Voorwoord
"Eén zakje tulpenbollen? Dat is dan 100.000 gulden. Moet u dan eerst even een paar huizen verkopen? Maakt niet uit, ik wacht wel, we hebben de tijd." We schrijven het jaar 1635, aan het begin van de Gouden Eeuw. De tulpengekte nam extreme vormen aan, maar de desillusie volgde twee jaar later toen de hele handel als een zeepbel uit elkaar spatte. Floristen verkochten tulpen die ze helemaal niet hadden, zo bleek. En de kopers hadden eigenlijk het geld niet om ze te betalen. Het was een grote economische zeepbel.
Jamie Dimon, CEO van de grote Amerikaanse bank JPMorgan, verwees onlangs naar die ineenstorting na de tulpenhausse toen hij het over de Bitcoin had. En hij was zeker niet de eerste. Al in 2013 stelde onze eigen Nout Wellink dat Bitcoins erger waren dan de tulpenmanie. In zijn woorden: "Toen kreeg je tenminste nog een tulp. Nu krijg je niks." Je kunt je natuurlijk wel afvragen of die mannen uit de oude bankenwereld er echt zo over denken of dat ze eigenlijk vooral bang zijn voor hun eigen hachie. Want een belangrijk idee van deze digitale munten is nu juist dat geldzaken ook best zonder banken en toezichthouders geregeld kunnen worden.
Ook landen als China, Zuid-Korea en Rusland lijken vooral uit paniek te reageren. Al deze landen hebben de introductie van nieuwe cryptovaluta aan banden gelegd. Maar het achterliggende idee spreekt de Russische leiders blijkbaar wel aan, want het land introduceerde vervolgens zelf een door de staat beheerde 'cryptoroebel'. Er zitten zonder meer nadelen aan de cryptovaluta. De koersen schommelen enorm en door de relatieve anonimiteit is het virtuele betaalsysteem behoorlijk populair in het criminele circuit. De staatsingrepen hadden ook absoluut hun weerslag op de waarde van de Bitcoin en andere munten. Maar na een behoorlijke val schoten ze toch relatief snel weer omhoog. Cryptovaluta lijken dus wel tegen een stootje te kunnen.
Dat biedt perspectief voor andere, onverwachte oplossingen met cryptovaluta. Zo gebruiken steeds meer bedrijven via hun website de rekenkracht van bezoekers om voor een munt als Monero te minen, bijvoorbeeld met de tool Coinhive. Dat klinkt in eerste instantie als een malwarepraktijk en in die hoek speelt het zich nu ook af. Maar je zou er ook een win-win-situatie van kunnen maken, waar bezoekers zelfs blij mee zijn. Vraag ze gewoon eerlijk om wat rekenkracht te geven en in ruil daarvoor krijgen zij geen irritante advertenties voorgeschoteld. Is dat probleem eindelijk ook uit de wereld.
Zelfs als virtueel geld in de huidige vorm echt niet blijkt te werken, is de kans groot dat er toch nog iets moois uit opbloeit. Precies zoals de tulp ondanks alle ellende een belangrijk symbool is gebleven voor ons land. Zo kan het onderliggende principe van de blockchain op veel andere gebieden toegepast worden. Daarmee kan niet alleen de rol van banken gedigitaliseerd worden, maar ook bijvoorbeeld die van notarissen en verzekeraars. Dat zou een hoop papieren rompslomp schelen. Hoe dat werkt, lees je in de volgende c't.