?

Ik ben het type fotograaf dat alles uitzoekt en het er niet over heeft. Ik merk dat er een heel grote groep is die zich vasthoudt aan techniek. Veel fotografen zijn bezig met de hoeveelheid pixels en dergelijke, dus ik probeer met mijn verhalen een beetje ruimte te creëren voor storytelling. Wat wil je nou precies vertellen? Welk verhaal wil je overbrengen? En wie is je publiek? Daar wordt heel weinig over gesproken.

Al staat het natuurlijk buiten kijf dat ik zelf vanaf het begin af aan ook m’n eigen camera’s bouwde en pinholecamera’s maakte. Ik heb jarenlang mijn dokawerk gedaan en op hoog niveau barietprints afgedrukt voor een tentoonstelling. Dus het hele spectrum van fotografie is mij niet vreemd.

Wanneer kies je voor welke lens?

Bij straatfotografie ligt voor mij de uitdaging altijd in het leggen van contact en het zo dicht mogelijk bij mijn onderwerpen komen, ook fysiek. Dus ik gebruik het liefst groothoek. In New York was ik aan de slag met de Canon RF 35 mm f/1.8 op de Canon EOS R en ik was helemaal verliefd. Het is zo’n fijn lensje! Ik heb hem bijna niet eraf willen halen, zo fijn vond ik het. Het is ook wel heel lang geleden dat ik een 35 mm prime had en ik vergeet soms hoe fijn dat voelt ten opzichte van mijn eigen blik. Want 35 ligt dicht bij de 40 en men zegt dat 40 mm beter overeenkomt met hoe je zelf naar de wereld kijkt, vanuit het perspectief van je ogen. Dus die 35 mm was heel fijn. Met 35 mm kun je een soort S-compositie maken, met links of rechts boven het onderwerp, en dan eindig je via een S-vorm links of rechts onderin met een soort uitloop in je beeld. Dat kan een onderwerp zijn op de achtergrond dat op de voorgrond weer doorloopt, of bijvoorbeeld iets dat op de muur staat wat op de voorgrond door een gezichtsuitdrukking benadrukt wordt. Je kan met 35 mm heel goed kan kadreren en toch nog genoeg ruimte hebben om veel in beeld te krijgen, zonder de rare uitloop die je met een te grote groothoek vaak krijgt.

Met 28 mm werk ik meestal gewoon horizontaal. Ik vind het heel fijn om hiermee heel dicht bij mijn onderwerpen te komen. Als je voorbij een bepaald punt komt, heb je heel erg de intimiteit met je omgeving. Vanuit die intieme sfeer kun je heel mooi veel omgeving meenemen.

“Het is lang geleden dat ik een 35 mm prime had en ik vergeet soms hoe fijn dat voelt ten opzichte van mijn eigen blik.”