Vrijheid blijheid
Fedora 26 in nog meer smaken
Fedora is een Linux-distributie die door een community wordt ontwikkeld, maar ondersteund door Red Hat, producent van opensource software. De distributie wordt ook als basis gebruikt voor het commerciële Red Hat Enterprise Linux (RHEL). Ongeveer twee keer per jaar komt er een nieuwe versie uit. Daarin worden steevast gloednieuwe onderdelen geintegreerd. Vaak zie je dan ook dat nieuwe features uit Fedora later worden overgenomen door andere distributies.
Ook in versie 26 is de software weer recent. Voor de kernel werd bij de release Linux 4.11.8 gebruikt, maar de kans is groot dat er binnen een paar weken een update komt met de onlangs uitgekomen versie 4.12 (zie pagina 17). Voor ontwikkelaars is er bijvoorbeeld de compilerverzameling GCC7, die ook gebruikt is om Fedora grotendeels opnieuw te compileren. Daarnaast worden Golang 1.8, PHP 7.1 en Python 3.6 meegeleverd. Pakketbeheer DNF is naar versie 2.5 gegaan en moet daarmee duidelijk beter om kunnen gaan met problemen bij het oplossen van afhankelijkheden. Bij de 3D-drivers wordt nu gebruikgemaakt van Mesa 17.1. Dat betekent niet alleen betere hardware-ondersteuning, maar ook nieuwe technieken en optimalisaties waarmee games sneller en vloeiender worden. Verder kan Fedora nu voor het eerst MP3-bestanden maken, omdat voor de benodigde software geen licenties meer nodig zijn. Voor dagelijks gebruik krijg je onder meer Firefox 54, LibreOffice 5.3.4 en Networkmanager 1.8.
Bovendien is een jarenlang punt van kritiek onder gevorderde gebruikers aangepakt door aan installer Anaconda een tool toe te voegen om zelf de partitionering van de gebruikte schijven te bepalen. Deze zogeheten Blivet GUI ziet er overzichtelijk uit. De bediening is intuïtief en vergelijkbaar met bijvoorbeeld Gparted en Partition Magic, zodat admins zich snel thuis zullen voelen. Voor minder ervaren gebruikers blijft de automatische partitionering de standaard optie.
Workstation, Atomic, Server
De belangrijkste variant van Fedora voor thuisgebruikers heet Workstation en werkt standaard met de Gnome-desktop. Net
De release werd een paar keer uitgesteld, maar nu is versie 26 van Fedora dan definitief uit. De installer is uitgebreid met een grafische tool om te partitioneren. Verder is er nu een versie met de LXQt-desktop en zijn er nog veel meer vernieuwingen.
als bij Fedora 25 maakt die direct gebruik van displayserver Wayland en werkt dus helemaal zonder X-server. Ook Gnome is bijgewerkt naar de meeste recente versie 3.24. Nieuw daarbij is onder andere Night Light, een functie die de kleurtemperatuur aanpast op het moment dat de schemering valt om zo je ogen meer rust te geven en beter in slaap te komen. Verder zijn de instellingen aangepast en hebben de meldingen een strakkere lay-out gekregen met geïntegreerde weersverwachting.
Fedora Server komt met versie 143 van de webconfiguratietool Cockpit, die zich snel ontwikkelt. Nieuw zijn ook FreeIPA 4.5 en versie 3 van de IMAP-server Cyrus. Bovendien is er een preview van een modulaire Server-variant toegevoegd waarmee je de hardwarekant (base runtime) gescheiden kunt houden van de softwarekant (modules), zodat je verschillende versies van applicaties tegelijkertijd kunt draaien.
De derde grote variant is gebaseerd op het containerplatform Atomic Host. Nieuw daarbij is onder meer de beschikbaarheid van Kubernetes in een container als alternatief voor ingebouwde Kubernetes-binaries. Zo kun je makkelijker verschillende versies van de container orchestration engine gebruiken.
Nog meer versies
Behalve de drie grote varianten Workstation, Atomic en Server kent Fedora ook nog zogeheten spins. Dat zijn versies die een andere desktop gebruiken. De KDE-spin werkt bijvoorbeeld met de nieuwe Plasma 5.10 in combinatie met de programma's van KDE Applications 17.04. Ook de andere spins zijn met onder andere Cinnamon 3.4, Mate 1.8, en Xfce 4.12 bij de tijd. Nieuw is de variant met LXQt, de Qt-port van lichtgewicht desktop LXDE met een beperkt aantal programma's, waaronder browser Qupzilla.
Naast de spins zijn er dan nog de zogeheten labs. Die zijn uitgerust met softwareverzamelingen voor specifieke doeleinden, zoals gaming, robotics en security. Nieuw is een lab voor Python-onderwijs. Met in totaal meer dan dertig varianten is er voor iedereen wel een geschikte Fedora te vinden. Toch kan het zijn dat je bepaalde zaken mist omdat Fedora zich strikt beperkt tot vrije en opensource software. Zo ontbreekt propriëtaire software als Nvidia's grafische driver en licentieplichtige codecs voor allerlei gangbare audio- en videoformaten. Als je dergelijke features toch toe wilt voegen, kun je terecht bij onafhankelijke projecten als RPM Fusion.
Uitproberen
Gebruikers van Fedora 25 krijgen automatisch een melding dat er een upgrade beschikbaar is en kunnen daar simpelweg op klikken en instructies volgen om de volgende versie te installeren. Werk je zelf nog niet met Fedora, dan kun je het systeem makkelijk uitproberen in een live-versie. Natuurlijk kun je images van de verschillende versies van de Fedora-site downloaden, maar het werkt makkelijker met Fedora Media Writer. Die is beschikbaar voor Linux, Windows en macOS. Als je de tool gedownload en geïnstalleerd hebt, kies je welke Fedora-versie je wilt proberen. Die wordt dan automatisch gedownload en zo op een usb-stick gezet dat je daarvan kunt booten. Met de nieuwste versie kun je ook bootable sd-kaarten voor de Raspberry Pi en andere ARM-systemen maken. Bevalt de distributie je goed, dan kun je hem vanuit de live-versie op je harde schijf laten installeren. Als je wilt, kun je in dat proces dus de nieuwe tool Blivet gebruiken om je schijven te partitioneren. (hhe)