Android: Raw-foto's bewerken
Android-apps voor raw-fotografie en -ontwikkeling
Sinds versie 5 van Android kan de camera de ruwe gegevens in het DNG-formaat opslaan. Inmiddels zijn er verschillende toestellen en apps die dit ondersteunen. Ze gebruiken de extra speelruimte van de raw-gegevens om verloren gewaande details terug te halen en kleurrijke effectfilters toe te passen.
Tegenwoordig kunnen middenklasse en high-end smartphones met hun camera-apps niet alleen JPEG-foto’s opslaan, maar ook de ruwe cameragegevens in het open gedocumenteerde rawformaat DNG (Digital Negative). Voorwaarde daarvoor is de Camera2-API. Die is beschikbaar vanaf Android 5. Dit wordt onder andere ondersteund door de standaard camera-app van de Samsung Galaxy S6 en hoger, LG vanaf de G4, Google Pixel, OnePlus 3T en 5 en HTC Desire 10, One A9, M9, S9, U Play, U Ultra en U11. Deze lijst is lang niet compleet. In iOS worden rawopnames ondersteund vanaf versie 10 op de iPhone SE, 6S en nieuwere modellen, via apps van derden.
Of jouw smartphone DNG-bestanden kan bewaren, kun je makkelijk zelf uitproberen. Start de camera-app en schakel over naar de pro-modus als die er is. In die modus worden behalve JPEG- ook DNG-bestanden bewaard, of je kunt dit bestandsformaat kiezen via de instellingen.
Bij oudere smartphones heb je een andere camera-app nodig om DNG-bestanden op te slaan. Het apparaat moet daarvoor wel de Camera2-API ondersteunen. Dat geldt bijvoorbeeld voor Googles Nexus 5 en 6 en Samsung-apparaten met Android versie 5.x. Als je toestel standaard geen raw-bestanden ondersteunt, biedt de Google Play-store een handvol apps waarmee je dit eventueel kunt toevoegen. We hebben vier camera-apps voor Android getest die DNG-bestanden kunnen bewaren: de betaalde apps Camera FV-5, Camera Zoom FX en Manual Camera en de opensource-app Open Camera. Maar daarmee ben je er nog niet, want de rawbestanden moeten ook 'ontwikkeld' worden. Na de test van camera-apps volgt er dus nog een van fotobewerking-apps met raw-ondersteuning.
Er zijn nauwelijks smartphone-apps voor beeldbewerking die raw-bestanden kunnen openen. Apps als Instagram en VSCO houden zich alleen bezig met JPEGfoto's. We hebben vier programma's getest die proberen alles uit raw-foto's te halen.
Lightroom Mobile en Photo Mate R3 kunnen alleen raw-foto's ontwikkelen, Polarr en Snapseed bewerken vooral JPEG-foto's, maar kunnen ook overweg met DNG-bestanden.
Het door Adobe ontwikkelde digitale negatiefformaat DNG is een openbaar en verliesvrij bestandsformaat om foto's op te slaan met tot 16 bits kleurdiepte per kanaal. JPEG biedt met 8 bits maar 256 kleurtinten per kanaal. Bij 16 bits heb je maar liefst 65536 tinten. Dat geeft duidelijk meer speelruimte voor zaken als het corrigeren van belichting, schaduwen en hooglichten (Engels: highlights) of het aanpassen van kleuren of contrast. Doordat het formaat openbaar en gedocumenteerd is, is de kans groter dat het met toekomstige software en apps blijft werken.
Google Foto's labelt DNG-bestanden in het foto-overzicht met een pictogram dat op een diafragma-opening lijkt. Bekijk je afzonderlijke foto's, dan staat er de tekst 'RAW' bij. De app laat DNG-bestanden trouwens pas zien sinds begin 2017.
Ongelijke tweeling
Bij het opslaan van een JPEG-bestand verminderen algoritmes de beeldruis en worden verzadiging en contrast vergroot. Dat is niet altijd positief. Op smartphonefoto's zie je vaak overbelichte stukken lucht, omdat de belichtingsmeter heeft ingesteld op een object daaronder. Bekijk je een .jpeg- en .dng-bestand naast elkaar, dan zie je vaak dat de sensor details in de lucht wel heeft vastgelegd. Maar bij het verhogen van het contrast voor de conversie naar JPEG zijn die verloren gegaan. Bij het ontwikkelen van een .dng-bestand kun je het dynamische bereik van de sensor maximaal benutten en daarmee de details in de lucht handhaven. Het raw-formaat biedt ook voordelen bij het corrigeren van de kleurtemperatuur en deels ook bij het aanpassen van de belichting.
In raw-ontwikkelsoftware kun je hooglichten donkerder maken, schaduwen lichter en de belichting corrigeren. Bovendien moet je net als in .jpeg-bestanden het contrast vergroten. Standaard zijn namelijk de kleuren vaal, het contrast laag en de randen onscherp en zie je ongefilterde beeldruis. Of je daarna het resultaat bewaart of nog meer aanpast is een kwestie van persoonlijke smaak. Je kunt bijvoorbeeld de verzadiging verlagen en meer zwart tonen of schaduwen en hooglichten per kleur aanpassen. Raw is normaliter een extra optie. Zowel de standaard camera-app als een achteraf geïnstalleerde zal opslaan in JPEG-formaat of als JPEG én DNG. Daardoor kun je het kant-en-klare .jpeg-bestand snel versturen of delen en pas later tijd steken in ontwikkelen van het raw-bestand. Dat kan met een van de vier besproken apps of op de pc of Mac met software zoals AfterShot, Capture One, Lightroom of Raw Therapee.
Gebruik onderweg
Raw-bestanden nemen veel ruimte in beslag. Bij 8 megapixels is een .dng-bestand al snel 15 MB, bij 12 megapixels al circa 25 MB. Een .jpeg-bestand beslaat maar zo'n 3 MB. De foto's overzetten naar een pc lijkt dus handig.
Als je je foto's toch al automatisch uploadt naar Dropbox, kun je op die manier ook .dng-bestanden overzetten naar de pc. Ook Google Foto's uploadt .dng-bestanden naar de cloud als je de instellingen aanpast. Wijzig bij de app-instellingen onder 'Backup en synchronisatie' de 'Uploadgrootte' van de standaardinstelling 'Hoge kwaliteit' in 'Origineel'. In het eerste geval kun je een onbeperkte hoeveelheid foto's bewaren, na aanpassen gaat de foto-opslag ten koste van je Google Drive-opslagruimte. Die kun je tegen betaling uitbreiden.
De .dng-bestanden van de standaard Camera-app en van Camera Zoom FX en Open Camera kwamen bij de test zowel in de cloud van Dropbox als in die van Google Foto's terecht. De raw-foto's van Camera FV-5 verschenen alleen bij Google Foto's, die van Manual Camera bij geen van beide clouddiensten. Met de raw-editor Lightroom Mobile kun je .jpeg- en .dng-bestanden synchroniseren met de Lightroom-bibliotheek op de pc of Mac als je ze importeert in de bibliotheek van de app. Daar heb je wel een Creative Cloud-abonnement voor nodig. Voor het goedkoopste fotografie-abonnement (met Lightroom en Photoshop) betaal je circa 12 euro per maand. Zonder abonnement kun je Lightroom Mobile alleen lokaal op de smartphone gebruiken.
Een cloudloos alternatief is Photo Mate. Deze Android-app ontwikkelt rawbestanden met vergelijkbare tools als Lightroom. Je kunt niet alleen .dng-bestanden bewerken die met de smartphone zijn gemaakt, maar via USB On-The-Go ook raw-bestanden van uiteenlopende cameramodellen importeren en ontwikkelen. De beeldbewerkings-apps Polarr en Snapseed kun je ook gebruiken om raw-foto's op je smartphone te ontwikkelen. Ze zijn in eerste instantie bedoeld om jpeg-foto's te bewerken door bijvoorbeeld tekst en effecten toe te voegen, maar je kunt er ook dng-bestanden mee openen.
Camera-apps in de praktijk
Smartphonecamera's kunnen zich door hun fysieke beperkingen niet meten met spiegelreflexcamera's. Een sensor ter grootte van een vingernagel en een lens als een speldenknop vangen veel minder licht op dan een sensor in kleinbeeldformaat en een professioneel objectief. Maar er zit zeker waarheid in de uitspraak "De beste camera is de camera die je bij je hebt". Als je graag en veel met je smartphone foto-
grafeert, wil je ook daar de beste resultaten mee halen.
Camera-apps uit de Google Play Store moeten wedijveren met de standaard-app. Ook die biedt in de meeste gevallen rawfotografie en handmatige instelling van belichting, ISO-waarde, flits, witbalans en kleurtemperatuur. Producenten van andere apps moeten ofwel ontbrekende raw-ondersteuning toevoegen of een overtuigend bedieningsconcept bieden.
De standaard Camera-app is doorgaans gericht op bedieningsgemak en snelle resultaten. Hij heeft meer weg van een compactcamera dan van een spiegelreflex. Ook Camera Zoom FX volgt dit recept, maar de talloze effecten kunnen niet overtuigen. Als je achteraf gratis DNG-ondersteuning wilt toevoegen, kun je terugvallen op Open Camera. Dat heeft een slecht hanteerbare, onoverzichtelijke en vol tekst gepropte interface, maar kan wel tot in details worden aangepast aan je eigen voorkeuren. De app werkt betrouwbaar en goed als eenvoudige instap in raw-fotografie.
Camera FV-5 en Manual Camera bieden elk een eigen bedieningsconcept, gericht op ervaren fotografen. Camera FV-5 bootst daarbij een spiegelreflexcamera na. Manual Camera overtuigt met een doordacht concept. De verscheidenheid aan Android-modellen stelt sommige ontwikkelaars wel voor problemen. iPhone-ontwikkelaars hebben het wat dat betreft makkelijker. Op sommige apparaten crasht Camera FV-5 wel eens of slaat Manual Camera geen raw-bestanden op. Een compleet overzicht van de compatibiliteit ontbreekt. Lees daarom voor aanschaf de reviews op Google Play door of bezoek forums voor ervaringen van andere gebruikers met dezelfde smartphone.
Raw-ontwikkelen voor Android
De juiste app kiezen voor raw-ontwikkeling onder Android is een kwestie van voor-
keur. Heb je een abonnement bij Adobe, dan moet je Lightroom Mobile proberen. De Creative Cloud synchroniseert tussen de mobiele versie en die op de desktop. De app is overzichtelijk ingedeeld en biedt een uitstekende beeldkwaliteit. Als je geen zin hebt in het Cloud-aanbod van Adobe, kun je Photo Mate R3 een kans geven. De mogelijkheden zijn niet zo verfijnd als bij Lightroom, maar grofweg vergelijkbaar qua bediening. Via USB On-The-Go kun je raw-bestanden van camera's importeren en bewerken op de smartphone zonder internetverbinding. Polarr en Snapseed zijn veelzijdiger en bieden beeldbewerking plus raw-ontwikkelen. Ze beschikken over veel functies en bereiken goede resultaten. Bij Polarr moet je in het begin veel zoeken om het juiste gereedschap te vinden. Dat komt door de ingewikkelde opbouw en inefficiënte lay-out. Bovendien worden in-app aankopen opdringerig gepresenteerd. Snapseed is gratis en blinkt uit door een intuïtieve en praktische bediening, die goed werkt op touchscreens. Bij beide apps is de raw-ondersteuning nog rudimentair. Maar het begin is er.