Slepende sleepwet
Op 21 maart is het zo ver: iedere Nederlander kan naast zijn persoonlijke voorkeur voor een landelijke dan wel lokale partij in het bestuur van zijn gemeente ook zijn mening geven over de zogeheten 'sleepwet', oftewel de vernieuwde Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten. Die wet geeft de AIVD (en MIVD) meer mogelijkheden om online communicatie af te luisteren. Een groot aantal mensen is bang dat daarbij veel informatie ingewonnen gaat worden die niet relevant is voor waar de betreffende tapping op gericht is. Het verzamelen van al die extra informatie over onschuldige mensen kan tot een grove inbreuk op de privacy leiden, of sterker nog: is op zich al een inbreuk. Al die data moeten natuurlijk ook geanalyseerd worden, maar het is zelfs mogelijk dat die data niet-geanalyseerd doorgegeven worden aan andere al dan niet geheime diensten, en dan niet alleen aan Nederlandse. Dan is iedere vorm van controle weg. Directeur-generaal Rob Bertholee van de AIVD kwam bij De Wereld Draait Door in het kader van imagoverbetering uitleggen dat het niet zo simpel ligt. Het lijkt erop alsof de AIVD maar in het wilde weg data mag gaan verzamelen, maar niets is minder waar: voor alle tapping is (ministeriële) goedkeuring nodig, en de AIVD zelf staat onder Parlementaire controle. De vraag is of een dergelijk charmeoffensief het gaat redden tegen de negatieve beeldvorming die er heerst. Gelukkig zijn er ook instanties als Bits of Freedom, die de referendumvraag "Bent u voor of tegen Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten 2017" genuanceerd en duidelijk minder zwartwit bekijken. De nieuwe wet is duidelijk een verbetering ten opzichte van de oude, maar er zitten ook een paar controversiële punten in. Die zijn volgens Bits of Freedom controversieel genoeg om 'nee' te stemmen. Het is in eerste instantie de vraag wat de uitslag van het referendum wordt. 'Nee' zeggen met de hakken in het zand lijkt altijd een stuk populairder dan 'ja' zeggen en er voor willen gaan. Daarna is het de vraag wat er met die uitslag gebeurt. Het is immers een raadgevend referendum. En nog wel de laatste ook in een niet al te lange serie van twee – met de uitslag van het vorige referendum is ook niet veel gebeurd. Maar bovenal is de vraag: vindt de tegenwoordig vaak genoemde 'gewone' Nederlander het onderwerp privacy eigenlijk wel interessant? Gezien de stortvloed aan gedeelde informatie op Facebook en andere sociale media, die vaak een inkijk in het persoonlijke leven van veel mensen geeft, lijkt dat niet het geval. Het kost vaak aardig wat moeite om uit de stroom aan niet-relevante baby- en poezenfoto's de echt interessante informatie te kunnen halen. Wat dat betreft is de taak van de AIVD niet te benijden. Maar bij de laatste uitzending van 'Door het hart van
China' van Ruben Terlou werd pijnlijk duidelijk dat het de Nederlander wel zou móeten interesseren. Bij een voetgangersoversteekplaats registreerden camera's met behulp van gezichtsherkenning wie er door rood liep. Als iemand dat meer dan vijf keer doet, gaan zijn gegevens naar een bureau voor kredietwaardigheid en kan de betreffende voetganger-in-overtreding een krediet of een woning wel vergeten. Het is dus zaak de privacywetgeving goed te blijven volgen en vooral als luis in de pels te fungeren. Begin daarmee op kleine schaal, en neem je eigen internetgedrag eens onder de loep …