Avondcursus
Vijf jaar geleden reisde ik met mijn goede vriend Ivo door Oekraïne en Rusland. Allebei hebben we een gezonde belangstelling voor de geschiedenis van de Sovjet-Unie, Ivo nog iets meer dan ik. We reisden per trein vanuit Nederland naar Moskou, en stapten in diverse steden langs de route uit. Zo bezochten we onder meer Chernobyl, waren we op de Krim toen het nog Oekraïens grondgebied was, raakten we in Wolgograd – het voormalige Stalingrad – danig onder de indruk van de diepe wonden die er in de Tweede Wereldoorlog zijn geslagen, stonden we in Oeljanovsk in het geboortehuis van Vladimir Oeljanov – oftewel Lenin – en zagen we in Nizjni Novgorod (waar ik ook nog nooit van gehoord had, maar waar 1,3 miljoen mensen wonen) de GAZ-fabrieken waar destijds de allerlaatste Volga's van de band liepen.
Waar ikzelf nog iets vaker naar keek dan Ivo, was het verkeersbeeld in Oekraïne en Rusland. Mijn verwachtingen dat het oude Sovjetwagenpark inmiddels geheel vervangen was door West-Europese vijfdehands, niet-APK-waardige familiesedans, kwamen niet uit. Lada's, Volga's, Zaporozjetsjes en Moskvitchen zie je nog in alle kleuren … en ruik je in alle geuren. Met name in Oekraïne viel ook de hoeveelheid rechtsgestuurde importauto's uit Japan op: moeilijk te identificeren modellen die ik nog nooit had gezien. Ik keek mijn ogen uit in dit rijdende museum. Veel oog voor het vrouwelijk schoon had ik niet meer … Van twee Russische klassiekers ging mijn hart sneller kloppen: de GAZ M24 Volga en de UAZ-452. De Volga werd destijds ook bij ons verkocht, maar veel exemplaren hebben we niet bewaard. In Oekraïne en Rusland rijden deze grote sedans echter nog in groten getale rond. Niet allemaal in een even goede conditie, maar in sommige gevallen kon ik moeilijk de verleiding weerstaan om 'm als vakantiesouvenir naar Nederland te laten transporteren. Hetzelfde geldt voor de UAZ-452, een koddig ogend bestelbusje met – als ik de filmpjes op YouTube mag geloven – de offroadcapaciteiten van een Land Rover. De Bukhanka (het broodje) wordt sinds 1965 gebouwd. Inderdaad: 'wordt', want in Rusland kun je 'm nog steeds nieuw bestellen. Ze staan hoog op mijn 'moet ik ooit nog eens hebben'-lijstje.
Na ons Sovjet-avontuur ben ik mij wat meer in de Russische autoindustrie gaan verdiepen. Het is uiterst complexe materie, aangezien er in de communistische Sovjet-Unie heel anders naar het autogebruik werd gekeken dan bij ons. Boeken als Cars for Comrades (Lewis H. Siegelbaum) en Cars of the Soviet Union: the definitive history geven een aardig inzicht in het ontstaan van de auto-industrie onder het communistische bewind. Maar om het onderwerp echt te kunnen begrijpen, lijkt een meerjarige studie over de geschiedenis van het communisme en de Sovjet-Unie een must.
In dit nummer van Classic Cars zetten we drie Oost-Europese klassiekers naast elkaar die ook in Nederland en België goed verkochten: de Lada 1200, de Skoda S 110 en de Wartburg 353. Ik moet toegeven dat het mij heel wat hoofdbrekens heeft gekost om het artikel te schrijven. Zie een ingewikkeld onderwerp als de auto-industrie onder het communisme maar eens samen te vatten in tien pagina's. Wie meer wil weten over dit onderwerp, kan ik genoemde boeken van harte aanbevelen. Ook al snap ik na het lezen van deze boeken nog steeds niet helemaal hoe het er in het Sovjet-tijdperk precies aan toe ging. Misschien moet ik toch eens een avondcursus Sovjet-geschiedenis gaan volgen.